Сёння ў Астане асноўны дзень працы комплекснага саміта Арганізацыі Дагавора аб калектыўнай бяспецы на ўзроўні кіраўнікоў дзяржаў, сакратароў саўбезаў, міністраў абароны і замежных спраў краін-удзельніц. Ключавое пытанне дня - як адрэагуе еўразійскі ваенна-палітычны саюз на новыя пагрозы і выклікі? У прыватнасці, на заяву ЗША пра выхад з дагавора па ракетах сярэдняй і меншай далёкасці, маштабныя вучэнні краін НАТА з двухсэнсоўнай легендай у Нарвегіі, рост тэрарыстычнай і экстрэмісцкай актыўнасці ў Цэнтральнай Азіі, Афганістане і Паўночнай Афрыцы.
Таксама на парадку дня рэакцыя на гандлёвыя войны і агрэсію ў кіберпрасторы. І, што важна для Беларусі, укараненне ў практыку АДКБ напрацовак вялікіх мінскіх форумаў па бяспецы. Гаворка ідзе і пра нядаўні "мюнхенскі фармат", і канферэнцыі АБСЕ.
У Астане працуе наш палітычны аглядальнік Андрэй Крывашэеў. Галоўныя чаканні ад саміта - у яго рэпартажы.
Адаптацыя АДКБ да новай канфліктнай рэальнасці або "новай нармальнасці" ў Еўразіі - менавіта так аналітыкі вызначаюць галоўны сэнс цяперашняга саміта. Паказальна, што самы складаны перыяд жыцця Арганізацыі, уключаючы агрэсіўную рыторыку НАТА, рост напружанасці аж да новай гонкі ўзбраенняў і дэманстратыўнае крушэнне базавых пагадненняў па ракетах у Еўропе, прыпаў на старшынства Беларусі і Казахстана. За два гады сітуацыя павярнулася ад пагрозлівых заяў да самых маштабных з часоў халоднай вайны вучэнняў НАТА. Ад халоднага напружання па лініі Усход - Захад да размяшчэння ваенных кантынгентаў у непасрэднай блізкасці ад меж Беларусі, а значыць, і меж АДКБ. Не рэагаваць саюзнікі не могуць, але і празмерная рэакцыя пагражае стаць новым вітком канфлікту. У такой дылеме сёння тут у Астане пройдзе чарговая сесія Савета калектыўнай бяспекі на вышэйшым узроўні.
Амерыканскія і еўрапейскія аналітыкі перад самітам прызнаваліся: не Усход выступае завадатарам канфлікту. Хутчэй, новы кіраўнік амерыканскага Белага дома паводзіць сябе непрадказальна, прымушаючы нервавацца і НАТА, і краіны Балтыі з Польшчай.
Арыэль Коэн, палітычны аналітык (ЗША): "Трамп вельмі дадатна адрэагаваў на стварэнне "Трамп-Форта" ў Польшчы, на гэта вельмі рэзка адрэагавалі немцы, я быў на закрытых сустрэчах у Германіі, дзе немцы гаварылі: не, не, мы супраць. І ён паказаў, што гатовы ісці на канфрантацыю з Расіяй. Гэта датычыцца паставак ва Украіну "Джавелінаў" і ў Грузію - тое, чаго Абама ніколі не дапушчаў".
Петэр Шульцэ, загкафедры міжнароднай палітыкі Гётынгенскага ўніверсітэта, навуковы дырэктар НДІ "Дыялог цывілізацый" (Германія): "Крокі Польшчы, Румыніі і краін Балтыі я б не ўспрымаў як выклік або недавер да Беларусі або Расіі. Для мяне гэта паказчык, што яны не давяраюць НАТА і амерыканцам як ваенным саюзнікам. Яны ўцягваюць амерыканскія кантынгенты на сваю тэрыторыю з галоўнай мэтай - чым больш салдат, тым больш падстаў у ЗША абараняць іх. Чым больш амерыканскіх салдат загіне ў магчымым канфлікце, тым вышэй шанцы, што амерыканцы заступяцца за гэтыя краіны ўсёй сваёй ваеннай моцай. Гэта дзікая і ненармальная логіка. Гэта логіка гарантаванага ядзернага знішчэння: "Калі вы заб'еце маіх салдат - я заб'ю вашых. Таму, калі ласка, не нападайце на нас". Я спадзяюся, што, атрымаўшы 3 - 4 тысячы дадатковых амерыканскіх салдат у сябе, краіны Балтыі і асабліва Польшча на гэтым супакояцца, і з імі можна будзе дамовіцца".
