Самы важны фінансавы дакумент наступнага года сёння, традыцыйна пад заслону года адыходзячага, стаў аб'ектам абмеркавання на нарадзе ў Прэзідэнта. Сярод прыярытэтаў эканомікі на наступны год Кіраўнік дзяржавы абазначыў рост экспарту, умацаванне пазіцый айчынных вытворцаў на ўнутраным рынку, укараненне новых тэхналогій, зніжэнне сабекошту прадукцыі. Апошняе, як падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка, ні ў якім разе нельга рабіць за кошт скарачэння работнікаў. Эканамічныя планы і прагнозы неабходна складаць і рэалізоўваць, зыходзячы з інтарэсаў людзей. Для ўздыму эканомікі і забеспячэння яе стабільнасці Прэзідэнт патрабуе мабілізаваць усе рэсурсы і сілы. Інерцыйны сцэнарый развіцця непрымальны. За некалькі дзён дакументы будуць дапрацаваныя і ў канчатковым выглядзе прадстаўленыя Кіраўніку дзяржавы. З падрабязнасцямі Андрэй Лапцёнак.
У бюджэт краіны на наступны год цана нафты будзе закладзеная ў памеры 50 долараў за барэль. Яшчэ ў пачатку восені гэтая лічба была на 7 долараў большая, аднак пасля кансультацый з калегамі з Мінэканамразвіцця Расіі было прынята рашэнне пакінуць у якасці прагнозных 50 долараў за барэль. Яшчэ адна дэталь, якая пацвярджае тое, што любы парадак дня на найбліжэйшыя гады фарміруецца ў складанай знешнеэканамічнай сітуацыі, галоўная праблема якой - нявызначанасць сусветных рынкаў.
Абвал сыравінных каціровак. Ні адзін эканаміст не возьмецца прадказаць, колькі нафта будзе каштаваць заўтра. Хваляванні на таварных рынках, падзенні нацыянальных валют па ўсім свеце, у тым ліку і ўнутры Еўразійскага эканамічнага саюза. Час ад часу нават раздаюцца галасы пра жорсткую пасадку хуткарослых эканомік свету: Расіі, Кітая і Еўрапейскага саюза - нашых стратэгічных партнёраў.
Міхаіл Кавалёў, дэкан эканамічнага факультэта БДУ: "Гэты год трэба разглядаць не толькі як год, які, вядома, быў не зусім удалым з-за знешніх акалічнасцяў: сціснуўся расійскі рынак, але самае галоўнае - на нас дрэнна падзейнічала расійская дэвальвацыя, але і як год завяршэння пяцігодкі. Пяцігодку ў цэлым, калі мы паглядзім вынікі, мы скончылі не так ужо дрэнна, таму што ў першыя гады пяцігодкі мы зрабілі вельмі высокі зачын. Мы практычна ўсе восем прыярытэтаў, прынятых на IV Усебеларускім сходзе, рэалізавалі. І рэйтынг чалавечага капіталу павысіўся да намечанага Прэзідэнтам узроўню (дзесьці 50-е месца), а мы апынуліся на 53-м".
Справядліва, калі грамадства і надалей мае права разлічваць на актыўную ўладу. Проста перасядзець і перачакаць знешні крызіс не атрымаецца. І вядома, улічваць, але не спасылацца на знешнія фактары. Пра гэта нагадвае Кіраўнік дзяржавы, звяртаючыся да ўдзельнікаў сённяшняй нарады - урада і губернатараў. Галоўнае - ёсць нацыянальныя інтарэсы, якія трэба абараніць. Яшчэ ў кастрычніку на нарадзе па актуальных пытаннях развіцця краіны Аляксандр Лукашэнка зазначыў, што ў новым пяцігоддзі працаваць па-старому будзе немагчыма.
Сяргей Саладоўнікаў, доктар эканамічных навук, прафесар: "Гаворка ідзе не аб змяненні парадыгмы развіцця. Мадэрнізацыю можа правесці толькі моцная дзяржава (без удзелу дзяржавы сёння ніводная краіна ў свеце не змагла правесці мадэрнізацыю, мы не можам быць выключэннем). Тым не менш, механізмы павінны быць зусім іншыя, і знешнія выклікі, якія ў нас могуць з'явіцца, хутчэй за ўсё, будуць іншымі".
