Пра лёс сталіцы сёння гаварылі на сустрэчы Аляксандра Лукашэнкі з актывам Мінгарвыканкама. Размова не была нечаканай, беларускі лідар яшчэ ў канцы лістапада анансаваў сустрэчу, прызначаючы Анатоля Сівака на пасаду мэра.
Мінск сёння - гэта мегаполіс, у якім жыве без малога два мільёны чалавек, пятая частка насельніцтва Беларусі. І ў гэтым патоку культурных, палітычных і эканамічных падзей без рацыянальнага падыходу нікуды. Бо планаў і праблем хапае. Паляпшэнне транспартнай сістэмы, барацьба з карупцыяй і аблічча горада. Усё гэта ў спісе задач новага граданачальніка і яго каманды. Дынамічны і імклівы вобраз жыцця дыктуе свае ўмовы, і мэрыі горада неабходна падстройвацца пад іх, каб сталіца квітнела і развівалася. Бо менавіта па ёй мяркуюць аб дзяржаве ў цэлым. Стварэнне непаўторнага вобразу еўрапейскай сталіцы, комплексная забудова Мінска і разумнае карыстанне гарадской прасторай, дабрабыт гараджан - вось галоўныя задачы на найбліжэйшыя гады.
Падчас размовы Прэзідэнт неаднаразова адзначыць, што Мінск расце імкліва, але гэты рост не павінен быць хаатычным. Прыгарады, экалогія, нават паркі і архітэктура - усё гэта мазаіка сучаснага мегаполіса, якая, зрэшты, залежыць і ад простых жыхароў. Беларуская сталіца павінна быць прыкладам нацыянальнай палітыкі, у аснове якой справядлівасць для ўсіх. Пра тое, якая праца чакае Мінгарвыканкам, распавядзе наш палітычны аглядальнік Андрэй Крывашэеў.
Вялікі гарадскі арганізм сталічнай агламерацыі, які яшчэ ўвабраў у сябе кожнага пятага беларуса, - вельмі складаная сістэма. Тут мала рэагаваць на праблемы, трэба весці апераджальнае развіццё па кожным элеменце - ад вынасу прадпрыемстваў і новых станцый падземкі да дрэўца ў скверы і школьнага сняданку. Усё гэта ў комплексе - візітная картка краіны. Яшчэ і адсюль такая пільная ўвага Прэзідэнта да Мінска і тых, хто ім кіруе. І менавіта таму сённяшняя сустрэча з актывам горада з проста нарады стала, па сутнасці, мазгавым штурмам аб тактыцы і стратэгіі развіцця камфортнага гарадскога асяроддзя. З адзінай місіяй - вярнуць горад людзям, г.з. нам з вамі.
Вялікая нарада па сталіцы ўзнікла не раптам. Да яе рыхтаваліся і аб ёй папярэджвалі сталічную ўладу ўсіх узроўняў. Тым больш што Мінск як эталон развіцця і перш гучаў асобна на ўсіх ключавых сустрэчах-пленумах. Памятаеце, барацьба з даўгабудамі, ЖКГ, адукацыя і навука. І гэта зразумела. Мінск зарабляе да чвэрці ВУП і кожны 8 долар і еўра прамых інвестыцый. Сталіца актыўна будуецца і добраўпарадкоўваецца. Ад спартыўных арэн да аэрапорта і аднаго з самых вялікіх аквапаркаў у Еўропе. Але пры гэтым сталіцу не павінна напаткаць доля іншых агламерацый, якія проста не справіліся з наплывам новых жыхароў. Мяжа колькасці ў Мінску - 2 мільёны гараджан.
"Мінску неабходна асэнсаванае і пралічанае апераджальнае развіццё" - гэтая думка Прэзідэнта гучыць рэфрэнам на сустрэчы з актывам горада. Сістэма патрэбна ў развіцці гарадоў-спадарожнікаў і пры вынасе заводаў за гарадскую мяжу, у планаванні гарадскіх электрычак, хуткасны трамвай, новыя рабочыя месцы з добрым даходам і зручная рознічная сетка. Не павінны сеткавыя монстры гандлю (гіпер- і супермаркеты) задушыць малыя і сярэднія кафэ і магазінчыкі, якія зручныя і якімі ганарыцца любая еўрапейская сталіца.
Асобны акцэнт Прэзідэнта і даручэнне - гарадская экалогія. Азеляненне новых мікрараёнаў ужо на асабістым кантролі лідара. Наступны крок - пітная вада і перапрацоўка адходаў. Да 2025 года ўвесь забор пітной вады ў Мінску павінен ісці з чыстых падземных крыніц, сёння 2\3. Яшчэ больш аператыўна - пераход на паасобны збор смецця і яго перапрацоўка. Сталіцы трэба да 5 новых заводаў. Дарэчы, і інвестары ёсць, і вопыт Брэста.
