Беларускія заканадаўцы працуюць і над абаронай правоў так званых зялёных фермераў, размова пра вытворцаў арганічнай прадукцыі. Прыняты спецыяльны закон, які дапаможа абараніць добрасумленную вытворчасць ад падробкі. Дакумент тлумачыць, што такое арганічны прадукт, апісвае ўсе патрабаванні да яго вытворчасці і сертыфікацыі. Ужо наступны ўраджай будзе маркіравацца спецыяльным знакам. Сам закон пачне працаваць увосень. Пра новыя правілы ў няпростым зялёным бізнесе - Вольга Анішчанка.
Прынцыпы беларускай арганікі рухае фермер. Два дзясяткі вытворцаў на ўсю краіну. У адзіночку няпроста. Усе, хто сёння гэтым займаецца, ідэалісты. Яны вераць: прыйдзе час, і ўсе, хто ўкладвае сілы і веды, змогуць зарабіць на зялёнай вытворчасці.
Гэтыя кадры мы здымалі залатой парою. На градках - апошні ўраджай восені. З выгляду ўсё, як у звычайнай гаспадарцы: капуста, таматы, цыбуля, зеляніна. Але толькі гаспадар ведае, чаго варта атрымаць ураджай без ужывання хіміі. Пад забаронай любыя пестыцыды і мінеральныя ўгнаенні. Арганічны вытворца цвёрда стаіць на зялёных прынцыпах.
Зразумела, што гэта больш складана. Значыць, аб'ектыўна больш дорага. Бясспрэчна. Але не ўсякі пакупнік сёння гатовы пераплачваць.
Да цэн на арганіку пакупнік ставіцца з асцярогай. Да таго ж сёння нішто не перашкаджае любому вытворцу напісаць на сваім прадукце, да прыкладу, "бія" або "эка". Маркетынг! Не больш. Але ён стаў праблемай для сапраўдных экафермераў. Калі на паліцы шмат псеўдаэкатавараў, арганічнаму вытворцу вялікі гандаль на сваім унутраным рынку становіцца малацікавым. Новы закон перашкодзіць несумленным выкрутасам маркетолагаў.
Усе несертыфікаваныя "эка" і "бія" пад забарону не паставяць, але ў сапраўднай арганікі з'явіцца свая адметная маркіроўка. Пакупнік будзе выразна ведаць, які тавар сапраўды зялёны.
Клубок сумненняў беларускіх фермераў яшчэ больш блытае працэс сертыфікацыі. Г.зн. каб прадукт зваўся арганічным, гаспадарка павінна прайсці праверку на адпаведнасць экастандартам. Яе выканаюць спецыяльныя арганізацыі ў лабараторных умовах. У Беларусі, дарэчы, такіх няма. Фермер змушаны звяртацца да суседзяў. Як правіла, ва Украіну або Літву. І доўга, і дорага.
Але закон абяцае: у будучыні фермеру не трэба будзе выдаткоўвацца, каб атрымаць сертыфікат еўрапейскага стандарту. Будзе свая лабараторыя і свой нацыянальны дакумент.
Але ці залічаць беларускі сертыфікат у Еўропе? Справа будучыні, гавораць эксперты. Міжнароднае прызнанне, дарэчы, пытанне прынцыповае. У арганікі высокі экспартны патэнцыял. Беларусь зацікаўленая ўніфікаваць стандарты з еўрапейскімі патрабаваннямі, каб працаваць на знешніх рынках.
Сусветны экакошык сёння каштуе 90 мільярдаў долараў! З перспектывай штогадовага прыросту як мінімум на 15 %. Амаль дзве сотні краін развіваюць гэты кірунак. У ім занята каля трох мільёнаў вытворцаў. І амаль сотня краін падтрымлівае сваіх уласным законам.
Як стаць часткай гэтага вялікага рынку? Эксперты ўпэўненыя: калі падтрымліваць айчыннага фермера, беларускі прадукт знойдзе сваю нішу ў Еўропе, ды і ў Новым Свеце, дзе попыт сёння шматкроць перавышае прапанову.
Але каб актыўна развівацца, патрэбна дапамога, наракае беларускі фермер. Так, як гэта робяць многія еўрапейскія дзяржавы, якія дапамагаюць свайму вытворцу. Прамой дасылкі да дзяржсубсідый у законе няма. Але гэта ў будучыні. Ад падтрымкі экафермераў не адмовіліся. Магчымыя варыянты субсідзіравання экагаспадарак разгледзяць у развіцці новага закона.
