З расстрэлу так званай Нябеснай сотні падчас Майдана мінула 10 гадоў. Гэта была памылка, цана якой - страта Украіны. Бязвінна былі забіты 106 чалавек. За гэтыя гады было шмат спрэчак і спекуляцый: афіцыйны Кіеў заяўляе, што забівалі людзей сілавікі і расійскія снайперы, а незалежныя расследвальнікі і цвярозы розум гавораць, што гэта былі грузінскія стралкі.
Адно зразумела дакладна: менавіта расстрэл людзей стаў спускавым кручком падзей, якія мы бачым сёння ва Украіне. І адразу ў галаву прыходзіць параўнанне: як добра, што кіраўніцтва і сілавы блок Беларусі абаранілі краіну ў 2020 годзе. Аляксей Волкаў расказаў, як пачынаўся ўкраінскі пажар.
У лютым 2014 года ва Украіне склаўся трыпціх годнасці: русафобія, нацызм і "Нябесная сотня". Але хто яны, апетыя "гіднасцю" героі? Сёння на гэтае пытанне, здаецца, адказу і зусім няма.
"Гульня ў Майдан" пачалася яшчэ ў лістападзе 2013-га, але ўжо зімой наступнага года стала зразумела: не атрымалася зрынуць уладу песнямі, ніжняй бялізнай і пячэнькамі. Цела запахла ахвярай… Украіны.
Аляксандр Скубчанка, палітолаг, блогер (Украіна):
Ствараўся вобраз, што яны мірныя пратэстоўцы. Прымянялася мяккая сіла, калі яны шмат фатаграфій рабілі, калі цяжарныя дзяўчаты з кветкамі прыходзілі і ў шчыты "беркутам" укладвалі. Маўляў, мы з кветкамі, а вы са зброяй тут стаіце.
Бывае, што рэвалюцыі нараджаюць герояў, а бывае, што выходзіць "Правы сектар" і партыя "Свабода". Нацыяналісты адразу заявілі на Майдане: "Ніякіх перамоў з Януковічам". Але за грошы - так, дадаў галоўны "правасек" Дзмітрый Яраш.
"У канцы студзеня 2014 года кіраўнік адміністрацыі Януковіча Андрэй Клюеў атрымаў ад кіраўніцтва СБУ дакладную запіску. Там гаварылася, што "Правы сектар" і "Свабода" згодныя скласці зброю ў абмен на буйную ўзнагароду ў доларах ЗША. Каштарыс гэтага "хітрага плана", паводле ацэнак Клюева, складае 10-15 млн долараў у кішэні правадыроў "рэвалюцыі годнасці", - напісала інфармацыйнае агенцтва EADaily.
Але яшчэ з "Фаўста" вядома, што дамаўляцца з чарцямі (нават калі яны гавораць пра дабро) - справа прапашчая. 18 лютага "Правы сектар" падпаліў офіс "Партыі рэгіёнаў" (тады самай буйной ва Украіне) і пайшоў на Вярхоўную раду.
Менавіта ў хаосе пад Радай канчаткова краіна перамагла эдзіпаў комплекс, разлюбіўшы "Украіну-маці" ва ўгоду "Бацьку Бандэру". У забойстве годнасці прымаў удзел сапраўдны інтэрнацыянал - на пару з нацыяналістамі пратэстоўцаў расстрэльвалі і снайперы з Грузіі. Чатыры групы па 10 байцоў - цана рэвалюцыйнага пытання: 5 тыс. долараў на брата.
"Я прысутнічаў падчас інструктажу астатніх старэйшых груп. Інструктаваў Браян на англійскай мове, перакладаў калега Мамулашвілі. Парадак дзеянняў быў наступны: група на чале з дэпутатам Пашынскім пераходзіць у кансерваторыю. Яны павінны пачаць стральбу першымі з будынка кансерваторыі, праз тры-чатыры хвіліны павінны пачаць стральбу групы, што знаходзіліся ў гасцініцы "Украіна", - расказаў снайпер Коба Нергадзэ.
Уладзімір Карнілаў, палітолаг, гісторык, журналіст:
Хто страляў - гэта застанецца загадкай на доўгі час, калі раптам дзесьці мемуары ў Вялікабрытаніі або Амерыцы не ўсплывуць ад непасрэдных удзельнікаў гэтых падзей. Я думаю, усе мы здагадваемся. І той факт, што адразу пасля таго, як майданныя ўлады зацвердзіліся, адным з першых рашэнняў было зрэзаць дрэвы са слядамі куль у месцы асаблівых баёў. Гэтае нагляднае сведчанне таго, што замяталі сляды свядома.
Але гісторыю пішуць пераможцы, а рэдагуюць нягоднікі. Адсюль афіцыйная версія "забойства "Нябеснай сотні": "беркутаўцы", чытай спецназ, проста ўзялі і расстралялі мірны мітынг.
Калі майданы запальваюцца, значыць гэта каму-небудзь трэба? Незалежныя расследавальнікі высветлілі: за снайпераў адказвалі Пашынскі і Парубій - будучыя дэпутаты і такія ж будучыя паспяховыя бізнесмены. Арсеній Яцанюк абяцаў поспех і росквіт - людзі паверылі, нават кветкі дарылі.
За пяць гадоў пасля расстрэлу "Нябеснай сотні" Крывавы трус (мянушку далі самі ўкраінцы) пабываў прэм'ер-міністрам, пабудаваў сцяну на мяжы з Расіяй за 60 млн долараў, займеў некалькі асабнякоў і грамадзянства ЗША. Словам, з поспехам і росквітам не падмануў!
"Гэтыя ўсе выгадаатрымальнікі Майдана, натуральна, проста атрымалі правы рабаваць народ, - лічыць журналіст, грамадскі дзеяч Дзмітрый Васілец. - Таму што яны свае злачынствы рабілі пад дахам амерыканскага пасольства. Амерыканскае пасольства з пасольствамі краін "Вялікай сямёркі" ім забяспечыла дыпламатычнае прыкрыцце, інфармацыйнае".
Уляцеў на зорна-паласатым осліку ў палітыку і Пётр Парашэнка - яго лёс з ноткамі шакаладу, як і бізнес, вядомыя. А што з "Нябеснай сотняй"? Жорны ідэалогіі новай Украіны перамалолі іх хутка. А пасля сталі адбывацца і зусім дзівацтвы: так, прыкладна 25 чалавек са спісу загінулі, напрыклад, ад уколу лідакаіну, аднаго збіў аўтамабіль, яшчэ адзін памёр ад сардэчнага прыступу. Бывала і такое, што на момант крывавых падзей "нябеснікаў" банальна не было ў горадзе
Алег Цароў, народны дэпутат Украіны 5-га, 6-га і 7-га скліканняў:
На Украіне не праводзілася расследаванне. Гэта зразумела - ніхто не хацеў выйсці на самога сябе. Тым больш што справа Майдана і справа "Нябеснай сотні" - гэта ідэалагічны падмурак сённяшняй Украіны. Разбуры яго - і ўсё рассыплецца.
Дык куды прапала столькі людзей? Пытанне, годнае расследавання спецыяльнага трыбуналу, але не будзем зазіраць у будучыню. Сёння "Нябесная сотня" - гэта, без сумнення, трагедыя Украіны. Так, штучная, якая ўцягнула краіну ў бездань вайны і хаосу. Вось толькі людзі за ёй стаялі сапраўдныя. Простыя ўкраінцы, якія аддалі жыццё за самы страшны падман XXI стагоддзя.