Прэзідэнт адзначае: з таго, што атрымалася, - захавалі стабільнасць, у поўным аб'ёме і ў тэрмін разлічваемся па дзяржаўных абавязацельствах і валютных пазыках. Інфляцыю ўдалося скараціць, але гэтага недастаткова. Трэба больш энергічна выходзіць на адназначную лічбу. Тады і будуць макраэканамічная стабільнасць і танныя крэдыты. Эксперты згодныя, тут крыюцца галоўныя рэзервы.
Міхаіл Кавалёў, дэкан эканамічнага факультэта БДУ: "У нас атрымліваецца заганны круг: інфляцыя высокая - дарагія грошы. Дарагія грошы - значыць, дарагія крэдыты, а дарагія крэдыты самі падганяюць інфляцыю. Але самае галоўнае - дарагія грошы цягнуць за сабой нізкую рэнтабельнасць прадпрыемстваў, нізкая рэнтабельнасць - малы прыбытак. Малы прыбытак - значыць, памяншаюцца інвестыцыі (няма з чаго інвесціраваць). І, натуральна, малы прыбытак цягне памяншэнне нашых зарплат і гэтак далей".
Пазіцыя эканамічнага блока праявілася менш чым месяц таму на пашыраным пасяджэнні Саўміна. Прагучалі лічбы. Па аб'ёмах прамысловай вытворчасці за апошнія тры месяцы падзення няма, але і росту не назіраецца. Тады ж дамовіліся выпраўляць сітуацыю, захоўваючы тры прыярытэты: не нарошчваць знешні доўг, знізіць залежнасць ад знешніх фактараў, забяспечыць устойлівы збалансаваны рост з утрыманнем цэнаў і стабільнасці на валютным рынку ў першую чаргу за кошт экспарту і інвестыцый. На сённяшняй нарадзе Прэзідэнт называе яшчэ некалькі абавязковых, прыярытэтных кірункаў. Унутраны рынак, які сёння мае патрэбу ў абароне як ніколі, і скарачэнне сабекошту прадукцыі і паслуг, але не за кошт людзей.
Аляксандр Лукашэнка, Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь: "Замест канкрэтнай працы нічога нельга падкідваць, у тым ліку незразумелыя навацыі. Калі складаная сітуацыя ў эканоміцы, а яна характарызуецца сёння ў свеце як быццам вайна ідзе, трэба мабілізоўвацца вядомымі метадамі, якімі мы ўмеем дзейнічаць, разумеем іх, а не падкідваць рознага роду эксперыменты. Мы не павінны дзейнічаць, каб дагадзіць камусьці, ці то міжнародная супольнасць, Міжнародны валютны фонд, Расія і іншыя дзяржавы. Мы ніколі нікому не стваралі праблем. Беларусь разлічвае на дапамогу і падтрымку з боку міжнароднай супольнасці, перш за ўсё, у эканоміцы і толькі ў эканоміцы. Не трэба больш ніякая падтрымка. Беларусь разлічвае таксама на падтрымку Расіі, дружалюбнай, братэрскай дзяржавы. На прадпрыемствах Расіі, якія маюць кааперацыйныя сувязі з Беларуссю, працуе 10 мільёнаў расіян. Мне патрэбныя канкрэтныя разумныя прапановы, якія разумеюць усе. Навошта скарачаць паказчыкі, наадварот трэба даводзіць больш канкрэтных паказчыкаў. Як, напрыклад, паказчык па стварэнні рабочых месцаў для мясцовых органаў улады. І беспрацоўя не будзе. Гэта паслужыць для іх дадатковым стымулам для пошуку інвестараў, якія будуць гэтыя рабочыя месцы ствараць. Наша эканоміка гэта продаж таго, што мы вырабляем. Беларуская эканоміка абсалютна канкурэнтная па цэнавым фактары. Якасць, калі трэба, падцягнем. Цудаў не бывае, у крызісны час мы не можам, нават калі захочам, стварыць новую эканоміку, гэта значыць замест нашага машынабудаўнічага комплексу, напрыклад, вырабляць нешта касмічнае. Не зможам ды і не трэба. У нас добрыя людзі, адукацыя, прамысловая школа. Трэба крыху варушыцца, напружвацца".
