24 февраля 2021
Цэны на тавары першай неабходнасці ў Беларусі бяруцца пад жорсткі кантроль. Урад устанавіў дапушчальны рост іх кошту. У пераліку сацыяльна значных тавараў - 62 пазіцыі: гэта прадукты, шэраг нехарчовых тавараў і паўсотні медыцынскіх прэпаратаў. Не толькі беларускай вытворчасці, але і імпартныя, якія самі пакуль не выпускаем. Рашэнне прынята для таго, каб не было неабгрунтаваных перакосаў, якія спісваюць то на высокую долю імпартнага складальніка ў сабекошце прадукцыі, то на складанасці знешняй кан'юнктуры. Тавары павінны быць даступныя. І ні аб якім дэфіцыце размовы не ідзе, упэўніваюць спецыялісты. Рынак праманіторыла і даведалася падрабязнасці новаўвядзенняў Святлана Лук'янюк.
З сённяшняга дня цэны на некаторыя прадукты, якія купляем у магазіне практычна кожны дзень, замарожаныя. Гэта, напрыклад, малако, кефір, з круп - грэчка, пярлоўка, макаронныя вырабы, свініна і ялавічына, а таксама гародніна-садавіна. Дык вось, да канца лютага цэннікі на іх змяняцца не будуць ні па якой прычыне. А з сакавіка, калі і будзе рост, то на 0,2% за месяц, і не вышэй. Усё для таго, каб тавары былі даступныя і па кішэні кожнаму.
У спісе - 62 пазіцыі, дзе, апроч прадуктаў і дзіцячага харчавання, таксама мыла гаспадарчае, падгузнікі і запалкі, і яшчэ паўсотні лекаў: антыбіётыкі, процівірусныя прэпараты, гарачкапаніжальныя, абязбольвальныя і кроплі ў нос. Асноўная мэта, адзначаюць ва ўрадзе, - гарантыя справядлівых цэн для пакупнікоў.
Сезонныя ваганні цэн
Аб росце цэн, вядома, кожны пакупнік мяркуе па сваім звыклым наборы прадуктаў. З пачатку года істотна пацяжэла па кошце гародніна, тыя ж агуркі і памідоры. Але тут яшчэ і фактар сезоннасці. Узімку заўсёды цэннік расце, пасля падае. А ўлічваючы, што сваёй такой гародніны няма, прыходзіцца гандляваць імпартнай.
Андрэй Картун, намеснік міністра антыманапольнага рэгулявання і гандлю Беларусі: "Агурок толькі пачаў з'яўляцца беларускі. З улікам таго, што зіма была даволі халодная пэўны час, былі істотныя выдаткі на вырошчванне. У лютым мы бачым істотны рост, але чакаем, што ў найбліжэйшы час будзе рэзкі адкат назад. У зімовы час у нас самы дарагі тамат і агурок, а тамата беларускага наогул няма, таму мы толькі імпартуем. Адпаведна накладваецца рост цэн сусветны, плюс лагістыка".
Новыя правілы ігры для ўсіх удзельнікаў рынку
У пераліку сацыяльна значных, цэны на якія зараз рэгулююцца, у асноўным беларускія прадукты і лекі. Але ёсць і крытычны імпарт: тая ж гародніна, сланечнікавы алей. Так, іх няшмат. Новыя правілы ігры для ўсіх удзельнікаў рынку, усё роўна дзяржаўны магазін або прыватны, вялікі гандлёвы цэнтр або павільён ІП. Гэта датычыцца і вытворцаў, і імпарцёраў.
Кантроль за цэнаўтварэннем застаецца прыярытэтам на пяцігодку
Аб тым, што тэма архіважная, не аднойчы гучыць і на вышэйшым узроўні. Бо цэны - гэта тое, што хвалюе людзей. І яны заўсёды ў полі зроку Прэзідэнта, у цесным звязку з даходамі людзей. Аб гэтым ён гаварыў і на Усебеларускім народным сходзе.
