Сёння пра гэта заявіў Прэзідэнт Аляксандр Лукашэнка на сустрэчы з міністрамі замежных спраў краін Цэнтральна-Еўрапейскай ініцыятывы. Мінск усё часцей становіцца пляцоўкай для значных міжнародных мерапрыемстваў, якія садзейнічаюць умацаванню стабільнасці ў рэгіёне. Сёлета Беларусь з'яўляецца старшынёй у еўрапейскім аб'яднанні, куды ўваходзяць 18 краін. Арганізацыя была створаная ў 89-м годзе для прадухілення новых падзяляльных ліній у Еўропе. Гэта робіць альянс асабліва запатрабаваным сёння. Ключавая тэма беларускага старшынства - прасоўванне сумяшчальнасці і ўзаемадапаўняльнасці ў вялікай Еўропе. Барацьба з тэрарызмам, сітуацыя ў сферы міграцыі, канфлікт ва Украіне. Сёння гэтыя актуальныя тэмы гучалі ў Мінску. З падрабязнасцямі вялікай гутаркі - Андрэй Крывашэеў.
Беларусь у Цэнтральна-Еўрапейскай ініцыятыве - лагічная і паспяховая прэм'ера лідарства. Лагічна, бо мы і ў цэнтры, і ў Еўропе, плюс падзяляем філасофію ЦЕІ - міралюбнасць, супрацоўніцтва, развіццё па-над межамі - з першага дня незалежнасці. Менавіта адгэтуль поспех: партнёры падтрымалі ўсе без выключэння ініцыятывы афіцыйнага Мінска. Ад бяспекі (гэта Украіна, антытэрор, легальная міграцыя) да вялікіх ініцыятыў вялікай Еўропы: склеіць Цэнтрам Усход і Захад нашай агульнай Еўропы, дайсці да Азіі - прасунуць Вялікі Шаўковы шлях, падтрымаць партнёраў у цяжкі момант Брэксіту і калапсу з бежанцамі. А яшчэ перазапусціць лічбавую эканоміку, рэгіянальнае і мясцовае развіццё і замацаваць нармальныя адносіны з Еўрасаюзам. Словам, беларуская прэм'ера - а мы ўпершыню ўзначальваем такую аўтарытэтную інтэграцыю, шырэйшую за постсавецкія межы, - яшчэ за паўгода да завяршэння прэтэндуе на званне лепшай у палітыка-эканамічным сезоне 2017.
Лёс Ініцыятывы шмат у чым падобны да лёсу Садружнасці Незалежных. Тыя ж узлёты і падзенні. Тая ж крытыка. ЦЕІ нараджаецца ў 89-м для мяккага ўцягвання краін савецкага лагера ў арбіту ЕС, паскоранага развіцця Цэнтра, Захад тады аб'ектыўна багацейшы, і прадухілення канфліктаў. Апошняе, на жаль, вышэй за сілы Ініцыятывы. Праз 2 гады вайна ў Югаславіі, а яна - адна з заснавальнікаў. Праз 10 гадоў Еўрасаюз уводзіць санкцыі супраць Аўстрыі, яшчэ адзін заснавальнік ЦЕІ. У СНД былі свае - Карабах, Грузія і Украіна.
Як настаўнік для пачаткоўцаў ЕС Ініцыятыва атрымала поспех. Славакія, Славенія, Чэхія, Польшча, Балгарыя і Венгрыя - выдатнікі еўраінтэграцыі. У нулявых гэтыя поспехі так закружылі галаву Бруселю, што ЦЕІ сталі цясніць на другі план. Яшчэ 8 гадоў таму, да крызісу ў эканоміцы і міграцыі, пра Ініцыятыву пісалі як пра рудымент. Пра пятую ножку ў еўракрэсла. Падобна да Садружнасці. СНД таксама хаваюць рэгулярна. Але, калі ў Еўропе грымнулі праблемы, ножка ЦЕІ зноў стала чацвёртай, а ў чарзе поспехаў Бруселя і наогул адной з галоўных. Цяпер унікальная, магутная і бесканфліктная платформа ў цэнтры Еўропы з 18 краін - падстава для гонару. Развіваецца плаўна, у войны не ўцягваецца, у прыярытэце - бізнес без перашкод, лагістыка, навука, адукацыя, экалогія і рост правінцыі. Як рэакцыя на выклікі часу дадаліся: бяспека меж, антытэрор, міграцыйная палітыка, лічбавая эканоміка і размарозка на фронце пахаладання Усход - Захад.
