"Камволь" - найбуйнейшае тэкстыльнае прадпрыемства ў СНД сёння. Яшчэ некалькі дзесяцігоддзяў таму - адно з ключавых на ўсёй цяперашняй постсавецкай прасторы. Тады тканіна мінскага камбіната была свайго роду беларускім брэндам. Але тэхналогіі рухаліся наперад, а прадпрыемства, якое дасталася на абломках Саюза, ужо не магло канкурыраваць з сусветнымі вытворцамі. Фінансавыя цяжкасці дзевяностых, ледзь ці не стопрацэнтны знос абсталявання ў нулявых. Тады шматлікім скептыкам здавалася, што прасцей ад такога клопату для бюджэту адмовіцца зусім. Але захавалася база, школа і, галоўнае, кадры. Не выпусціць, а развіваць вытворчасць было жорсткім патрабаваннем нашага Прэзідэнта. І ў апошнія гады гэтае пытанне на асабістым кантролі Кіраўніка дзяржавы. Пераломным можна назваць 2012-ы, калі, убачыўшы, у якіх умовах працуе каштоўны калектыў прадпрыемства, а ў цэхах пануе безгаспадарлівасць, Аляксандр Лукашэнка паабяцае: "Камволь" будзе адноўлены. Запатрабавалася 5 няпростых гадоў. Змянялася кіраўніцтва, няпроста ішоў працэс мадэрнізацыі, ды і абнаўленне прадпрыемства каштавала краіне больш за сотню мільёнаў долараў. Тым не менш, клубок праблем атрымалася разматаць. Ужо сёння "Камволь" гатовы вырабляць сучасную і канкурэнтаздольную ваўняную тканіну. Ужо ў наступным годзе прадпрыемства зможа выпускаць 4 з паловай мільёны метраў палатна. Далей - выхад на праектную магутнасць у 6 мільёнаў. Але Прэзідэнт даручае не спыняцца на дасягнутым, а павялічваць вытворчасць. Мадэрнізацыя - гэта толькі першы крок для развіцця аднаго з ключавых прадпрыемстваў лёгпрама. Пакуль жа чырвонай ніткай у ваўняным палатне па-ранейшаму застаецца пытанне збыту, бо рынак вялікі, і канкурэнцыя сур'ёзная. Рэпартаж Наталлі Брэвус.
У гэтых тонкіх ваўняных нітках яна бачыць будучую тканіну. Разам з сям'ёй Алена Данілава пераехала ў Беларусь з Латвіі. Тэкстыльная вытворчасць там закрылася - апынулася непатрэбнай Еўрасаюзу. Жанчына засталася без працы. І навіны аб адраджэнні беларускага "Камволя" сталі сапраўдным выратавальным кругам.
Алена - праборшчык. Гучыць нязвыкла, але для тэкстыльнай вытворчасці гэтыя спецыялісты на вагу золата. Яны рыхтуюць асновы для тканіны. Гэта значыць - якім будзе ўзор па колеры і фактуры, залежыць ад іх.
Гэта сёння так, а 5 гадоў таму прадпрыемства стаяла на краі прорвы. Абсталяванне яшчэ пасляваенных гадоў, халодныя цэхі, у якіх немагчыма працаваць. Грошай не было. Менеджмент кульгаў. Але галоўнае - прадпрыемства безнадзейна адставала ад сусветных вытворцаў тэкстылю. Пераломным у гісторыі завода стаў 2012 год. Наведваючы тады прадпрыемства, Прэзідэнт выразна даў зразумець - "Камволю" быць!
Шлях мадэрнізацыі для камбіната быў ужо вельмі цярністым. Праблемы абнаўлення вытворчасці некалькі разоў паднімалі на ўзроўні Прэзідэнта. Завяршыць усе працы павінны былі яшчэ ў 2015 годзе. Але тэрміны зацягваліся, патрабаваліся дадатковыя ўліванні і падтрымка. Складанасцяў дадавала і тое, што на час пераабсталявання вытворчасць не ставілі на паўзу.
Праца праробленая вялікая, але гэта толькі пачатак шляху - скажа Прэзідэнт, звяртаючыся да калектыву камбіната.
