На разгляд Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнкі вынесены ключавы і, як яго ўжо назвалі самі прадпрымальнікі, рэвалюцыйны дакумент па лібералізацыі ў эканоміцы Беларусі - праект дэкрэта "Аб развіцці прадпрымальніцтва". Прадстаўляў яго падчас рабочай сустрэчы з Кіраўніком дзяржавы першы віцэ-прэм'ер Васіль Мацюшэўскі. У выпадку адабрэння дакумента ўзаемадзеянне дзяржавы і бізнесу пяройдзе ў новы фармат. Пераважная большасць дакументаў, якія паступалі апошнія тыдні на стол Кіраўніку дзяржавы, так або інакш датычыліся тэмы развіцця прадпрымальніцтва, а рабочы кабінет Прэзідэнта для ўсіх, хто адказвае за малы і сярэдні бізнес ва ўрадзе, стаў своеасаблівым штабам рашэння перспектыўных задач беларускага бізнесу. Сапраўды, у малога бізнесу сёння шмат чаканняў, шмат задумак. Толькі паводле дэкрэта мінімізуецца ўмяшанне дзяржавы ў працу суб'ектаў гаспадарання, удасканальваецца механізм самарэгулявання бізнесу, будзе маштабнае спрашчэнне тэхнічных патрабаванняў. Галоўныя чаканні - новыя законы дазволяць зрабіць прадпрымальнікаў сапраўдным апірышчам развіцця айчыннай эканомікі. Пра гэта ў рэпартажы Андрэя Лапцёнка.
У мэтах развіцця прадпрымальніцкай ініцыятывы, стымулявання дзелавой актыўнасці і выключэння залішніх патрабаванняў, якія прад’яўляліся да бізнесу, - першая прапанова дэкрэта. У ім канцэнтрацыя шматмесячнай, без перабольшання тытанічнай працы. Сумеснай. Тых, хто рыхтуе законы, і тых, хто заўтра сваёй працай надасць гэтым указам і дэкрэтам вялікі сэнс. Фактычна нормы гэтага ключавога дакумента і гарантыя іх выканання вызначаць, ці стануць прадпрымальнікі сапраўдным апірышчам развіцця айчыннай эканомікі.
Два апошнія гады - няпростыя для народнай гаспадаркі Беларусі. Аб'ектыўныя цяжкасці закранулі амаль усе яе сектары. У цэлым бізнес выдужаў, у тым ліку і малы. У адрозненне ад буйных кампаній хутчэй і больш гнутка адказваў на змены рынку. Невысокая капіталаёмістасць дазваляла з найменшымі стратамі змяняць профіль або ліквідаваць прадпрыемства. Але паставіўшы задачу выжыць, прымалі жорсткія рашэнні. У іх выпадку аптымізацыя выдаткаў - амаль заўсёды скарачэнні і звальненні ўласных працаўнікоў.
Каб не звальнялі сваіх, не закрываліся, а нават наадварот вырашалі агульнанацыянальную праблему занятасці. Каб часовыя абмежаванні - і эканамічныя, і бюджэтныя - не сталі перашкодай для прытоку ў гэтую сферу як мага большай колькасці адукаваных, сучасна думаючых і ініцыятыўных людзей. Для ўсяго гэтага патрэбна асяроддзе, механізмы, якія дазволяць працягнуць рух наперад, здольныя перазапусціць развіццё прыватнага сектара эканомікі.
Пасёлак Міханавічы пад Мінскам. Марына - мясцовы прадпрымальнік. Свой бізнес пачынала больш за 20 гадоў таму разам з сяброўкай. Стартавалі з маленькага прадуктовага магазіна. За час працы адчулі, што насельніцтвам запатрабаваныя і іншыя паслугі, па якія прыходзілася ездзіць у сталіцу. Так у пасёлку з'явіўся магазін будаўнічых матэрыялаў. А потым і цырульня. З аглядкай у мінулае параўноўвае з ім сённяшні дзень.
Зазначым, не палохае адсутнасць фінансавага пляча, якое ёсць у буйных кампаній на любы выпадак крызісу, але ёсць разлік, што плячо падставіць дзяржава - проста ў выглядзе зручных законаў.
