Гэтак жа, як і празрыстасць пасрэднікаў у сферы дзяржзакупак, мякка кажучы, пакідала жадаць лепшага. Адгэтуль звышпрыбыткі - бізнес верхаводаў і карупцыю, і ўдар па нашых з вамі сямейных бюджэтах. Не важна, ідзём мы ў аптэку або будуем кватэру.
Навесці парадак у гэтых пытаннях, а яшчэ перазапусціць "зялёную" эканоміку і глыбокую перапрацоўку адходаў і падвесці першыя вынікі 2019 года. Гэтаму сёння Прэзідэнт прысвяціў вялікую нараду з распрацоўшчыкамі і крытыкамі новых указаў і праграм дзяржаўнага маштабу.
Усе тэмы вострыя, народныя і патрабуюць самых строгіх разлікаў. За імі інтарэсы і лёсы сотняў тысяч беларусаў. Якія рашэнні прынятыя на вышэйшым узроўні, ведае Андрэй Крывашэеў.
Вынікі года і народныя рашэнні: пасрэднікі, цэны, экалогія, пенсіі
Традыцыя падводзіць першыя вынікі года адразу пасля вялікіх навагодніх урачыстасцяў - як падаспее статыстыка, і знешнія партнёры выйдуць, нарэшце, з канікул - для Беларусі даўняя. Як і правіла: скурпулёзна шліфаваць кожнае рашэнне Прэзідэнта, якое закранае інтарэсы сотняў тысяч беларусаў. Вядома, з удзелам усіх распрацоўшчыкаў і інтарасантаў - ад грамадства і бізнесу да ўрада і кантрольных органаў.Менавіта такое "першае чытанне" вынікаў 2019-га ў першы дзень новага года паводле старога стылю Кіраўнік дзяржавы правёў сёння. Па факце азмрочвае традыцыйнае для Беларусі ўраўненне: "колькі зарабілі - столькі і выдаткавалі", галоўныя эканамічныя невядомыя: цэны і аб'ёмы сыравіны па імпарце на бягучы год.
Плюс да вынікаў года і ўраўненне з невядомымі - яшчэ 4 народныя рашэнні. Яны праходзяць не першае, а апошняе або перадапошняе да падпісання чытанне. Гэта лёс пасрэднікаў, кошт будаўніцтва, перапрацоўка адходаў і датэрміновыя пенсіі.
Людзі і іх інтарэсы даражэй за радыкальныя перамены
Прэзідэнт свядома збірае ўсе за і супраць персанальна за адным сталом, каб пралічыць кожнае рашэнне. Хоць удакладняе: рэвалюцый не чакайце - нам людзі даражэй.Пасрэднікі ў дзяржсектары. Першы віцэ-прэм'ер запэўнівае: гэта не абсалютнае зло. Напрыклад, ёсць у прыстойнага прадпрымальніка свой транспарт і надзейная сетка опту і розніцы. За разумны, не рабаўніцкі працэнт, можна такому даручыць частку продажаў. Асабліва на новых і далёкіх рынках. Тады заробак - як плата за рызыку і дзелавую хватку.
Абсалютная празрыстасць здзелак і анлайн-кантроль пасрэднікаў
Прэзідэнт прыводзіць іншыя аргументы. Часта за пасрэднікамі не новыя рынкі і эканомія, а фірмы-аднадзёнкі з адкатамі дырэктарату. Або склады, дзе хаваюць ад кантралёраў брак і перавытворчасць. Плаціць за такі "бізнес" дзяржава з бюджэту і людзі са сваіх кішэняў.Рашэннем пытання стане паскораны ўвод электроннай сістэмы дзяржзакупак - пакуль яна працуе ў тэставым рэжыме. Відаць будзе ўсё: хто, каму, па чым і на якіх умовах. Плюс удзельнікам тэндараў ужо забаронена мяняць параметры пасля перамогі, а заказчыку ўжо нельга накручваць умовы пад "свайго" чалавека.
Кантраляваць дзяржзакупкі хутка змогуць эксперты і журналісты. Так у дзяржавы і дзяржкантролю з'явяцца тысячы добраахвотных і непадкупных грамадскіх "рэвізораў". Па сутнасці, Прэзідэнт сваім рашэннем адраджае савецкі яшчэ народны кантроль, але на новай тэхналагічнай базе.
