Ну а зараз ледзь не самая цікавейшая тэма, з тых, што прагучалі. Зарплаты. Калі сцісла - журналістка “Орловского вестника” спытала: “Калі ў вас працуюць усе заводы, то чаму зарплаты не такія ўжо высокія?”. Не ведаю, ці чакала яна, але! Прэзідэнт не проста адказаў, а прапанаваў даволі дэталёвы аналіз. Бо зарплата - гэта далёка не толькі тое, што атрымліваеш на рукі.
Наш эканамічны аглядальнік Андрэй Лапцёнак пра тое, чаму нашы зарплаты менавіта такія, і ці сапраўды яны адлюстроўваюць рэальны ўзровень жыцця?
Методык, паводле якіх вымяраюць узровень жыцця, не злічыць. Давяраць можна толькі тым, хто спрабуе скласці агульную карціну прыбыткаў і выдаткаў грамадзян. Летась журналісты НТБ узялі пяць краін - Расію, Казахстан, Беларусь, Украіну і Латвію, пяць сярэдніх зарплат, і пралічылі, колькі на гэтыя грошы грамадзянін той або іншай краіны можа набыць асноўных прадуктаў - хлеб, малако, яйкі. Мы на трэцім месцы. Больш за ўсё сабе маглі дазволіць казахі, затым расіяне, потым мы, латышы і ўкраінцы замыкалі. Але! Даследаванне праводзілі як раз перад дэвальвацыяй тэнге, а потым, я думаю, месцы ў гэтым рэйтынгу істотна змянізірліся. Гэта па-першае.
Па-другое, зразумела, што асноўнай расходнай часткай з'яўляецца ежа, але ж не адзінай. Хіба нашы расходы на гэтым заканчваюцца? Давайце на гэта глядзець больш карэктна, гавораць эксперты, і я, мабыць, з імі пагаджуся.
Кацярына Барнукова, BEROC: "Вядома, мы калі параўноўваем проста зарплаты паміж дзяржавамі, гэта не зусім правільна, паколькі дзяржавы розныя. Па-рознаму субсідуюць розныя паслугі. Такія, як транспарт, адукацыя, ахова здароўя ну і, вядома, ЖКГ. Што да ЖКГ, у нас дастаткова высокі ўзровень субсідзіравання на сёння ўсё яшчэ захоўваецца. І доля выдаткаў на ЖКГ у прыбытку хатніх гаспадарак яна ўсё яшчэ нізкая. Яна менш за 10% у сярэднім. Тады як у еўрапейскіх краінах яна можа даходзіць да 20-30% для хатняй гаспадаркі. І мы ведаем, што ў нас нават уведзены адрасныя субсідыі для тых, у каго ў прыбытку жыроўка займае больш за 20%. У гэтым плане мы адрозніваемся ад шматлікіх іншых краін".
Такім чынам, рахункі за камуналку - "галаўны боль" гараджан на пэўным прыкладзе.
Вось звесткі параўнальнага аналізу кошту паслуг ЖКГ у Беларусі і замежных краінах. Возьмем толькі тры паказчыкі - водазабеспячэнне, падаграванне воды і ацяпленне. Усё гэта на прыкладзе стандартнай двухпакаёўкі, у якой пражываюць тры чалавекі.
Водазабеспячэнне. У Мінску за кубаметр вады плацяць каля 15 цэнтаў. У Маскве больш чым у тры разы. У Смаленску - больш чым у 2 разы, у Кіеве амаль у 2 разы больш. Вільнюс у 9 разоў! Варшава, Берлін падача вады там абыходзіцца ў дзясяткі разоў больш.
Падаграванне вады. Толькі ў нас менш за долар. У астатніх гарадах больш за два. У Літве - больш за 4.
Ацяпленне. Розніца таксама вялікая. 7 долараў за гігакалорыю ў нас. У чатыры-пяць-дзесяць разоў больш у гарадах Расіі, Украіны, Літвы, Польшчы і Германіі.
Яшчэ адзін артыкул. Праезд у грамадскім транспарце.
Танней толькі ў Кіеве. Але, параўнаўшы зарплаты, рахунак у нашу карысць. Затое бензін у нас таннейшы, чым ва Украіне. Тут мы зусім мала саступаем толькі сыравіннай эканоміцы. Цэны на 95-ты бензін у нас з Расіяй прыкладна аднолькавыя. І у два разы таннейшыя за еўрапейскія.
Часта ўспамінаюць і медыцыну. Увогуле паслугі ў нас бясплатныя. Але тут можна правесці наступны аргумент. Наша медыцына па шматлікіх рэйтынгах уваходзіць у топ-5 самых танных з пункту гледжання медпаслуг для турыстаў.
Самыя свежыя звесткі ад экспертаў Расійскай асацыяцыі медыцынскага турызму, якія прааналізавалі кошт медыцынскіх паслуг для іншаземцаў у 30-ці краінах свету, улічваючы паказчык цана-якасць. Рэйтынг узначаліла Індыя, дзе каранарнае шунціраванне будзе каштаваць прыкладна $5000-$6000 (для параўнання, у ЗША кошт такой аперацыі можа даходзіць да $130000). На другім месцы Малайзія, дзе вельмі высокі аб'ём дзяржаўных датацый. Насельніцтву прыходзіцца аплачваць толькі 2% ад агульнага кошту паслуг. Беларусь трэцяя. Тут (як запэўніваем не мы, а расійскія эксперты), медыцынскі турыст можа сэканоміць да 70% на лячэнні. Ну і тое, што ў пяцёрцы пасля нас Тайланд і Сінгапур, таксама пра многае гаворыць.
І яшчэ, што часта прыводзяць у якасці аргументу. Тое, з-за чаго шматлікія пакідаюць радзіму і мяняюць грамадзянства. Падаткі.
З 44-х еўрапейскіх краін, найбольшыя стаўкі падаходнага падатку прымяняюць сацыяльна-арыентаваныя скандынавы. Стаўкі ў Швецыі, Даніі вельмі высокія. Бельгія таксама, але, заўважце, і ў адносна небагатых паўднёвых еўрапейскіх краінах стаўкі вельмі высокія. А Беларусь - сярод краін, дзе адзначаны мінімальны падаходны падатак.
Памер зарплат, які зноў, абмоўлюся, не адлюстроўвае ўзроўню жыцця нашых грамадзян, стрымліваецца перакрыжаваным субсідзіраваннем, ад якога Беларусь у перспектыве павінна адмовіцца. Бо прадпрыемствы пакрываюць выдаткі на ЖКГ, якія мы не даплочваем. Знізім тарыфы для прадпрыемстваў, тыя змогуць павялічыць зарплаты, працаўнікі змогуць аплаціць больш высокія тарыфы. Зрэшты, незалежна ад гэтага прадпрыемства павінны забяспечыць высокую прадуктыўнасць працы (відэа).
Рэзюмэ наступнае. Так, ёсць адрозненні ў сярэднім узроўні штомесячнага прыбытку, але цэны на тавары і паслугі як мінімум ураўнаважваюць гэтую розніцу.