Напярэдадні саміта АДКБ на "мінскім Мюнхене" Прэзідэнт Беларусі пазначыў пазіцыю саюзнікаў: мы канфрантацыю не правакуем, наадварот, інвестуем у бяспеку і стабільнасць усяго кантынента, але, калі словы стануць рэальнасцю, будзем змушаныя адказаць на кожны недружалюбны жэст. Дарэчы, імплементацыя напрацовак усіх маштабных форумаў па бяспецы, што прайшлі ў Мінску, - адзін з прыярытэтаў Арганізацыі.
Андрэй Картуноў, гендырэктар Расійскага савета па міжнародных справах: "Можа, нам час гаварыць не пра кантроль над узбраеннямі, а пра сумеснае кіраванне ўзбраеннямі. Тым больш што гэтых узбраенняў становіцца ўсё больш. І яны становяцца ўсё больш небяспечнымі. Гаварылі і пра космас, і пра кіберзброю, некаторыя гаварылі нават пра перспектывы генетычнай зброі. Гэта, вядома, адно з пытанняў еўрапейскай бяспекі. Асноўная выснова, як мне падаецца, складалася ў тым, што без новага буйнога палітычнага праекта ў Еўропе, аб'яднаўчага палітычнага праекта, мы не прасунемся далёка і ў сферы кантролю над узбраеннямі таксама".
Важнасць мінскіх напрацовак для чарговага года АДКБ пад старшынствам Кыргызстана пацвярджаюць і нашы саюзнікі. Тым больш што ў большасці дыскусій яны прымалі ўдзел на вельмі высокім узроўні прадстаўніцтва.
Ужо сёння ў Астане ў рамках саміта будуць шукаць палітыка-дыпламатычнае і ваеннае рашэнне самых складаных пытанняў сусветнага парадку дня. Сярод іх кібер- і інфармацыйныя пагрозы. Аперацыя "Проксі" выявіла амаль 20-разовы рост экстрэмісцкіх і наркадылерскіх рэсурсаў. Яшчэ адна праблема - нелегальная міграцыя. У цэлым Арганізацыя спраўляецца лепш за партнёраў з Еўрасаюза, але кожны месяц выдаткі на спакой узрастаюць з жахлівым тэмпам. Абараняем жа не толькі сябе, але і знешнюю мяжу ЕС. Дадатковы плюс - элітная групоўка войскаў, або калектыўныя сілы аператыўнага рэагавання. Апошнія вучэнні паказалі высокую зладжанасць, але сумеснае камандаванне таксама плануецца ўдасканаліць.
Падчас сённяшніх пасяджэнняў у вузкім прэзідэнцкім і шырокім фармаце з удзелам кіраўнікоў саўбезаў, міністраў абароны і замежных спраў, магчыма, вырашыцца і яшчэ адна інтрыга: хто зойме месца генеральнага сакратара Арганізацыі. Сёння пасада галоўнага сілавіка АДКБ вакантная, і гэта не дадае аўтарытэту і эфектыўнасці Арганізацыі ні ў сваім рэгіёне, ні на сусветных перагаворных пляцоўках.
Уся праграма саміта сёння разлічаная да 8 вечара, але гэта па Астане. З улікам трохгадзіннай розніцы з Беларуссю вынікі стануць вядомыя ўжо да 17 гадзін дня па Мінску.