Аляксандр Лукашэнка, Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь: "Кантроль за цэнаўтварэннем застанецца адным з прыярытэтаў. У мінулай пяцігодцы мы паказалі, што можам дабівацца нізкай інфляцыі - на ўзроўні 5-6% за год. Гэта гістарычны мінімум для нашай краіны. Але простаму чалавеку патрэбен не агульны індэкс цэн, а цэннікі, якія ён бачыць на паліцах у магазінах. Для людзей, асабліва з невысокімі даходамі, цэны з'яўляюцца сацыяльнай і палітычнай катэгорыяй. Тут справядлівасць сапраўды вышэйшая за ўсё".
Сацыяльная адказнасць бізнесу
Рашэнне ўрада - крок у гэтым кірунку. Сацыяльная адказнасць павінна быць ва ўсіх удзельнікаў рынку, асабліва ў складаныя поры, звязаныя з пандэміяй. Калі высокі попыт пры закрытых межах і некаторыя імкнуцца закласці ў тавар усе чаканыя рызыкі, часам нават завышаныя. МАРГ пастаянна маніторыць сітуацыю на рынку. Перакосы з боку вытворцаў або гандлю перасякаюцца. За мінулы год такіх было каля 200. Асартыментны пералік на некаторыя тавары дазваляе пазбегнуць дэфіцыту і даць магчымасць выбару пакупніку. Але апошні час цэнавыя праблемы падкідае і сусветны рынак. Гэтым і тлумачыцца рашэнне ўрада ўвесці жорсткі кантроль.
Дзяржрэгуляванне цэн на 50 медыцынскіх прэпаратаў
Гэта ж датычыцца і апатэк. Зараз вірусны час, яшчэ і каранавірус. Зразумела, попыт на прэпараты расце. І некаторыя пад вялікі ажыятаж вырашылі па-хуткаму зарабіць. Узяць тыя ж маскі і антысептыкі. Таму яшчэ вясной МАРГ увёў на іх цэнавае абмежаванне. З гэтага года 10-працэнтны ПДВ, і кошт на некаторыя лекі перапісалі, нават на тыя, што закупілі даўно, тым самым увесь груз лёг на плечы спажыўцоў. МАРГ рэкамендаваў аптэкам праводзіць акцыі, а Міністэрства аховы здароўя - зніжаць выдаткі вытворцам. З сённяшняга дня 50 лекаў будуць прадаваць з фіксаванай на ўчора цаной.
Мінсельгасхарч: дэфіцыту прадуктаў не будзе
Але галоўнае, каб тавар быў на паліцы і аптэкі, і магазіна. Сёння шматлікія рэсурсы актыўна абмяркоўваюць рашэнне ўрада і прадракаюць дэфіцыт у Беларусі сацыяльна-значных тавараў. Але пераважная большасць з іх беларускай вытворчасці, а, улічваючы, што мы не толькі забяспечваем унутраны рынак вялізнай колькасцю прадуктаў, але і лішкі прадаём за мяжу, такія сцвярджэнні безгрунтоўныя. Мінсельгасхарч запэўнівае: у нас перавытворчасць прадукцыі і тавараў сапраўды хопіць усім.
Поўныя засекі
Але важна не толькі вырасціць добры ўраджай, але і захаваць яго. У Мінсельгасхарчы сцвярджаюць: сховішчы поўныя. Дагавор на пастаўку ёсць з сеткавым гандлем. Усё адгружаецца ў тэрмін, бо важна прадаць да новага ўраджаю.
Маніторынг цэнавай сітуацыі ўзмацняецца
Усе гэтыя меры па рэгуляванні цэн для гадавой мэты - інфляцыя па сацыяльна-значных таварах не павінна быць вышэй за 4.9 %. Маніторынг з боку кантралёраў, дзяржорганаў і мясцовых улад будзе ўзмоцнены. Для таго каб кошт вырас вышэй за рамкі 0,2 % за месяц, трэба толькі рашэнне камісіі пры Саўміне. І там патрэбныя важныя аргументы.
