Да таго ж гэта на карысць эканамічным кантактам дзяржаў. Як унутры інтэграцыі, так і на яе вонкавым контуры.
Прывядзём апошнія лічбы. За мінулы год знешні тавараабарот краін СНД перавысіў трыльён долараў! І падрос на 17 %. Лідары краін адзначылі: гэта відавочны знак - сумесная праца ў рамках Садружнасці ніколькі не перашкаджае, наадварот, спрыяе развіццю эканамічных сувязяў з трэцімі краінамі. Ды і ўнутры рэгіянальнага аб'яднання гандаль таксама мацнее: 190 мільярдаў долараў на ўсіх - гэта аб'ёмы агульнага гандлю.
Асабліва падтрыманая ідэя далейшага навуковага супрацоўніцтва. Яно заклікана ствараць адзіную інавацыйную прастору, аб'яднаўшы магчымасці нацыянальных інавацыйных сістэм.
Такая праграма прапанаваная на перспектыву - аж да 2030 года. Гэта кааперацыя патэнцыялу навукоўцаў з дзевяці краін СНД. Яны актыўна супрацоўнічаюць у рамках Садружнасці з 2012.
Чым вызначылася такая кааперацыя? Якія праекты ў ліку паспяховых? І якія складанасці ўлічаць на новым этапе навуковай працы? Рэпартаж Вольгі Анішчанкі.
Гэта першая і адзіная лабараторыя ў нас у краіне, якая пачала дыягностыку гепатыту Е.
Менавіта тут, у лабараторных умовах сталічнай інфекцыйнай бальніцы, даведваюцца першымі пра новыя выпадкі гепатыту. Форма Е - самая юная. У статусе самастойнай інфекцыі толькі некалькі дзясяткаў гадоў. Пацыенты, вядома, хварэлі, або, як у народзе гавораць, жоўкнулі і раней, але толькі нядаўна медыцына знайшла сродак дакладнай дыягностыкі. Зараз досыць хвіліннай увагі лабаранта, і можна значна паменшыць кола "падазроных".
Такія памочнікі медыкаў - спецыяльныя тэст-сістэмы - простыя ў выкарыстанні і выяўляюць вірус па аналізе крыві, недарагія выдаткі на аднаго пацыента - каля рубля. Але галоўнае - вынік: выявяць любую форму віруса. Сталы абмен вопытам з калегамі з Расіі, Кыргызстана і Арменіі дазволіў вывесці дакладную формулу дыягностыкі. Праект агульны для краін - удзельніц СНД. І наўрад ці быў бы паспяховым, калі б з вірусам змагаліся ў адзіночку.
Прафесар, дарэчы, сам перанёс інфекцыю. Гаворыць, усё таму, што паляўнічы. Яны ў асаблівай зоне рызыкі. Бо шматлікія жывёлы - носьбіты віруса. Але галоўным чынам - свінні. Таму важна добра смажыць мяса! Зараз, вядома, пацыенту дапамагчы прасцей. Яшчэ б фінансаванне праекта падцягнуць. Навукоўцаў гэта, вядома, не спыняе. Але з падтрымкай удалося б дасягнуць большага.
Краіны дэкларуюць падаўжэнне і нават пашырэнне такіх праграм кааперацыі. Хоць сапраўды рабочых праектаў не больш за дзясятак. Іх удзельнікі аднагалосныя: фінансаванне - мабыць, самае слабое звяно ўсіх навуковых праграм. Сёння ўсе яны - гэта гісторыі не столькі аб падтрымцы праектаў, колькі аб стварэнні адзінага поля, дзе маглі б знайсці адзін аднаго навуковец і інавацыйны інвестар.
У агульныя навуковыя праекты залучылі больш як 300 навукоўцаў. Беларусь, Расія, Казахстан, Арменія і Кыргызстан - Садружнасць прадстаўлена часткова. Але чым больш удзельнікаў, тым больш складана дамовіцца, у тым ліку ў пытаннях фінансавання. Да таго ж у кожнай краіны свае механізмы. Беларусь, напрыклад, выкарыстоўвае бюджэтныя грошы, Расія завязаная на тэндарных дамовах, і яны часам затрымліваюцца, Казахстан наогул сыходзіць ад прыцягнення сродкаў з казны, і прыходзіцца аператыўна падцягваць бізнес.
А трэба сінхронна для ўсіх! Толькі тады праекты дадуць плён. Памылкі ўлічаць у новай праграме, зробяць стаўку на пазабюджэтныя інвестыцыі.
Трэба прызнаць, эканамічны складальнік - дакладна не наймацнейшы бок гэтай інтэграцыі. Садружнасць - гэта перш за ўсё палітычны клуб для лідараў краін, кіраўнікоў урадаў. Улічваючы геаграфію ўдзельнікаў, патэнцыял такіх камунікацый не варта недаацэньваць.
Георгій Грыц, намеснік старшыні Беларускай навукова-прамысловай асацыяцыі:
"Пагаварыць таксама важна, таму што шматлікія адносіны засноўваюцца на міжасобасных адносінах. І сёння склад СНД шырэйшы за іншыя саюзы на постсавецкай прасторы. А камунікацыі - гэта найважнейшы фармат, які вызначае будучыню цывілізацыі і рэгіёна ў прыватнасці".
А эканоміка, за якой рэальны сектар і рабочыя месцы, сыходзіць у іншыя інтэграцыі (саюзную і еўразійскую), дзе мэты аб'ектыўна больш канкрэтныя, а інвестыцыйныя рэсурсы больш зразумелыя. Пакідае Садружнасці моцны гуманітарны, навуковы, моладзевы вектар. І статус дыялогавай пляцоўкі для зверкі гадзіннікаў усіх краін - удзельніц самай вялікай інтэграцыі на постсавецкай прасторы.