Мабыць, галоўны пасыл, які гучыць у адрас урада, - усе планы і прагнозы трэба павярнуць да людзей. З гэтым галоўным тэзісам улада фактычна ішла і на апошнія выбары. За аснову можа быць узяты прынцып: дай людзям працу, спытай за яе і заплаці. Магутны сацыяльны ўхіл і ў праекце новага бюджэту.
Людміла Дабрыніна, старшыня Пастаяннай камісіі Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі па бюджэце і фінансах: "Вядома, прыярытэтамі застаюцца нашы галіны ў сферы адукацыі, аховы здароўя, сацпалітыка. Выдаткі, вядома, павялічаны да чаканых памераў пасля. Вельмі важна, каб людзі адчувалі стабільнасць і ўпэўненасць у тым, што яны будуць абаронены. Перш за ўсё, работнікі бюджэтнай сферы. Вядома, застаецца прыярытэтам падтрымка рэальнага сектара эканомікі, развіццё экспарту, рэалізацыя інвестпраектаў. Ад таго, як будзе працаваць эканоміка, выкананне макраэканамічных паказчыкаў і залежыць выкананне бюджэту, выкананне, паступленне ў прыбытковую частку бюджэту, таму гэтыя прыярытэты былі і застаюцца галоўнымі".
Прафіцыт бюджэту, які ўдаецца захоўваць другі год запар, дапаможа справіцца з выплатамі па знешнім доўгу. У наступным годзе гэта каля 3 мільярдаў долараў. У бюджэце пра гэта таксама ёсць. Ва ўмовах жорсткіх бюджэтных абмежаванняў, тое, пра што ўдалося дамовіцца на сённяшняй нарадзе ў Кіраўніка дзяржавы. Не замахвацца на вялікі плюс у прагнозах, і ўсё ж перасягнуць мінімум, узяты за арыенцір.
Андрэй Кабякоў, Прэм'ер-міністр Беларусі: "Сёлета тэмпы росту ВУП будуць менш за 100 %, каля 96,5 % па выніках года чакаем. Далей ужо змяншэння не будзе. Запланаваны рэальны рост даходаў насельніцтва 101,5%. Гэта акуратны прагноз, грошы гэтыя павінны зарабіць. Таму патрабаванне ўрада, што тычыцца суб'ектаў гаспадарання, аб тым, каб прадукцыйнасць працы апярэджвала тэмпы росту заработнай платы, застаецца нязменным. У бюджэтнай сферы прадугледжана павелічэнне аплаты, але яно будзе большым, чым рост інфляцыі. Увесь рэзерв павелічэння аплаты працы ў бюджэтнай сферы разглядаецца праз аптымізацыю, праз рацыяналізацыю выдаткаў. І вось усё, што здолеюць аптымізаваць бюджэтныя ўстановы, яно можа быць накіравана на павелічэнне аплаты працы звыш тых параметраў, якія прадугледжаны законам аб бюджэце".
Інфляцыю 2016 у 12 % ужо праз год урад разлічвае прывесці да 9 %. Параметры, як запэўнівае прэм'ер, жорсткія, зрэшты, у тых умовах, якія складваюцца на знешнім контуры, і, улічваючы магчымасці беларускай эканомікі, іншых параметраў мяккіх і ліберальных быць проста не можа. Дакументы ў цэлым Кіраўніком дзяржавы падтрыманы, на працягу некалькіх дзён будуць дапрацаваны з улікам заўваг. Характэрна, ужо з новага года працу ўрада Прэзідэнт будзе ацэньваць не па выніках года, а штоквартальна, каб больш аператыўна выходзіць на ўзважаныя сацыяльна-эканамічныя рашэнні.