"Прыехаў, каб павіншаваць вас з заканчэннем вялікай эпапеі мадэрнізацыі "Камволя". Пачалі мы яе даўно. Усё было. Але, думаю, мы выходзім на тое, што жадалі тут атрымаць - вырабіць добрую тканіну", - Прэзідэнт растлумачыў, што рашэнне аб мадэрнізацыі ў ААТ "Камволь" было прынята па дзвюх прычынах. "Першае - тут працавалі і працуюць людзі. Значыць, яны павінны мець працу. Таму была пачатая мадэрнізацыя гэтай вытворчасці. Па-другое, нельга было страціць школу - тое, што мы ўмеем рабіць. Я лічу, гэта злачынства, калі дзяржава ўмее нешта вырабляць, а потым гэта пахавае. Гэта дрэнны знак і дрэнны помнік для той улады", - падкрэсліў беларускі лідар. Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што ў яго пакуль няма канчатковага меркавання, задаволены ён гэтай працай або не. "Я некалькі разоў адкладваў наведванне вашага прадпрыемства з мэтай знаёмства з канчатковай мадэрнізацыяй. Але сёння падумаў аб тым, што, пэўна, вы яе ўжо скончылі, і час на яе паглядзець, - сказаў Прэзідэнт. - Па вашым стане разумею, што вы яшчэ не зусім задаволеныя гэтай вытворчасцю. Гэта правільна. Таму што мы канчаткова не зрабілі тое, што будзе праз год. Вось праз год можна будзе сказаць, што гэта ўстоенае прадпрыемства, якое вырабляе добрую тканіну, яна прадаецца на сусветных рынках, і вы атрымліваеце нармальную зарплату. Мы яшчэ на пачатку шляху".
Тэхналагічны апгрэйд патрэбен быў заводу, як паветра. Прыйшлося ўкласці нямала - больш як 110 мільёнаў долараў. Прыйшлося зноў абсталяваць тэкстыльную вытворчасць. Але з тым, што было, не параўнаць! Зараз у цэхах усталяваныя амаль 300 адзінак самага сучаснага абсталявання. Плюс - якасная сыравіна (аўстралійскіх і аргенцінскіх авечак) і прафесійныя беларускія рукі. На выхадзе - тканіна, якая не саступае сусветным канкурэнтам. Гэта таго каштавала: атрымалася прадпрыемства, якое можа гучна заявіць аб сабе на глабальным тэкстыльным рынку.
Што значыць мадэрнізацыя для завода. Тлумачым на пальцах. Пасля абнаўлення за 1 хвіліну працы выпускае прадпрыемства 4 метры "супертканіны". Інакш палатно, якое атрымліваецца тут, і не называюць. Але можна выпускаць за хвіліну ў 4 разы больш. Ёсць запыт рынку, ды і абсталяванне дазваляе - было б жаданне і кадры!
На заводзе працуюць 700 чалавек. Шматлікія не вытрымалі складаны перыяд абнаўлення, сышлі. Але касцяк спецыялістаў застаўся. Захавалі школу і сапраўдных майстроў. Швейная справа - карпатлівая, нялёгкая праца. Ды і падрыхтоўка патрэбна спецыяльная. Тэкстыльшчыка "вырошчваюць" гадоў пяць - не менш. На прадпрыемстве адкрыта больш чым сотня вакансій.
Сёння "Камволь" - адзін з найбуйнейшых вытворцаў шарсцяной тканіны на прасторы СНД. Мінскае прадпрыемства з поўным цыклам вытворчасці: ад перапрацоўкі прадзіва да выпуску тканіны. Пасля выхаду на поўную магутнасць, а гэта адбудзецца да 2020 года, "Камволь" зможа вырабляць не адзін-два, як сёння, а 6 мільёнаў пагонных метраў тканіны штогод. Такой колькасцю палатна можна практычна выслаць дарогу ад Мінска да Пекіна.
Але сёння важна не толькі вырабіць - трэба прадаць! Прабіцца на азіяцкія і еўрапейскія рынкі, ой як няпроста. Але разам з вопытным правадыром, чаму не? Такім для "Камволя" стала вядомая турэцкая тэкстыльная кампанія.
Партнёрскі кантракт з турэцкай кампаніяй. Вядомай пастаўкамі для ZARA, Tom Tailor і Next. Што гэта дало? Выкарыстоўваюцца правераныя тэхналогіі і вопыт падрыхтоўкі кадраў. Сумесна распрацавалі тканіну, за якую не сорамна. Замахнуліся на прэміум-сегмент - усяго больш за 100 артыкулаў. Ужо пайшлі першыя пастаўкі.
Туркі, дарэчы, у сусветных лідарах у тэкстыльнай справе. Адчуваюць трэнды. Тканіну камвольнага будуць прасоўваць і на турэцкім рынку, палатно пойдзе на Еўропу і ў Азіяцкі рэгіён. Прадаваць не заўсёды проста. Тым больш сёння, калі спажывец усё ўважлівей разглядае бірку вырабу.
Сусветны тэкстыльны рынак стабільна расце на 2-3% штогод. Таму, нягледзячы на тое, што толькі-толькі пераадолены складаны этап абнаўлення, Прэзідэнт прапаноўвае не расслабляцца, дадаваць у аб'ёмах вытворчасці. І замахнуцца на праграму "максімум".
