Імідж Беларусі за мяжой - гэта яшчэ і наш набытак унутры краіны. Тым больш калі тэма заходзіць аб культурнай спадчыне. Беларусам і тут ёсць чым ганарыцца. Гістарычная тэрыторыя Вялікага Княства Літоўскага, Рэчы Паспалітай - часы магнацкіх рэзідэнцый і сядзібных дамоў.
Бадай, самая даступная для мінчан - Лошыцкая сядзіба. Адроджаны да жыцця пасля працяглай рэканструкцыі маёнтак - адзіны прыклад палацава-паркавага ансамбля такога маштабу ў мінскай акрузе.
Уражанне вырабляе не толькі музей, прылеглы ландшафт прымушаюць гасцей сядзібы затрымацца даўжэй. Пра Лошыцу мы распавядалі не адзін раз. Але гэтая тэма ўпершыню становіцца набыткам грамадскасці.
Убранне сядзібнага дома зусім хутка рызыкуе застацца без большай часткі экспанатаў. Прадметы з прыватных калекцый, якія знаходзяцца на музейным дэпазіце, дагэтуль не выкупленыя. А дамова з калекцыянерамі закнчваецца ў новым годзе. Так ці будзе ў гэтай гісторыі шчаслівы канец? Ніна Мажэйка вырашыла разабрацца ў сітуацыі.
Прагрэсіўная Лошыца на піку свайго росквіту. Сядзіба перыяду Яўстафія Любанскага. Графскі дом у стылі рускі мадэрн - экстэр'ер па апошняй модзе.
Рэканструкцыя і рэстаўрацыя - два галоўныя словы ў лёсе Лошыцкай сядзібы, якія зацягнуліся на дзесяцігоддзі.
З Ядзвігі Любанскай дызайнер зрабіў рэальнае ўвасабленне свецкай ільвіцы. Абодва партрэты сёння падораныя. Усяго ж у сядзібным доме каля 500 прадметаў. З іх 170 - з калекцыі Віталя Жукава. Толькі 4 сёння выкупленыя.
Фешэнэбельны і стыльны - такім убачылі калекцыянеры сядзібны дом спачатку на паперы. Навуковае праектаванне або ТЭП - тэматыка-экспазіцыйны план - папярэднічаў рэальнаму афармленню залаў. А іх у Лошыцы 12.
Бюст Дзіяны - эксклюзіў для Беларусі. Аналагі захоўваюцца ў Нацыянальнай галерэі ў Вашынгтоне, яшчэ адзін у Варшаве і, нарэшце, самае цікавае - такая ж была ў калекцыі Станіслава Аўгуста Панятоўскага. Апошняга караля Рэчы Паспалітай.
Кожная дэталь узгаднялася з экспертнай камісіяй. Дробязяў тут быць не можа. Галоўнае патрабаванне - гістарычная дакладнасць.
Сукенка для выхаду да ранішняй гарбаты. Дамскі туалет такой якасці, мабыць, адзіны ў краіне. І той у калекцыі Ігара Сурмачэўскага. Усяго тут каля 80 яго прадметаў. Гасціны шаўковы гарнітур у стылі Людовіка XVI, малы дамскі будуар або купальня з вытанчаным столікам - хай-тэк. Прадметы гіпатэтычна "гаспадарскія". Гэта значыць, што калекцыя сфарміраваная з тых рэчаў, якія адпавядаюць эпосе і стылявым прыметам.
Сёння прадметы знаходзяцца на музейным дэпазіце. Выкупленая толькі частка з іх. Тыя, хто звычайна застаюцца інкогніта, выйшлі з ценю. Чацвёра з васьмі калекцыянераў напісалі калектыўны зварот да Прэзідэнта. Засведчыўшы аўтографамі.
Рэзананснае пытанне атрымаў адказ з Адміністрацыі Прэзідэнта. Разабрацца ў справе даручана двум ведамасцям - Міністэрству культуры і профільнаму ўпраўленню Мінгарвыканкама.
Прававая база сёння прапаноўвае 3 варыянты закупу прадметаў. Аднак ні па адным з іх заявак пакуль не было. А дзяржбюджэт, як вядома, не гумавы.
Узгадніць інтэрв'ю з упраўленнем культуры Мінгарвыканкама апынулася задачай невыканальнай. Тэлефон ведамства маўчаў.
Узважанага рашэння патрабуе і пытанне па капліцы Прушынскіх. Руіны на тэрыторыі Лошыцкага парку насамрэч маюць патэнцыял сакральнага помніка. Капліца патрабуе кансервацыі. Рэканструкцыі і рэстаўрацыі. Калі праект зацвердзяць, то Лошыцкі ансамбль папоўніцца яшчэ адным экспанатам. Старажытны абраз у драўлянай аправе чакае сваёй гадзіны. Гэтак жа, як і калекцыянеры рашэння.