Найбліжэйшая мэта, акрэсленая Прэзідэнтам, - перапрацоўка мінімум паловы гарадскіх адходаў. Прытым што пытанне пакуль упіраецца не столькі ў грошы, колькі ў бязладнасць і безадказнасць кіраўнікоў. У тым жа транспартным пытанні. Сталіца павінна паказаць прыклад новай электрыфікацыі - тыя ж электробусы і электрамабілі. Плюс разгрузіць аўтапаток і заторы новай падземкай. Праз паўтара года павінны быць уведзены 4 новыя станцыі метро 3-й лініі. Попыт з мэра ў гэтым пытанні асобны, ён жа загадваў Міністэрствам транспарту і ведае гэтую сістэму лепш за іншых. Тое ж павышанае спагнанне за архітэктурную цэласнасць новабудоўляў. Прэзідэнт даручае сабраць "групу мудрацоў", каб намалявалі горад будучыні, а чыноўнікі і забудоўшчыкі гэтаму праекту падпарадкоўваліся безумоўна.
Задачы, якія новы мэр ужо прыняў да выканання, - за два гады асвоіць усе ландшафтныя зоны пад унікальную архітэктуру і зялёныя аазісы, плюс, што больш важна, даць гараджанам шанец стаць архітэктарамі і тварцамі свайго горада, камфорту сваіх дзяцей. Фарміруюць вобраз горада не толькі сцены і людзі, але і падзеі. Найважнейшая з найбліжэйшых - беларуская Алімпіяда, II Еўрапейскія гульні. Беларусь плануе ўзяць не колькасцю грошай, а ўменнем і душой спартыўнага свята.
Асобным радком у пасланні беларускага лідара актыву горада і ў дакладзе Кіраўніка прэзідэнцкай Адміністрацыі - адносіны гараджан і ўлады, улады да гараджан. Бяспека дарожнага руху: за невялікімі і недарагімі агароджамі - выратаваныя жыцці дзяцей. Толькі траціна гарадской інфраструктуры па-сапраўднаму безбар'ерная, а гэта адна з прымет цывілізаванага грамадства. У Мінску не хапае 2 дзясяткаў садкоў і каля 7 школ. Хіба для мегаполіса гэта праблема? Як не праблема прамы дыялог з людзьмі без фанабэрыі і бюракратыі. Паводле звестак Адміністрацыі, палова зваротаў да Прэзідэнта магла і павінна была быць вырашана на ўзроўні горада.
Прапаноўвае Адміністрацыя і дадатковыя лекі ад бюракратызму - публічныя справаздачы гарадской улады перад насельніцтвам. Бо калі Прэзідэнт з яго супернасычаным графікам знаходзіць час сустрэцца з людзьмі і выслухаць іх праблемы, якое апраўданне можа быць у чыноўніка мэрыі, каб замкнуцца ў кабінеце? Можа, перашкаджае карупцыя? Самае вострае пытанне ўзнімае Валерый Вакульчык. І мяркуючы па яго дакладзе, плюс да хабараў і адкатаў асобныя чыноўнікі зарабляюць кумаўством і адкрытым ірвацтвам.
Рэакцыя Прэзідэнта імгненная - прапаноўвайце дадатковыя жорсткія меры, падтрымаем. Тым больш у нашай кампактнай дзяржвертыкалі схаваць зладзейства фізічна немагчыма. І ўсё таемнае вельмі хутка становіцца відавочнай крымінальнай справай.
Комплексным адказам стане і падрыхтаваны закон аб дзяржслужбе, ён ужо літаральна на стале ў Прэзідэнта. Хаця і акрамя закона ёсць меры. Напрыклад, з практыкі ўжо вычысцілі шчыліну, калі за прыкладныя паводзіны зладзеяваты чыноўнік можа абысціцца мінімальным пакараннем.
Яшчэ адну меру агучвае кіраўнік горада - за сваіх намеснікаў павінен адказваць кожны кіраўнік, прычым на любым узроўні. З гэтых фактаў і справядлівай крытыкі Прэзідэнт фармулюе абноўлены запыт да сталічнай улады ў кадравай працы: хопіць дзяліць кіраўнікоў на свае і чужыя каманды. Крытэрый адзін - прафесіяналізм і чыстыя рукі.
Стаўленне гараджан да сталічнай улады заўсёды крытычнае. Тут самая высокая планка для чыноўніка. І часта галоўным народным крытэрыем становіцца справядлівасць. Ад вялікай будоўлі да элементарнага пытання арганізацыі народнага свята, напрыклад, спартыўнага. Здаецца, дробязь. Насамрэч - першая прыступка да справядлівага і здаровага грамадства. З гэтага пачынаецца практычная ідэалогія.
У цэлым на сустрэчы з актывам горада больш гаварылі не пра поспехі (яны бясспрэчныя), а пра тое, як ліквідаваць відавочныя недахопы - тыя самыя лыжкі дзёгцю, што псуюць агульную страву вялікага горада. Справядлівасці дзеля - сур'ёзныя праблемы ёсць, але ніводнага хранічна запушчанага або (таго горш) смяротнага для рэпутацыі ўлады. Вялікі горад сам па сабе не праклён. Ёсць жа прыклады агламерацый, якія не ўсталі калом у заторах, не задыхнуліся ад цеснаты і не абраслі гарамі смецця. Нават сёння Мінск у розных рэйтынгах камфорту гараджан далёка не на апошніх месцах. Ці можна вышэй і лепш? Так, калі, як у спорце, чыноўнікам гуляць сумленна і на поўную сілу, а жыхарам шчыра суперажываць за агульны поспех, як адна каманда нашага двара, раёна, горада, рэспублікі.