Усе прагматычныя прыярытэты ЦЕІ - гэта і нашы беларускія прыярытэты. Прычым з моманту здабыцця незалежнасці. Мала за тое, гэта наша рэальная палітыка, эканоміка і дыпламатыя. Лагічна, што Беларусь у Ініцыятыве з чэрвеня 96-га - ужо 21 год, сімвалічнае поўнае паўналецце ў цэнтральнаеўрапейскіх раскладах. І сімвалічная дата для сустрэчы Прэзідэнта з кіраўніцтвам, міністрамі замежных спраў і кіраўнікамі дэлегацый ЦЕІ ў Мінску. 22 чэрвеня - напамінак пра каштоўнасць міру.
Значнасць гісторыі і цяперашняга моманту ў ёй усвядомяць і нашы калегі ў Ініцыятыве. Сэрца Еўропы - не месца для канфлікту і вайны, нават для гандлёвай або халоднай, не гаворачы пра гарачую фазу. ЦЕІ - гэта мост вялікай Еўропы і рэдкі шанец для суседзяў гаварыць адкрыта без новых агароджаў і берлінскіх сцен.
Сімвалічная не толькі дата сустрэчы, але і месца. Палац Незалежнасці - пляцоўка мінскіх пагадненняў для Украіны. Дыпламаты адзначаюць: уклад Беларусі ў мірны працэс большы, як проста геаграфія, гэта ўклад у бяспеку ўсёй Еўропы. Вопыт і поспех Мінска як ніколі патрэбныя кантыненту. У той жа Украіне, але і шырэй у барацьбе з тэрорам і злачыннасцю, у абароне меж і міграцыйнай палітыцы. Пасля Брэксіту і шоку ад патокаў бежанцаў Еўрасаюзу патрэбна падтрымка, і Мінск можа і гатовы яе падаць.
Галоўны меседж Беларусі як старшыні ЦЕІ - гэта сумяшчальнасць і ўзаемадапаўняльнасць на еўразійскім раздарожжы. Тут, як у рухавіку, калі прывадныя рамяні не сумяшчальныя або не дапаўняюць адзін аднаго, чакай бяды. Аварыі або разбурэння адзінага арганізма. Так і ў нашай вялікай Еўропе. Прывадныя рамяні - гэта Еўразійскі і Еўрапейскі саюзы, СНД, Усходняе партнёрства, Паўночны скандынаўскі савет, Балтыя плюс, вядома, "Новы Шаўковы шлях" і АБСЕ. Сёння, на жаль, часцяком цягнуць у розныя бакі. Адгэтуль канфлікты, ахвяры і страты ў эканоміцы. Прэзідэнт прапаноўвае інтэграцыю на аснове даверу. Давер гэта наогул паліва для любога руху.
Пасланне беларускага лідара высокія госці пачулі. Ацаніўшы сказанае і, што важней, зробленае Беларуссю. Напрыклад, у фармаце ЦЕІ мы ўжо 15 гадоў працуем над міграцыйным правам, а нашы межы - адны з самых бяспечных у ЕС. Наш уклад - праграма для развіцця чалавечага капіталу - гэта і адукацыя, і занятасць, і мабільнасць, і навуковы падмурак развіцця. Акрамя таго, Беларусь у пяцёрцы самых актыўных удзельнікаў сумесных праектаў ЦЕІ - ад экалогіі да лагістыкі. А як старшыня - яшчэ і лакаматыў збліжэння з Еўразійскім эканамічным саюзам. Для Ініцыятывы - мы галоўнае акно ў Еўразію.
Прэзідэнт не стаў утойвайць: Ініцыятыва выгадная Беларусі яшчэ і ў сэнсе паляпшэння адносін з Еўрасаюзам. Праз прагматычныя і прыкладныя праекты і фарматы дыялогу Мінск і Брусель разам робяць вяртанне да палітычных замаразкаў, якія здараліся раней, немагчымым.
