Эканамічныя праблемы ў нашых найбліжэйшых партнёраў - Расіі і Украіны, а таксама чарговая хваля сусветнага крызісу, як бачым, прымушаюць шукаць новыя спосабы стабілізацыі і развіцця айчыннай эканомікі. Але. І гэта прынцыповы момант. Калі, напрыклад, у Кіеве пад націскам абавязацельстваў, узятых перад ЕС, зацягваюць паясы, пераходзяць у рэжым вельмі жорсткай эканоміі, то ў Беларусі свае сацыяльныя праекты здолелі захаваць.
Не толькі захаваць. У бюджэце на 2015 год упершыню з'явіўся радок "сямейны капітал". Плюс са студзеня ўступіў у сілу ўказ аб падтрымцы маладых сем'яў, дадатковыя бонусы прадугледжаны не толькі для шматдзетных, але і для сем'яў з двума дзецьмі. Адным словам, мяркуючы па ўсім, Беларусь калі і гатовая на чымсьці эканоміць, то сапраўды не на сваіх сацыяльных абавязацельствах.
Рэпартаж Кацярыны Шыбко. Людміле ўсяго 35, а ў яе ўжо чацвёра дзяцей і ўсе дзяўчынкі. Вялікая сям'я для пары Гушчо не проста мара. Зараз гэта ўжо дынастыя. Маці Людмілы ўдастоена ганаровага звання "Маці-гераіня". Не тытул галоўнае - у прыярытэце каштоўнасці сямейныя. А калі яны яшчэ і падтрымліваюцца, прызнаецца шматдзетная маці, гэта вялікае шчасце.
Размова, вядома, пра сямейны капітал - самы папулярны праект, які распрацоўвалі, у тым ліку, улічваючы міжнародны вопыт - Расіі, Германіі і нават Саудаўскай Аравіі.
Гэта безнаяўная выплата ў 10 тысяч долараў. Да 18 гадоў гэта сума будзе захоўвацца ў банку пад працэнтамі, памер якіх вызначыць Міністэрства фінансаў. Паводле папярэдніх разлікаў, пасля паўналецця гэта ўжо будзе каля 15 тысяч долараў.
Пры гэтым падаходным падаткам сямейны капітал не абкладваецца. Каб грошы на рахунак пералічылі, трэба толькі падаць неабходныя дакументы не пазней, чым праз паўгода пасля нараджэння дзіцяці.
Марына Арцёменка, намеснік начальніка аддзела Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Беларусі: "Трэба адзначыць, што прадугледжаны шырокі пералік выкарыстання сродкаў сямейнага капіталу. Па-першае, гэтае паляпшэнне жыллёвых умоў, атрыманне паслуг у сферы аховы здароўя, у сферы адукацыі, у сферы сацыяльнага абслугоўвання, таксама прадугледжана фарміраванне дадатковай пенсіі маці, мачахі ў поўнай альбо няпоўнай сям'і. Трэба адзначыць, што сродкі на сямейны капітал могуць накіроўвацца як цалкам на адзін кірунак, так і па частках на некалькі кірункаў".
Такі механізм, паводле слоў экспертаў, адсякае любыя ўтрыманскія настроі, але, самае галоўнае, дакладна прасочваецца мэтавае прызначэнне капіталу. Гэта, у першую чаргу, дзіця. Прадугледжаны і форс-мажор: калі малышу або яго бацькам спатрэбіцца дарагое лячэнне, грошы з рахунка можна будзе зняць датэрмінова.
З гэтага года з'явілася яшчэ адна зусім новая дапамога для сем'яў з двума і больш дзецьмі: сума выплаты - 50 працэнтаў ад бюджэту пражытачнага мінімуму, а зараз гэта практычна плюс 700 тысяч рублёў. Гэта дадатковыя грошы да дапамогі па доглядзе дзіця да трох гадоў. Паводле слоў спецыялістаў, гэтая зусім нядрэнная падтрымка для тых сем'яў, у якіх працуе толькі адзін з бацькоў. Важна і тое, што разлічваць на такую выплату змогуць, у тым ліку, і тыя бацькі, у якіх дзеці на свет з'явіліся да 1 студзеня 2015 года.
У Беларусі (зрэшты, як і ў многіх еўрапейскіх краінах) больш за ўсё пар толькі з адным дзіцем. Да 2013 года такіх сем'яў было 70%. З двума дзецьмі - толькі 25. Пасля 13-га года прасочваецца некалькі іншая - станоўчая - тэндэнцыя: бацькоў з адным малым - 57%, з двума - ужо 37.
Ганна Яшчук тэме сямейнай палітыкі ў Беларусі прысвяціла цэлую дысертацыю. Паводле яе слоў, з уступленнем у сілу новага ўказа бацькоў, якія хочуць выхоўваць некалькіх дзяцей, адназначна стане больш.
Ганна Яшчук, эксперт у галіне сямейнай палітыкі, старэйшы выкладчык Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце: "Мы сапраўды атрымаем станоўчую дынаміку і атрымаем станоўчы прырост. Не адзін год наша рэспубліка арыентуецца на вопыт Швецыі. Гэта абсалютна відавочна і правільна. Але мы павінны зыходзіць з нашых магчымасцяў. На дадзеным этапе, я лічу, што тыя меры, якія прымаюцца, а гэта каласальныя выдаткі для дзяржавы, вядома, адчувальныя".
А некаторыя праекты па падтрымцы сем'яў і зусім можна назваць беспрэцэдэнтнымі. Адзін з іх тычыцца, мабыць, самага галоўнага - вырашэння кватэрнага пытання.
Аляксандр Горваль, начальнік упраўлення жыллёвай палітыкі Міністэрства архітэктуры і будаўніцтва Беларусі: "З 1 студзеня 2015 года будуць выдавацца крэдыты дадзенай катэгорыі грамадзян, зыходзячы з разліку 5% гадавых. Але гэта пры ўмове, калі на дату фарміравання спісаў на атрыманне льготных крэдытаў гэта сям'я будзе мець статус маладой сям'і і ў ёй будзе двое непаўналетніх дзяцей. Гэтыя магчымасці па атрыманні крэдыту на дадзеных умовах з'яўляюцца ў сям'і, калі падыходзіць яе чарга ў адпаведнасці з пастаноўкай на ўлік тых, хто мае патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў".
Ужо за кадрам муж і жонка Гушчо прызналіся, апроч сямейнага капіталу і новай дапамогі ў найбліжэйшыя некалькі гадоў абзавядуцца і прасторнай кватэрай. Зараз стаяць у чарзе на пашырэнне. А пакуль, вядома, будуць занятыя цалкам іншымі - прыемнымі клопатамі, якія адназначна даражэйшыя за любыя грошы.
