Над пытаннем, як кантраляваць парніковы эфект, чалавецтва б'ецца ўжо далёка не першы год. Кіёцкі пратакол не працуе, глабальнае пацяпленне - фікцыя планетарнага маштабу. Дзіўна такое чуць, ці не праўда? Для тых, хто неглыбока ў тэме, - так, а вось для беларускіх навукоўцаў - не. Праўда, з некаторымі агаворкамі, але навіна сапраўды сенсацыйная.
Кліматолагі гатовыя даказаць: змяненне тэмпературы Зямлі звязанае з негатыўнай дзейнасцю чалавецтва толькі часткова. А гэта значыць, што страшылкі пра хуткі канец свету - толькі казкі для выпампоўвання грошай.
На гэтым фоне выхад ЗША з Кіёцкага пратаколу ўжо не здаецца такім безразважным. І тым не менш гэта не падстава згортваць прыродаахоўныя праграмы і развіццё альтэрнатыўнай энергетыкі. Разгадка шматлікіх таямніц хаваецца ў глыбінях самай вялікай навуковай лабараторыі планеты - так яшчэ завуць шосты кантынент Антарктыду.
Туды 11-ы раз адправілася беларуская экспедыцыя. У некаторым сэнсе прарыў здзейсніць і Белтэлерадыёкампанія: палярнікі змогуць глядзець тэлеканалы медыяхолдынга. Самыя гарачыя навіны пра самы халодны кантынент сабраў Аляксандр Смірноў.
Апаратна-лічбавы комплекс нездарма называюць энергетычным сэрцам Беларускай палярнай станцыі. У будучыні яна звяжа паміж сабою ўсю васьмісекцыённую станцыю. У экстрэмальных сітуацыях падтрымлівае працаздольнасць аўтаномна. А гэта найважнейшыя пытанні гарантавання бяспекі ў суровых умовах Антарктыкі.
Артур Івашка, інжынер-механік Беларускай антарктычнай экспедыцыі: "На тэхнарах трымаецца вельмі шмат. Гэта забеспячэнне і вадой, забеспячэнне і бесперабойнай работы электрастанцыі. Таму што без электрычнасці мы там не выжывем, як кажуць. Рабочы стан усёй тэхнікі, гэта ўсё на тэхнарах трымаецца. Іх будзе два чалавекі".
Пытанне тэхнічнага абсталявання беларускай базы зараз стаіць досыць востра. Гэта і штогадовае абнаўленне наяўнага парка, і дастаўка найноўшых узораў. Да прыкладу, глыбокаводны апарат "Карыбу", які дазволіць навукоўцам праводзіць маніторынг фізічнага і хімічнага стану ўзбярэжных вод, а значыць ацэньваць біяпрадуктыўнасць марскіх рэсурсаў. Або іншая інавацыя са сферы геліяэнергетыкі - сістэма бесперабойнага сілкавання на альтэрнатыўных крыніцах энергіі. Гэта элементарна дазволіць эканоміць дызельнае гаручае, якое ў Антарктыцы на вагу золата.
Аляксей Гайдашоў, кіраўнік Беларускай антарктычнай экспедыцыі: "Таксама мы вязём у эксперыментальным парадку і двухтыднёвым тэсціраванні станцыю спадарожнікавай сувязі. Якая дазволіць ажыццяўляць вольны выхад у інтэрнэт і прыём некалькіх тэлеканалаў, у тым ліку і "Беларусь 24" у абавязковым парадку".
Шчыра прыемна чуць, што ў палярнікаў застанецца час на вольны час у кампаніі нашага медыяхолдынга. Пакуль адны будуць падтрымліваць функцыянаванне тэхнікі, другія змогуць заняцца навукай. Хоць самі палярнікі гавораць, што гэты падзел вельмі ўмоўны - там, на полюсе, кожны падтрымлівае адзін аднаго. Традыцыйна ў дзяржпраграме 5 кірункаў. Адзін з іх будуць асвойваць у тандэме з расійскім спецыялістам, які пойдзе дзявятым членам экспедыцыі. Так званыя падспадарожнікавыя назіранні пры падтрымцы айчыннага і расійскага касмічнага апаратаў.
