Здольнасці гэтай беларускай школьніцы сталі вядомыя ўжо далёка за межамі нашай краіны. У свае 15 Марыя Дзенісюк ведае тысячы еўрапейскіх вяльможаў і па стылі мазкоў можа вызначаць мастакоў. Больш за тое, юная беларуска дапамагла дацкаму двару знайсці партрэт сваёй прынцэсы. На сайце аднаго з аўкцыёнаў яна ўбачыла выяву незнаёмкі і пазнала ў ім даму з каралеўскага двара. Да аргументаў не проста прыслухаліся, а нават змянілі подпіс да карціны. Як адрозніць копію ад арыгінала - убачыла Юлія Грызунт.
Марыя Дзенісюк захапляецца жывапісам усяго 2 гады. Але сёння яна ўжо без цяжкасцей можа вызначыць нават 10-годдзе, у якім была напісана карціна, па колеры, стылі мазкоў і адзенні вяльможаў. Школай для дзяўчыны сталі музеі, галерэі і, вядома, аўкцыёны. Праўда, тут яна ўжо не вучыцца - шукае памылкі. У 13 гадоў незвычайнае хобі зрабіла дзяўчыну знакамітай як у Беларусі, так і далёка за яе межамі. На адным з аўкцыёнаў Марыя знайшла страчаны партрэт дацкай прынцэсы.
Марыя Дзенісюк, школьніца: "Я напісала на аўкцыён Bonhams: "Змешчаная ў вас карціна - гэта партрэт Ульрыкі Элеаноры Дацкай. У мяне вось ёсць з музея яе партрэт такі ж, толькі там яна з мантыяй у жоўтай сукенцы, з прычоскай крыху іншай. Але твар адзін і той жа”. Я ім гэта напісала, адправіла малюнкі. Мне пасля гэтага адказалі, "дзякуй" сказалі. Потым я праз некалькі месяцаў даведалася, што гэту карціну купіў Дацкі каралеўскі музей".
Г.з. тут адыграла ролю нават не мастацтвазнаўства, хутчэй, фенаменальная памяць Марыі. Дзяўчына паказвае сваю калекцыю - больш за 300 папак на камп'ютары, усё падзелена па дзесяцігоддзях і прозвішчах герояў карцін. Каб адрозніць сапраўдны шэдэўр ад нават якаснай падробкі, у галаве трэба пастаянна трымаць тысячы імёнаў - вяльможаў і мастакоў. Больш за тое, ведаць іх стыль і характар.
Колеры адзення і прычоска паказваюць на тое, што гэту княгіню намалявалі ў 1640 гады. Калі б карціна была напісана літаральна на 10 гадоў пазней, то рукавы былі б карацейшыя, а дыядэмы б ужо не было. Гэта тлумачыцца тым, што як раз у 1650 у РП са спазненнем прыйшла мода з Францыі. Стыль мазкоў і колер паказваюць на тое, што гэта не арыгінал - копія, напісаная ў 1750 гадах.
Для такога кароткага апісання карціны прафесійнаму атрыбутару даволі ўсяго адзін раз зірнуць на палатно. Сапраўдная ж ацэнка экспаната доўжыцца часам не адзін тыдзень.
Надзея Усава, мастацтвазнаўца: "Самы віртуозны аспект атрыбуцыі - гэта стылістычны аналіз, які належыць стылю таго або іншага мастака. Таму што шматлікія мастакі маюць асаблівасці напісання вачэй, рук, вушэй нават. І вось ведаючы ўсе гэтыя асаблівасці, ведаючы манеру гэтага мастака, што робіць рэнтгенаграма, можна сцвярджаць, што гэта менавіта гэты партрэт менавіта гэтага мастака, а не якога-небудзь іншага".
Прафесійнага абсталявання ў Марыі пакуль няма, але нават праз манітор яна працягвае знаходзіць памылкі еўрапейскіх атрыбутараў. Напрыклад, на адным з аўкцыёнаў Марыя знайшла выяву Карла Другога. Карціна называлася "Партрэт невядомай дамы". Туды дзяўчына таксама адправіла ліст, але адказу пакуль не атрымала.
