2018 у Беларусі аб'яўлены Годам навядзення парадку на зямлі.
Паказальна, што зусім не АПК у гэтым выпадку галоўны вінаваты падобнай фармулёўкі. Адна з асноўных задач, пастаўленых Кіраўніком дзяржавы, - пазбавіцца ад трухлявага альбо недабудаванага жылля. Такіх будынкаў у краіне нямала, і хай бы проста стаялі - небяспеку нясуць немалую.
Менавіта адзін з такіх аб'ектаў стаў прычынай трагедыі. У Магілёве на закінутым участку на дваіх школьнікаў звалілася пліта перакрыцця недабудаванага дома. Дома, які амаль дзесяць гадоў прастаяў у замарожаным стане. Гэта здарылася першага лістапада. Адзін хлопчык загінуў на месцы, а ў пачатку гэтага тыдня, не апрытомнеўшы, памёр і яго сябар.
Праблема паўстала не на роўным месцы. Пра яе было вядома яшчэ ў 2010 годзе, калі кантралёры выявілі вялізныя парушэнні на месцы забудовы. Не толькі няшчасны, але і 60 % усіх дамоў у акрузе ўзводзіліся незаконна. За гэта мясцовыя чыноўнікі атрымалі вымовы, хтосьці зусім пазбавіўся працы. Але высновы ўсё роўна не зрабілі.
Правесці генеральную ўборку варта на працягу года. І варыянтаў, насамрэч, няшмат. Дамы альбо дабудаваць, альбо знесці і аддаць у севазварот зямлі. Каб ізноў не здарылася бяды, як у Магілёве. Пра безгаспадарчасць, якая часам пакідае бацькоў без дзяцей, рэпартаж-расследаванне Андрэя Ястрабава.
1 лістапада. Школьныя канікулы. Паведамленне пра трагедыю ў Магілёве ўскалыхнула ўсе інфармацыйныя стужкі. Дваіх дзяцей, якія гулялі на будпляцоўцы побач з Пячэрскім лесапаркам - упадабаным месцам адпачынку гараджан, прыціснула плітой. У разліку МНС, які першым прыбыў на месца здарэння, быў і Валерый Шуранкоў.
Валерый Шуранкоў, старшы памочнік начальніка штаба ліквідацыі надзвычайных сітуацый Магілёўскага гарадскога аддзела па надзвычайных сітуацыях: "На недабудаваным будынку абвалілася частка сцяны, а таксама столя. І пад ёй знаходзяцца дзеці. Мы пры дапамозе аварыйна-выратавальнага абсталявання дасталі дзяцей, перадалі іх хуткай медыцынскай дапамозе".
Урачы канстатавалі смерць 10-гадовага хлопчыка, рэанімацыю другога яшчэ ратавальнікі пачалі на месцы трагедыі. А потым яшчэ два тыдні медыкі спрабавалі выратаваць яму жыццё. Цуду не здарылася. Следчы камітэт па факце гібелі завёў крымінальную справу.
Як такое наогул магло здарыцца, улічваючы, колькі будаўнічых, жыллёва-камунальных службаў працуе ў горадзе, не лічачы іх спецыялістаў? Кожны недабуд, па сутнасці, павінен быць як на далоні. Апынулася, сачыць за ўсім, што адбываецца ў Магілёве, для гарадскіх чыноўнікаў немагчыма.
Уладзімір Скачак, галоўны архітэктар Магілёва: "Ускладзены абавязак на аднаго чалавека, без службовай машыны, 30 000 домаўласніцтваў, якія на тэрыторыі горада, у прынцыпе ахапіць немагчыма. Тут, як гаворыцца, да гэтай праблемы трэба падыходзіць усім разам".
Атрымліваецца, у будынку гарвыканкама з яго васьмю паверхамі не знайшлося людзей і магчымасцяў для кантролю над усімі дамамі ў Магілёве. Але навошта ж над усімі? Хоць бы над адным!