Пасрэднікі ў будаўніцтве - мільён з паветра
Другое пытанне таксама аб пасрэдніках, толькі ў будаўніцтве. Бо сур'ёзна лічыць забудоўшчыкам кантору, дзе ні аднаго прараба і лябёдкі, толькі офіс і кавалак зямлі, што упаў з нагоды, нельга. Гэта ў чыстым выглядзе пасрэднік, прычым дарагі і часта неэфектыўны. Сабраў з людзей грошы, наняў трэст, часта дзяржаўны, сабе добры працэнт.Мяжа рэнтабельнасці - 5 %
На нарадзе прыводзяць у прыклад сталічны завод эфектыўных прамканструкцый. Эксперыменту 5 гадоў. Працуе ўсяго за 5 % рэнтабельнасці. Развіваецца, закупляе новыя лініі. І гэты прыклад далёка не адзінкавы. У рэгіёнах б'юцца нават не за працэнты, за долі працэнтаў. Памятаеце, як рэгіянальныя ДБК прыйшлі ў Мінск, цана сацыяльнага квадрата адразу прасела.Як будаваць танна і патрэбна, мы даведаліся ў Магілёве. На мясцовым камбінаце знізілі выдаткі на 12 %. Калі заказчык дзяржава, квадратныя метры людзям выходзяць па кішэні. А вось прыватнікі сапраўды накручваюць. І гэта прытым што пліта аднолькавая, праекты блізняты-браты, але добрую зямлю разбіраюць менавіта пасрэднікі.
Сваімі сіламі Магілёўскі ДБК будуе квартал за год, 12 дамоў. Праектнае рашэнне сваё эканомнае, ды і пасрэднікаў тут не любяць. Адсюль і цана.
Менавіта пра такі падыход гаворыць Прэзідэнт, па-народнаму адпраўляючы пасрэднікаў са сталічным глянцам у канец чаргі.
Канчатковае рашэнне такое: узяў долевыя грошы грамадзян, задавольвайся 5 %. Хочаш больш, будуй за свае або прадавай юрыдычным асобам.
Адходы - гэта не смецце
Брэст. Першы ў Беларусі камбінат па сартаванні адходаў. Адсюль Беларусь пачынала пераймаць скандынаўскі вопыт, калі адходы гэта не смецце, а грошы, рабочыя месцы і экалогія. Тэхналогію, дарэчы, літаральна за руку 10 гадоў таму ў краіну прывёў Прэзідэнт.Пакуль у Брэсце адзіны ў краіне завод, дзе харчовыя адходы становяцца электраэнергіяй. Сапсаваныя прадукты з рэстаранаў і магазінаў бродзяць як віно ў вялікіх баках. Затым біягаз ачышчаюць, спальваюць на міні-ЦЭЦ, а электрычнасць ідзе ў гарадскую сетку.
Новы праект - так званы брудны пластык. Яго пакуль толькі сартуюць, але ў наступным годзе гатовыя запусціць сваю вытворчасць.
Прэзідэнт сёння як раз і падтрымаў такія ініцыятывы, але ўжо па ўсёй краіне. Ад новых вытворчасцяў на базе адходаў да перапрацоўкі арганікі ў кампост і прэферэнцый для папяровай упакоўкі і шклатары.
Сёння зялёная эканоміка на грэбні - у Еўропе вяртанне да паперы і шкла
У Беларусі многія і не пераходзілі на пластык, ідучы ад жыцця. Тая ж папера ў нас спачатку была савецкім рудыментам, а сёння зноў - перадавое слова ў экаўпакоўцы.Гандлёвая сетка ў Гродне зарабляе на другсыравіне, а кардон і пластык прапануе як альтэрнатыву.
Попыт на пакеты любых памераў расце. А ў суседняй кандытарскай зале хіт сезона - папяровы посуд.
Не выходзіць з экамоды і традыцыйнае шкло. Пад гэта ў Беларусі пашыраць сістэму прыёму тары прама ў магазінах, дадаўшы пластыкавыя і бляшаныя банкі, бутэлькі. На поўнае ўкараненне ўрад просіць у Прэзідэнта 2 гады, бо дайсці трэба да кожнага сельскага спажывецкага таварыства.
Сацыяльная дзяржава - словам і справай
Яшчэ адно пытанне, якое пакуль адправілі на дапрацоўку, - датэрміновыя пенсіі за неспрыяльныя ўмовы працы. Кіраўнік дзяржавы даручыў дэталёва прадумаць, каго яшчэ варта прыраўнаваць да сталявараў і шахцёраў і знайсці пад гэта грошы.Бо беларуская сацыяльная дзяржава добрая не лозунгамі, а рашэннямі, якія да таго ж выконваюцца хутка, дакладна і ў поўным аб'ёме.
