Да галоўнага свята мы вернемся далей у нашай праграме, а зараз пра глабальныя палітычныя падзеі, якія праходзяць гэтымі днямі ў Душанбэ.
Напярэдадні там прайшла сесія Савета кіраўнікоў дзяржаў АДКБ, а сёння юбілейны саміт Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва. Сярод удзельнікаў і Беларусь. Як адзначыў наш Прэзідэнт, выступаючы на пасяджэнні Савета кіраўнікоў дзяржаў аб'яднання, прыйшоў час гістарычнага стрэс-тэста для арганізацыі. Ад Мінска прагучала 8 прапаноў - ад барацьбы са знешнім націскам да альянсу ў галіне аховы здароўя. Асобная тэма - Афганістан. З падрабязнасцямі Аляксей Волкаў.
Саміт Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва ў Таджыкістане
Палова насельніцтва планеты, чвэрць сусветнай эканомікі і прыкладна траціна ўдзельнікаў ядзернага клуба - Шанхайская арганізацыя супрацоўніцтва яшчэ ў пачатку стварэння замацавала сваё палітычнае крэда: барацьба з трыма восямі зла: сепаратызм, экстрэмізм і тэрарызм. У 2021 годзе гэты трыўмвірат выпрастаў крылы яшчэ мацней. Таму трэба разбірацца.
"Наўруз" - жамчужына сучаснага Душанбэ. Архітэктары першапачаткова хацелі спраектаваць звычайную чайхану, а атрымаўся адзін з самых вялікіх палацаў у свеце. Таджыкі нават рыхтуюць заяўку на ўнясенне "Наўруза" ў спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Увогуле пляцоўка для свята - юбілея Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва - поўнасцю адпавядае.
Цэлая чарада лідараў, дэлегацый і прэсы, перамовы на нагах перад пасяджэннем - у эпоху COVID такога не было даўно. Праўда, свой ход каранавірус усё ж зрабіў: Уладзімір Пуцін, кіраўнік Кітая Сі Цзіньпін у прамым сэнсе падключыліся да размовы анлайн. Па відэасувязі выступіў і прэм'ер-міністр Індыі Нарэндра Модзі (імяніннік).
Сам па сабе фармат ШАС у чымсьці дзіўны. Індыя - Пакістан, Таджыкістан і Кыргызстан увогуле заўсёды на нажах, але тут палітыкі круглага стала ўсведамляюць, што гістарычныя крыўды трэба адкласці, ёсць выклікі куды больш страшныя. Нагадаю, што Беларусь - краіна-назіральнік у арганізацыі і да нас прыслухваюцца. Актуалізацыя парадку дня ад Прэзідэнта.
Саміт Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва: ад бяспекі да эканомікі
Арганізаваць у Казахстане хаб для гуманітарнай дапамогі Афганістану, правесці антытэрарыстычныя вучэнні пад флагам ШАС у кастрычніку і распрацоўка зоны вольнага гандлю. Толькі ўявіце: рынак у 3,5 мільярда чалавек, доступ да якога будзе і ў Мінска. Прычым на такое рашэнне лідараў падштурхнулі санкцыі.
Сі Цзіньпін заклікаў ні ў якім разе не дапускаць умяшання звонку ва ўнутраныя справы
Важнае рашэнне - рэанімацыя кантактнай групы ШАС - Афганістан. У гэтым, дарэчы, ключавое адрозненне падыходу Захаду і еўразійскай арганізацыі - краіны не супраць кагосьці, а за мір і спакой. Патрэбныя не кулі, а ніткі, каб сшыць патрапанае лекала рэгіёна.
Сёння ў Афганістане грыміць знакаміты рэгіён Пандшэр, там ідуць баі талібаў і рэспубліканцаў. Кожны дзень ахвяры. Спыніць насілле, дапамагчы, але не лезці ў афганскі дом са сваім самаварам і каштоўнасцямі - прапанова Беларусі.
Прэзідэнт: Беларусь гатовая дапамагчы ў аднаўленні Афганістана
І ўчарашні саміт АДКБ, і пасяджэнне ШАС сёння далі літаральна разоў дзесяць выразны адказ - ваяваць там не будзем.
Дарэчы, для нашай краіны тры дні ў Душанбэ вельмі прадуктыўныя.
Учора Прэзідэнт сустрэўся з лідарамі Ірана і Пакістана - дамовіліся нарасціць кантакты і абмяняцца візітамі.
Пасля міжнародны парадак падмацавалі і на ўзроўні МЗС з Індыяй і Кітаем.
Не афганскай драмай адзіныя. Арганізацыя пашыраецца - Іран становіцца паўнапраўным удзельнікам ШАС. Статус партнёраў па дыялогу атрымалі Егіпет, Саудаўская Аравія і Катар. Гэта сур'ёзнае папаўненне. За капрызамі ЗША і НАТА (дарэчы, Сі Цзіньпін перад самітам адмовіўся ад сустрэчы з Байдэнам), лёгка прапусціць і іншыя выклікі, аб іх распавёў Аляксандр Лукашэнка, выступаючы на саміце.
А. Лукашэнка прапанаваў стварыць альянс у галіне аховы здароўя
Рэвалюцыя праз сацыяльныя сеткі і масіраваная медыяатака звонку на дзяржавы - таксама тэма балючая. Так раскалыхвалі Беларусь, Расію, спрабавалі паўтарыць трук у Казахстане і Кыргызстане. Бяспеку ў лічбе складана адчуць, яшчэ больш складана дабіцца. Зрэшты, эфектыўныя ідэі ёсць.
Таджыкістан завяршае старшынства ў Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва
Больш за тое, прайшло сумеснае пасяджэнне Шанхайскай арганізацыі і АДКБ пры ўдзеле беларускай дэлегацыі. Дарэчы, такі фармат - ідэя Мінска. Даручылі прадстаўляць Беларусь на сесіі Уладзіміру Макею. Прэзідэнт пакінуў сустрэчу трохі раней, каб паспець дахаты на вялікае свята - Дзень народнага адзінства. Усе паставіліся з разуменнем.
У цэлым жа лідары разглядаюць маштабную дэдаларызацыю эканамічнай прасторы ШАС - плаціць адно аднаму ў нацвалютах, тым самым іх умацоўваючы. Падпісалі 42 дакументы, падзякавалі Таджыкістану за старшынства ў арганізацыі. Наступны прыпынак - Узбекістан-2022. Нефрытавы горад Самарканд. Да гэтага моманту бакі распрацуюць праграму па Афганістане. Зараз, дарэчы, у ШАС ёсць і свой гімн.
