Карціна Валянціна Волкава Мінск. 3 ліпеня 44 года, больш вядомая як Вызваленне Мінска. Сотні персанажаў - ваенныя і цывільныя, старыя і дзеці. Майстар працаваў над палатном доўгія 9 гадоў. Пасля акадэміста Волкава летапіс вызваленага Мінска на палатно больш так і ніхто не перавёў. Карціну дагэтуль параўноўваюць з эпічнай З'яўленне Хрыста народу Аляксандра Іванова.
Дзе і як ствараўся маляўнічы раман-эпапея, ведае Алена Борматава. 2 з паловай на 5 метраў. Фармат, прама скажам, не для музейных залаў. Карціна прызначалася для Дома ўрады. Менавіта па заказе Савета Міністраў мастак Волкаў у пераможным 45-м пачынае працу над палатном.
Вольга Архіпава, загадчыца аддзела сучаснага беларускага мастацтва Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь: Яе параўноўвалі з гістарычнымі палотнамі Сурыкава, Рэпіна. Гаварылі, толькі яны так дэталёва рыхтавалі, стваралі свае гістарычныя палотны, дзе кожны персанаж - гэта тэма, вобраз, гэтае разуменне той або іншай грані ўсёй сітуацыі.
Замест двух запланаваных праца над карцінай ішла доўгіх 9 гадоў. І кіраўніцтва рэспублікі без праблем згаджалася на прадаўжэнне тэрміну заказу. Палатно Мінск. 3 ліпеня 44-га года - гэтая афіцыйная назва - было завершана ў 54-м да 10-годдзя вызвалення сталіцы Беларусі. І ўпершыню яго прадэманстравалі не ў Мінску, а ў Маскве. Аладава - пасляваенны дырэктар Мастацкага музея - прыклала тытанічныя намаганні, каб карціна аказалася ў музейнай экспазіцыі.
Сяргей Волкаў, мастак, унук Валянціна Волкава: Пазней заказалі дзеду паўтор гэтай карціны, ужо крыху іншага памеру і іншай канфігурацыі канкрэтна для Дома ўрада. Але дзеду ўжо было шмат гадоў, ён толькі пачаў рабіць гэты паўтор. Зрабіў яго ў выглядзе падмалёўкі і ўсё, дзеда не стала.
Валянцін Волкаў - з дынастыі іканапісцаў, скончыў пецярбургскую Акадэмію мастацтваў і быў адным са стваральнікаў Віцебскага мастацкага тэхнікума. Ён жа і стваральнік аднаго з дзяржаўных сімвалаў - герба БССР.
Ігар Бархаткоў, мастак, лаўрэат Спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь: Гэта помнік эпосе. Гэтае палатно сапраўднае, гэта карціна сапраўдная. У дадзеным выпадку мы маем вялікі раман-эпапею.
І малавядомы факт: Волкаў разам з сынам - таксама мастаком - стваралі заднікі для парада партызан, які прайшоў ва ўжо вызваленым Мінску.
На кожнага персанажа карціны, дарэчы, да сённяшняга дня не падлічана дакладная колькасць намаляваных людзей, ствараліся дзясяткі малюнкаў, эскізаў і эцюдаў. Прапісваўся фон. Мастак асабіста выходзіў на натуру, каб напісаць руіны.
На карціне добра прасочваецца і геаграфічнае становішча. Гэта скрыжаванне сённяшняй вуліцы Леніна і праспекта Незалежнасці. Добра бачныя вежы касцёла на плошчы Свабоды. Людзі, якія стаяць у куце карціны, знаходзяцца на месцы адноўленай гасцініцы Еўропа. А вось на месцы таго танка ў глыбіні карціны сёння знаходзіцца ратуша.
Манументальная праца стваралася ў невялікай майстэрні на вуліцы Някрасава, куды з уручанскай дывізіі прыязджалі салдаты. Прама на сцяне мастак запісваў, каму які час прызначаны для пазіравання і колькі грошай ён павінен сваім героям.
Да апошняга Волкава мучылі сумненні - што павінна быць у руках у танкіста. На першапачатковых эскізах добра бачны букет, на канчатковым варыянце - зброя. Вызваленне Мінска - гэта ўсё ж не перамога. Сёння работа - у пастаяннай экспазіцыі Нацыянальнага мастацкага музея. Паказаць манументальнае палатно стала магчымым толькі пасля з'яўлення прыбудовы.
