Пасланне-2019. Кантэкст. Цэны на экапрадукты

Попыт на экапрадукты на ўсіх кантынентах у апошнія гады вельмі вырас. Што, бясспрэчна, прымушае варушыцца сельгасвытворцаў. Яны ўсё часцей прытрымліваюцца "зялёных" тэхналогій. 

Быць у агратрэндзе - даручэнне Прэзідэнта. Пасланне-2019 стала сігналам: краіна падтрымае экавытворчасць. Гэта і "зялёны" імідж на ўнутраным рынку, і перспектыўная экспартная ніша на еўрапейскім. Ды і самае смачнае і карыснае, як гавораць дачнікі, сваё. Сёння гаворым аб арганічным земляробстве. Нічога не выпусцім у нашай рубрыцы "Пасланне. Кантэкст".

Для вытворцы з размахам, а агракамбінат "Ждановічы" завуць няйначай як агародніннай сталіцай Беларусі, гэты надзел пад Мінскам зусім маленечкі! Усяго-та 12 гектараў. Але слава яго пачынае грымець па ўсёй краіне. 

Раіса Богдан тут гаспадыня. Гэтая зямля - яе гонар. Агракамбінат пакуль адзіная гаспадарка, не лічачы фермераў-адзіночак, хто вырошчвае арганічныя прадукты. Няма мінеральных угнаенняў, няма ядахімікатаў! Такія прынцыпы. 

Напярэдадні выхадных - дзень капусты! Рассаду высейваюць у зямлю. Самая ранняя гародніна, гаворыць Раіса. Чуць гэта дзіўна. Мы-та ведаем: у гандлі ранняя капуста ўжо "паспела". Але з арганікай так не бывае. Яна заўсёды сезонная, і век яе кароткі. Толькі лета. І трошкі восень.

Усё, што расце на градцы, здольны вырасціць і экафермер. Бывае, і вонкава не адрозніць. Розніца прыкметная, калі ўзважыць ураджай. Гэта тлумачыць, чаму арганічная бульба або морква не вытрымае коштавай канкурэнцыі са звычайнай прадукцыяй. Бо каб вырасціць экагаспадарку, выдаткуе ўдвая больш. 

Агракамбінат летась упершыню пастаўляе экагародніну на беларускі рынак. Але паставіць справядлівую цану пакуль немагчыма. Экапакупніка прыйдзецца выхоўваць. Якасць пацвердзіць сертыфікат. Сістэма міжнародная, сумненняў не выклікае. Кожная гаспадарка перш чым паставіць такі знак, павінна даказаць, што не парушае экаправілаў на кожным этапе вытворчасці. 

У такіх фермераў неўзабаве будзе свая тэрыторыя. Праект экабазару перанеслі на будпляцоўку проста на выездзе з Мінска. Экватар будоўлі ўжо пройдзены. Фасады разлічваюць завяршыць увесну, а сам аб'ект здаць да канца года. Паглядзім, што гаворыць пашпарт. Заканчэнне будаўніцтва - 31 мая 2019 года.

Хай за майскія не паспеюць, але будаўнікі прыкметна спяшаюцца. Бо добра б запрасіць сюды гараджан паспрабаваць восеньскі ўраджай - 2019. Эколагі спадзяюцца, што сюды пацягнецца сапраўдны арганічны фермер. 

У Мінску ёсць, бадай, толькі адзін спецыялізаваны магазін, дзе прадаюць арганічную прадукцыю. Але па большай частцы туды прывозяць імпартныя тавары. А сюды прыедуць фермеры, якія вырошчваюць гародніну або ягады на беларускіх экаградках. 

Праект на асабістым кантролі Прэзідэнта. Бо так беларусы змогуць больш даведацца аб экатаварах, захаваць здароўе, зберагчы прыроду. Ужываць тое, што расце на сваёй зямлі, гэта таксама экастыль жыцця, упэўненая Ксенія Вяцкая, вядомы фуд-коўч. Той, хто агітуе за здаровае харчаванне. 

Важны прынцып - падтрымаць малую радзіму, тых фермераў, хто ў сваю справу ўкладвае душу. У дапамогу - не толькі інтэрнэт-рэсурс, які аб'ядноўвае такіх вытворцаў, але і цэлыя святы роднай ежы. Густ крапівы, сніткі або хатняга беларускага сыру - нават для жыхароў мегаполіса ўжо не раскоша. 

Беларусь толькі адкрывае для сябе зялёныя тэхналогіі вытворчасці. Арганіку рухае фермер. Два дзясяткі - на ўсю краіну. У "зялёныя" запісаны, зразумела, не кожны. Толькі ўладальнікі сертыфікатаў. У іх і зямля правераная, і методыкі дакладныя. 

Любамір Кляпач, арганік-эксперт тлумачыць: беларускі фермерскі рынак - не сінонім арганіцы. Фермерскія малако або свініна - калі ласка, арганічных - пакуль не знайсці. Беларускаму экафермеру пакуль няпроста. Аб праблемах збыту скажа кожны. Бо вырасціць можна шмат, але як прадаць і не пралічыцца? 

Ва ўсім свеце экапрадукты больш дарагія. Розніца са звычайнымі мінімальная для грыбоў і ягад. Еўропа і Амерыка з-за малаважнай коштавай розніцы наогул пераходзіць толькі на арганіку. Для гародніны і зеляніны зялёны статус дадае да цаны да 30%. Даражэй за ўсё  пакупніку абыдуцца мяса-малочныя прадукты. Выдаткі ў такой вытворчасці непараўнальна большыя. 

А ў цэлым сусветны экакошык даражэйшы за традыцыйны на 20-30%. Шматлікіх еўрапейскіх зялёных вытворцаў субсідуе дзяржава, дазваляючы тым патанняць канчатковы прадукт. У Беларусі пакуль з невялікага спісу ўласных экапрадуктаў самая дарагая пазіцыя, якую нам атрымалася адшукаць у гандлі, гэта грэчка. 

Ад падтрымкі экафермераў Беларусь таксама не адмаўляецца. Але гэта справа будучыні. Яна дапаможа пачаткоўцам кампенсаваць выдаткі на старце зялёнага бізнесу і зробіць зялёны прадукт крыху больш даступным. 

Здавалася б, чаму "зялёны" рух гэткі папулярны, нягледзячы на выдаткі? Ды таму, што сёння гэта больш чым бізнес. Тыя, хто выбірае арганік (у тым ліку і мы з вамі, пакупнікі) захоўвае планету зялёнай, дапамагае чысціні навакольнага асяроддзя, падтрымлівае развіццё сельскага жыцця. І, можа быць, менавіта гэта сёння бясцэнна. Усе, хто ўкладвае ў зялёныя тэхналогіі, інвестуюць у здаровую будучыню. Падтрымка арганічных вытворцаў - адзін з прыкметных пасылаў Паслання-2019. І мы аб гэтым распавялі, нічога не вырваўшы з кантэксту.