Праект дэкрэта ад урада, мабыць, галоўны дакумент ліберальнага пакета, які сфарміраваў парадак дзелавой восені. Калі раней указы, безумоўна, важныя, вырашаюць больш прыватныя аспекты працы бізнесу, гэты дэкрэт кардынальна змяняе і замацоўвае новы фармат узаемадзеяння прадпрымальнікаў і дзяржавы. Галоўнае - мінімальнае ўмяшанне дзяржавы ў працу суб'ектаў гаспадарання. І насупраць, удасканальваюцца механізмы самарэгулявання бізнесу. Пытанні свабод і кантролю ў парытэце і, па сутнасці, ёсць адлюстраванне грамадскай думкі.
Наколькі сур'ёзны спіс паслабленняў, прапануемых дэкрэтам, можна ацаніць.
З дзеючых сёння пунктаў правіл пажарнай бяспекі, санітарных і ветэрынарных патрабаванняў засталася толькі дзясятая частка. Уводзіцца апавяшчальны парадак пачатку дзейнасці для некаторых відаў бізнесу. Пералік відаў дзейнасці ахоплівае 95 працэнтаў малых і мікрапрадпрыемстваў. Забарона да 2020 года на ўвядзенне новых падаткаў і павышэнне падатковых ставак. Скасоўваецца альбо спрашчаецца шэраг адміністрацыйных працэдур для пачатку дзейнасці.
Асобная гутарка Прэзідэнта і віцэ-прэм'ера яшчэ пра адну сумесную ініцыятыву дзелавых колаў і ўрада. Абмеркаванне відаў прадпрымальніцкай дзейнасці, якія патрабуюць спецыяльных дазволаў, - тэма заўсёды актуальная і ўжо мае нядрэнную перадгісторыю. З 2010 года ў краіне правялі сістэмнае скарачэнне колькасці відаў дзейнасці, якія ліцэнзуюцца. Было скасавана ліцэнзаванне 19 відаў і больш як 60 падвідаў; ліцэнзіі сталі бестэрміновымі. На гэты момант у Беларусі ліцэнзуецца 36 відаў дзейнасці.
Максімальна ліквідаваць складанасць і зарэгуляванасць у ліцэнзаванні. Канчаткова ўкараніць прынцып аднаго акна - для тых відаў дзейнасці, якія патрабуюць спецыяльных дазволаў. Юрысты не тояць: яны палегчаць заяўніку афармленне дакументаў, але і возьмуць нямала. Паслуга юрыста пацягне ў залежнасці ад віду ліцэнзіі ад 600 да 10 000 беларускіх рублёў. Тым, хто вырашыць сэканоміць, прыйдзецца прайсціся доўгімі калідорамі інстанцый. Да прыкладу, ветэрынарны дазвол. Справа ветнагляду. Ён першы прыйдзе з праверкай. Але сустрэча з профільнымі кантралёрамі будзе ці не апошняя.
Зараз галоўныя прынцыпы - ліцэнзаванне толькі там, дзе гаворка ідзе пра грамадскую або нацыянальную бяспеку, пытанні жыцця і здароўя грамадзян. Ліцэнзаванне толькі ў выпадку, калі рэгуляванне гэтых відаў дзейнасці не можа быць забяспечана іншымі метадамі. Праектам указа, прадстаўленага сёння Прэзідэнту, прадугледжваецца скасаванне яшчэ 3 відаў дзейнасці і 20 падвідаў эканамічнай дзейнасці, якія складаюць 46 працэнтаў ад агульнага ліку ўсіх выдадзеных ліцэнзій.
Па выніках рабочай сустрэчы Аляксандр Лукашэнка падтрымаў усе прапанаваныя нормы. Прадстаўленыя дакументы неўзабаве будуць падпісаныя. Зразумела, ліберальны пакет дакументаў па стымуляванні дзелавой актыўнасці - далёка не поўны пералік праблем, якія хвалююць малы і сярэдні бізнес і якія неабходна вырашыць - правільна вырашыць - так, каб зрабіць з прадпрымальніка пераможца. І тут прамая сувязь. Чым больш у нашай краіне паспяховых людзей, якія вераць ва ўласныя сілы, тым больш эфектыўная беларуская эканоміка. Падаецца, простая формула, але яе не заўсёды гэтак жа проста дасягнуць. Але, падобна, ужо атрымліваецца.