Бо аб праблеме як раз гэтага дома, дзе далей і адбылася трагедыя, ужо гаварылі. Яшчэ ў ліпені 2010 года выйшаў артыкул у газеце "СБ. Беларусь сегодня" з гучнай назвай "Парк цудаў". Яе аўтар 7 гадоў таму пісаў, што зямлю ў Пячэрскім лесапарку дакладна прыхопліваюць і прывёў факты па выніках праведзеных праверак - вось цытата з артыкула: "…35 участкаў занята самавольна. Статыстыка наогул трывожная, каментуе спецыяліст. Камітэт дзяржкантролю Магілёўскай вобласці, праверыўшы ў 2008-2010 гадах законнасць падавання 372 зямельных участкаў, выявіў парушэнні ў 274 выпадках…"
Гэта ж амаль 60 % участкаў! І наконт адказнасці: па выніках праверкі двое чыноўнікаў гарвыканкама тады атрымалі вымовы. Галоўнага архітэктара знялі з пасады. А вось і апошняя фраза аўтара артыкула: "Думаецца, што ў гэтай непрывабнай гісторыі яшчэ будзе працяг…". Так і атрымалася.
І зноў пракуратура крытыкуе чыноўнікаў за бяздзейнасць. І з газетнай паласы, і з экрана тэлевізара нагадвае пра іх прамыя абавязкі.
Аляксандр Чадзюк, пракурор Магілёўскай вобласці: "Мясцовыя органы ўлады абавязаныя рабіць усе высілкі для таго, каб доступ у такія будынкі быў абмежаваны. Асабліва для дзяцей. Мы бачым, які вынік можа быць. Ужо зразумела адно: вось гэтыя дамы - гэты, суседнія дамы, якія ёсць такія ж недабудаваныя, - яны будуць знесеныя".
Гэты кінуты, паўразбураны будынак - у самым цэнтры вёскі Малы Кудзін Бялыніцкага раёна. Калісьці тут быў дзіцячы сад. Зараз - парослая быльнікам тэрыторыя і два паверхі патэнцыяльнай небяспекі.
Нават побач з такім будынкам знаходзіцца небяспечна - на даху блокі, цэгла. Сцены з расколінамі ўсярэдзіне. Будынак вось ужо 15 гадоў прыходзіць у непрыдатнасць.
І ўсё гэта на вачах мясцовых жыхароў. Колькі разоў, гавораць, даводзілася дзяцей адгэтуль праганяць. Ім жа ўсё роўна дзе гуляць. Недалёка і школьная сталовая.
Зусім побач у такім жа закінутым стане і двухпавярховы калісьці жылы дом. На яго даху ўжо даўно растуць дрэвы. Вакол непралазны хмызняк. Высветлілася: мясцовы СВК, на балансе якога амаль усё ў вёсцы, ужо які год толькі стварае планы наконт закінутых будынкаў.
Праўда, на наступны дзень пасля прыезду нашай здымачнай групы ў мясцовых чыноўнікаў знайшліся і грошы, і жаданне заняцца рашэннем закінутай праблемы.
А вось новая агароджа - быццам спецыяльна да нашага прыезду ў Чавускі раён. З'явілася ля закінутага будынка былога завода для сушкі агародніны. Калісьці яго частку выкупілі мясцовыя прадпрымальнікі. Але ўсё без сэнсу. Пакуль пабудова руйнуецца, гаспадароў прыходзіцца шукаць з міліцыяй.
Абгарадзілі, ды не ўсю. Калі на тэрыторыю прайшла наша здымачная група, дзецям тым больш не будзе цяжка. На сямі вятрах, недалёка ад прахадной высокая цагляная сцяна. І такія адкрытыя "забаўныя комплексы" - амаль у кожным раёне.
Меры прапанаваныя. Але праблемы не вырашаныя. Пакуль. І хочацца верыць, што фраза аўтара артыкула, які мы цытавалі раней, не стане прароцкай. І ў гэтай непрывабнай гісторыі не будзе працягу.
