Выстава "Ян Камар. Фатограф з Нянькава". 100 фатаграфій да 100-годдзя аўтара

13 февраля 2020
Людзі, захопленыя сваёй прафесіяй або тым, што завецца хобі, заўсёды па-асабліваму цікавыя. У Нацыянальным гістарычным музеі Беларусі адкрылася выстава найстарэйшага фотааматара краіны. "Ян Камар. Фатограф з Нянькава" - 100 фатаграфій да 100-годдзя аўтара. Здымкі зробленыя ў сярэдзіне мінулага стагоддзя. На іх - гісторыя адной вёскі і яе жыхароў. Самыя першыя кадры належаць да часу, калі аб палёце чалавека ў космас гаварылі, як аб фантастычнай з'яве. Тут простае вясковае жыццё. Сёння гэтыя фатаграфіі - музейная каштоўнасць. Аб тым, як стаць знакамітым, калі табе амаль 100 гадоў, Алена Борматава.

У вёсцы Нянькава ў Навагрудскім раёне сто гадоў таму нарадзіўся Іван Камар

Нянькава - невялікая вёска ў Наваградскім раёне. Тут і летам-та немнагалюдна, а ўзімку практычна нікога няма. Шматлікія з хат пустыя. Але гэтая вёска з самай вялікай у Беларусі фатаграфічнай спадчынай, якая сёння выстаўлена ў Нацыянальным гістарычным музеі. 
Менавіта ў Нянькаве сто гадоў таму нарадзіўся Іван Комар. Адгэтуль ён пайшоў на фронт, сюды вярнуўся пасля дэмабілізацыі і тут працаваў да выхаду на пенсію. Асноўная прафесія фатографа-аматара - кравец.
 

Фоталетапіс вёскі Іван Камар стаў весці неўзабаве пасля вайны, калі ў 1948-м дзве зарплаты аддаў за новенькі фотаапарат

Здымаў аднавяскоўцаў, іх дзяцей, наваколлі вёскі. Рабіў фота на дакументы, партрэты, бо не кожны мог выехаць у горад да прафесійных майстроў. Будаўніцтва дамоў, розныя сельгасработы, святы, забавы дзяцей - ніводная з паўсядзённых вясковых падзей не абыходзілася без мясцовага фотааматара.
Сёння многіх герояў гэтых здымкаў няма ў жывых. Ды і сама вёска выглядае інакш. Ажыўленне на вясковай вуліцы ўжо не тое. Няма шматлікіх дамоў. Але яны засталіся на чорна-белых фатаграфіях. Як і драўляная капліца на могілках, і стары млын. 

Такой візуальнай хронікі больш няма ні аб адной беларускай вёсцы

Больш за тысячу фатаграфій. І кожная апісаная аўтарам. Калі, дзе, пры якіх акалічнасцях зробленая. 
Навуковым супрацоўнікам не трэба рабіць атрыбуцыю. Фатограф зрабіў яе сам. З даціроўкай, імем сваіх герояў і апісаннем мясцовасці. 
Фатаграфіі раздрукоўвалі на паперы 80-ых гадоў. Даставалі з старых запасаў, дапамагалі шматлікія з фатографаў-прафесіяналаў. У экспазіцыі - 100 фатаграфій да 100-годдзя аўтара. 
Сёння фатограф-аматар у сілу ўзросту знаходзіцца ў Наваградку, у аддзяленні кругласутачнага знаходжання грамадзян пажылога ўзросту. Магчыма, да дня нараджэння Івана Камара - а сто гадоў яму споўніцца 1 ліпеня - выстава будзе паказаная ў Навагрудку.