Дзмітрый Лукашанец, вядучы спецыяліст Беларускай антарктычнай экспедыцыі: "У цэлым наогул калі браць не толькі біялагічную праграму, а ўсю, то самае галоўнае - гэта кліматычныя даследаванні, таму што Антарктыка - гэта кузня клімату, надвор'я. І ва ўмовах глабальнага пацяплення, глабальнай змены клімату гэта вельмі актуальна, мае першачарговую аўтаномнасць. Акрамя таго, гэта выжывальнасць, калі браць фізіялогію, біялогію. Гэта выжывальнасць арганізма ў экстрэмальных умовах, таму што не толькі нізкі ўзровень тэмпературы, але і сонечная радыяцыя. Нам таксама важна гэта ведаць і, праводзячы такія даследаванні, што-небудзь новае мы можам прывезці для навукі".
Акадэмік Уладзімір Фёдаравіч Логінаў – вядучы кліматолаг Беларусі. Фактычна на графіках нам паказвае крывая глабальнага пацяплення і парніковыя газы, якія выпрацоўваюцца чалавецтвам, не супадаюць. Больш за тое, некаторыя недакладнасці асобныя даследчыкі спрабуюць падцягнуць пад свае тэорыі. Насамрэч, галоўны мадулятар надвор'я - сусветны акіян і яго выпарэнні.
Уладзімір Логінаў, акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, прафесар: "Я смею сцвярджаць, што ёсць такі наймагутны мадулятар клімату, як акіян, які вызначае выпарэнне, утрыманне вадзяной пары ў атмасферы, як вынік - хмарнасць, а гэтыя параметры, калі мы злічылі, то, атрымліваецца, выбіраюць каля 90 %".
Цывілізаванае чалавецтва перажывала тэмпературныя ваганні шмат большага маштабу, нават катаклізмы, хоць аб прамысловай вытворчасці ў тыя поры нават не марылі.
Такім чынам, на сумленні сучаснага хома сапіенс толькі дзясятая частка віны за глабальнае пацяпленне. Нядзіўна, што Трамп вывеў ЗША з Кіёцкага пратаколу. Да канца дзеяння міжнароднага пагаднення рэальнае ўтрыманне вуглякіслых газаў павялічылася на 50 %, а не паменшылася на 5.
Уладзімір Логінаў, акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, прафесар: "Зараз нельга спыніць развіццё краін, а чалавек толькі калі аказваецца на баку прорвы, толькі тады ён прымае кардынальнае рашэнне. Але каб прыняць гэтае кардынальнае рашэнне, трэба аднак грошы, а грошы, каб паменшыць утрыманне таго ж парніковага газу, вуглякіслага, патрэбна (прыблізна расіяне падлічылі) - парадку 18 трыльёнаў долараў".
Справядлівасці дзеля варта адзначыць, што і патрабаванні зялёных развіваць альтэрнатыўныя тэхналогіі толькі жыватворна адаб'юцца на здароўі планеты. Экалогія ў Антарктыдзе - тэма нумар адзін. Цікавы факт - нават курыць тут забаронена, таму ў новым блоку прадугледжаны спецыяльны пакой для тых, хто пакутуе ад шкоднай звычкі. Галоўная ж задача беларускіх даследчыкаў на бягучы сезон – прадоўжыць будаўніцтва ўласнай базы. У Антарктыку адправілася 5-я з васьмі секцый поўнага модуля. Ужо праз год плануецца ажыццявіць гадавую зімоўку на Паўднёвым полюсе. Гэта дазволіць рабіць бесперапынныя навуковыя назіранні і яшчэ больш наблізіцца ў разгадцы таямніц планеты Зямля. Або, прынамсі, зразумець, што свет такі ж далікатны, як свежы снег пад нагамі першапраходца.