Трэба сказаць, што сёння Аляксандр Лукашэнка крытычна глядзеў на абноўленую вытворчасць. Яно і зразумела - выпакутавана! Экскурсія па заводзе заняла нямала часу. Ад знаёмства з нюансамі тэхналагічнага працэсу да прэзентацыі новай тканіны.
Абмеркаванне яшчэ аднаго мінскага прадпрыемства стаіць за тэмай "Камволя" як нітка за іголкай. Тэкстыльная вытворчасць "Сукно". Займае вялікую тэрыторыю ў сталіцы. Не раз урад прапаноўваў перанесці вытворчасць на плошчы камвольнага, якія вызваліліся. Адназначнага меркавання, як лепш, пакуль няма. Перспектывы суконнай вытворчасці закранулі ў абмеркаванні з прадстаўнікамі турэцкай кампаніі.
Гэта значыць пытанне з "Сукном" пакуль адкрыта. Даручэнне ўрада, Адміністрацыі Прэзідэнта і Дзяржкантролю - уважліва паглядзець, ці варта аўчынка вырабу. І прапрацаваць варыянты захавання паўнавартаснай суконнай вытворчасці ў Беларусі. Бо ў свой час і перад "Камволем" былі змрочныя перспектывы, а сёння ўпершыню за доўгі час прадпрыемства выйшла на бясстратную працу. Прыкладна палова прадукцыі ідзе на экспарт. Жадаецца, каб унутры краін аддавалі прыярытэт тканіне "Камволя" - такая думка гучыць ад калектыву завода. Без падтрымкі не застануцца, але Прэзідэнт - прыхільнік здаровай канкурэнцыі.
Дзяржава прадоўжыць аказваць падтрымку прадпрыемству. "Але майце на ўвазе: закрыцца ад продажаў турэцкай, расійскай, кітайскай тканіны мы не зможам. Як мінімум па дзвюх прычынах. Па-першае, з-за канкурэнцыі. Ёсць канкурэнцыя - ёсць якасць і рост. Таму вам патрэбна канкурэнцыя. Па-другое, мы - не вялізная краіна, якая кіруе светам. Зараз такіх краін амаль няма. Калі мы закрыемся ад кагосьці, то хутка закрыюцца і ад нас", - падкрэсліў Прэзідэнт. Кіраўнік дзяржавы распавёў, што перад кіраўніцтвам прадпрыемства і канцэрна "Беллёгпрам" пастаўлена задача ў наступным годзе паставіць для перапрацоўкі на ўнутраным рынку 1,5 млн пагонных метраў тканіны. "Пакуль у нас ёсць магчымасці, каб раскруціць вас, падняць, купляць тканіну, асабліва для школьнікаў, сілавых структур. І каб звычайныя швейныя камбінаты куплялі. Галоўнае - гэта вы. Будзе якасная тканіна, тады і падтрымліваць вас няма ў чым".
Сусветная практыка паказвае, што вытворца тканіны павінен працаваць у цесным звязку са швейным прадпрыемствам. Мала таго, што частковы рынак збыту, так і магчымасць увесь час быць у тэме модных трэндаў і запытаў швейнікаў. Так што кааперацыю ў якасці магчымага саюзніка разглядаюць навагрудскую фабрыку, якая выпускае мужчынскія касцюмы. Дарэчы, сёння касцюм з камвольнай тканіны быў не толькі на дырэктары завода, што лагічна, але і на старшыні Мінгарвыканкама.
Менавіта так аб камвольнай тканіне адклікаецца вядомы беларускі дызайнер Людміла Лабкова. Да яе прыгледзелася, распрацоўваючы форму для алімпійцаў. Дарэчы, менавіта яе праект і перамог. Гаворыць, зоркі сышліся - злучэнне беларускай сімволікі, арнаментаў, шаўкаграфіі з эксклюзіўнай фурнітурай і натуральнай тканінай. Усё беларускае. Алімпійская форма - 2018, можна сказаць, паказальнае выступленне беларускага Лёгпраму. Людміла таксама распрацавала і адшыла калекцыю, якая паказвае ўсе вартасці новай вытворчасці. І сёння яна афіцыйны і незалежны эксперт прадпрыемства.
Разлічваюць, што дынамічна будзе развівацца і камвольнае прадпрыемства. З заканчэннем мадэрнізацыі тут усё толькі пачынаецца. Але з такой базай прасоўваць айчынныя брэнды - ужо пасільная задача. І калі тэхнічныя праблемы ўжо атрымалася пакінуць за дужкамі, прадпрыемства мадэрнізаванае, то наперадзе яшчэ нямала невядомых: замацавацца на рынках збыту, развіваць вытворчасць, падтрымліваць кадры і выконваць тэхналогію. Калі ўсе пункты гэтай формулы атрымаецца скласці разам, то пасля знака роўна будуць лічбы з плюсам, а ў іх прыбытак, рэнтабельнасць і зарплата.