Такі адкрыты падыход выклікаў звычайна стрыманых дыпламатаў на адкрытасць у адказ. Міністры паабяцалі падтрымку збліжэнню афіцыйных Мінска і Бруселя. Дарагога вартае.
Яшчэ больш адкрыта дыялог працягнуўся без прэсы. Прычым і даверную атмасферу, і тон гутаркі задаў сам беларускі лідар.
Гаварылі пра вострае і набалелае. Як выйсці з украінскага капкана - аналагаў Мінску няма. Пыталі пра пазіцыю Прэзідэнта ў пытаннях незаконнай міграцыі, новых сродках барацьбы з сеткавым і індывідуальным тэрарызмам, пра беларускі погляд на ключавыя праблемы сучаснай светабудовы. Адказы абнадзеілі - лягуць у аснову будучай агульнай працы. У Беларусі яшчэ паўгода старшынства, ды і нашы пазіцыі, як апынулася, падзяляюць шматлікія ў Цэнтральнай Еўропе.
Падрабязней пра тактыку ў агульнай вялікай Еўропе, натхнёныя прамым дыялогам з Прэзідэнтам, гаварылі ў "Прэзідэнт-Гатэлі". Афіцыйна - саміт кіраўнікоў МЗС Ініцыятывы. На практыцы - сустрэча аднадумцаў і аптымістаў інтэграцыі. Так, з дыпламатычным пратаколам, але камандны дух прысутнічаў нават на афіцыйным фатаграфаванні.
Акцэнты дыпламатаў - на новых выкліках. Уключаючы тэрарызм, трансмежную злачыннасць і міграцыю. Эксперты прыкмецілі: праблемы Еўрасаюза вырашаюць у Беларусі, а краіна нават не патэнцыяльны ўдзельнік ЕС. І размова не столькі пра фінансы, колькі пра давер і прагматыку. Мэты ж у нас агульныя.
Яшчэ нюанс - развіццё кітайскай ініцыятывы "Адзін пояс - адзін шлях". Беларусь - еўрапейскі лідар у яе ўкараненні і тым каштоўная для калег. Ведае, што і як працуе на ўсходнім кірунку. Асабліва ў эканоміцы: "Вялікі камень", транзітныя калідоры, сумесныя прадпрыемствы, навука і інвестыцыі - наш унікальны вопыт.
Уладзімір Макей, Міністр замежных спраў Беларусі: "Беларусь разглядае сваё старшынства ў ЦЕІ як магчымасць актывізацыі ўдзелу нашай краіны ў еўрапейскіх інтэграцыйных працэсах з упорам на эканамічны складальнік. Мы таксама ставім перад сабою мэту максімальна садзейнічаць рашэнню агульных эканамічных і сацыяльных праблем, якія стаяць перад краінамі рэгіёна".
Яшчэ адно важнае рашэнне ў Мінску - праект рэформы Ініцыятывы. Яе запусціла летась Боснія і Герцагавіна, а пад беларускім старшынствам у рэкордныя тэрміны падрыхтавалі пад новыя задачы і пагрозы. Сёння ж адобрылі прыярытэты на наступныя два гады - на будучыню, як і выбар Харватыі на наступны год старшынства. Эстафету ад Беларусі і гатовы сцэнарый працы яна прыме праз паўгода. Зайздросная выніковасць для любой інтэграцыі.
Падводзячы прамежкавы вынік першаму паўгоддзю беларускага старшынства ў ЦЕІ, еўрапейскія міністры не сквапіліся на кампліменты. Адзначылі і адкрытасць, і беспрэцэдэнтную актыўнасць беларускай каманды, і вынік.
Цэнтральна-Еўрапейскую ініцыятыву па-за афіцыйным пратаколам у свеце часта і проста завуць "цэнтрысты". У аналогіі з партыямі, што выступаюць за прагматызм, узважнасць, міралюбнасць і рацыянальны кансерватызм, вядома, не на шкоду развіццю.
Пагадзіцеся, Беларусь і як удзельнік з 20-гадовым стажам у Ініцыятыве, і як старшыня на бягучы год гэтым якасцям адпавядае цалкам. І калі ўжо ЦЕІ параўноўваюць з партыяй, то з беларускім лідарствам гэта на 100% партыя міру, такая неабходная сёння нашай агульнай Еўропе.
