Як зрабіць нашы дарогі яшчэ лепшымі? Якасныя магістралі Беларусі як транзітнай дзяржавы ўжо сталі брэндам. Гэта ў першую чаргу датычыцца рэспубліканскіх трас, па якіх будуць меркаваць аб нашай краіне госці Беларусі. У тым ліку будуць меркаваць шматлікія турысты ў 2019-м, калі прыедуць на Еўрапейскія гульні. У той жа час і дарогі мясцовага значэння заслугоўваюць увагі на самым высокім узроўні. Агульная працягласць такіх трас у Беларусі - 70 тысяч кіламетраў. І траціна гэтай сеткі патрабуецца ў рамонце. А ў цэлым, 90 працэнтаў выкарыстоўваецца з перавышэннем межрэмонтных тэрмінаў. Да 2020 года на мадэрнізацыю дарожнай сеткі ў нашай краіне будзе накіравана больш за 700 мільёнаў рублёў. Якія тэхналогіі будуць самымі выгаднымі? Варыянты зараз разглядаюць у рамках рэспубліканскага семінара па мадэрнізацыі аўтадарог. А вопытныя распрацоўкі ў Слуцкім раёне сёння ацаніў і Прэзідэнт краіны. Аб пошуку аптымальнага рашэння - Наталля Брэвус.
Рабочая паездка Прэзідэнта ў рэгіён - магчымасць паглядзець, што адбываецца ў вобласці, чым жыве раён і асобныя гаспадаркі. "Рачковічы" - моцны саўгас у Слуцкім раёне. Ганарацца тым, што самі адбудавалі дзве фермы. На падыходзе трэцяя. Сваімі сіламі атрымалася, лічы, утрая танней. Гэта дазволіла прыкметна дадаць па малаку, падцягнулі фінансы. Гэта плюс для гаспадаркі, але Прэзідэнт просіць і мясцовых, і абласных кіраўнікоў за гэтым малочным пазітывам не забываць, што рынак патрабуе і мяса.
Надвор'е патрабуе паспяшацца з работамі на зямлі. У палях адчувалася - зіма не за гарамі. Мясцовыя аграрыі на фінішы сезона. На падлёце да Слуцка Прэзідэнт бачыць усе пасяўныя плошчы як на далоні. І выснова такая - перагледзець структуру пасеваў трэба не толькі на Віцебшчыне. У Мінскай дзесьці таксама не перашкодзіць. Затопленая кукуруза - падстава задумацца, што гэтае месца больш бы падышло для травы, напрыклад. Такія факты падштурхоўваюць Прэзідэнта да гутаркі аб жорсткіх падыходах і дысцыпліне.
Пытанне № 1 для гаспадаркі з такім прыстойным пагалоўем як гэта - нарыхтоўка кармоў. Як раз узяліся за будаўніцтва 4 сіласна-сянажных траншэй. Яны вельмі дарэчы, каб меню кароў было паўнавартасным круглы год. Будаўніцтвам траншэй азадачаны шматлікія СВК. Як лепш іх узводзіць - самім або прыцягваць падрадныя арганізацыі - тут ужо кожны вырашае для сябе. Розніца ў цане будзе. Прэзідэнт акрэсліў цэнавы максімум для такога будаўніцтва.
Ад кожнай такой невялікай гаспадаркі залежыць агульны аграрны поспех. Здаецца, кропля ў моры, але ўсё гэта ўнёсак у экспартную скарбонку АПК. Не менш як з палямі і фермамі ў мясцовай улады і кіраўнікоў і праблем з дарогамі.
Мінулае дзесяцігоддзе стала перыядам глабальнага абнаўлення транспартнай сеткі ў Беларусі. Гэта быў сапраўдны будаўнічы дарожны бум. Галоўная ўвага, зразумела, міжнародным трасам. Прыходзіцца падтрымліваць узровень і рэпутацыю транзітнай дзяржавы. Далёка браць не трэба. Вакол таго ж Слуцка кіпіць праца - робяць частку трасы Мінск - Мікашэвічы. Наогул абнаўляюць само палатно, масты і развязкі - робяць так, каб па важных транспартных калідорах і са сталіцы ў абласныя цэнтры можна было дабрацца з камфортам. Калі трасы М3 і М10 яшчэ плануюць давесці да ладу, то вось на гродзенскай дарозе работы плануюць завяршыць да 2019. М6 - глабальны лагістычны праект - частка транспартнага калідора з Паднябеснай у Заходнюю Еўропу. Але на гэтым фоне праблема мясцовых дарог доўгі час была на другім плане. Яшчэ вясной Прэзідэнт азадачыў урад - узяцца, нарэшце, за іх абнаўленне. Глабальныя праекты патрэбны краіне, але клопаты аб транзітнай прывабнасці не падстава забываць аб унутраным камфорце.
Працягласць аўтамабільных магістраляў у краіне перавышае 86 тысяч кіламетраў. Лічы, можна двойчы нашымі дарогамі абысці зямлю па экватары. І калі з асноўнымі трасамі ўсё добра, то вось мясцовыя артэрыі выклікаюць нямала пытанняў. З'езд з добрай адразу адчуваецца вадзіцелямі. Вось гэтая не дарога, а пральная дошка.
Такія прыклады ёсць у кожнай вобласці. Напрыклад, Віцебскі рэгіён. Гэты ўчастак дарогі недалёка ад вёскі Аляксандрова Багушэўскага сельсавета вадзіцелі ўжо даўно называюць праблемным. І калі летам дабрацца да населенага пункта можна без прыгод, то восенню пясчана-гравійнае пакрыццё пастаянна намакае. Каля двух тыдняў таму ў кювет з'ехала аўтакрама.
Транзітнае становішча абавязвае трымаць марку, але мясцовыя дарогі гэта ўсё ж 70 тысяч кіламетраў палатна. А яшчэ сувязь паміж 23 тысячамі населеных пунктаў. А гэта амаль 200 гарадоў, паўтары тысячы аграгарадкоў і больш за 20 тысяч вёсак.
Так эмацыянальна аб мясцовых дарогах распавядае кіраўнік гаспадаркі “Рачковічы”. Гэтае старое пакрыццё па звычцы называюць "армянскім" - у канцы 80-х - пачатку 90-х актыўнічалі менавіта мабільныя асфальтаўкладчыкі з Арменіі. Спрацавалі на сумленне, але прайшло амаль 30 гадоў. Калі не вытрымліваць міжрамонтныя тэрміны, праблемы дарогі нарастаюць у геаметрычнай прагрэсіі. Лапілі як маглі, а потым з радасцю згадзіліся на эксперымент дарожнікаў і навукоўцаў. Менавіта тут галоўны навуковы цэнтр дарожнай галіны "БелдарНДІ" адпрацоўвае новыя тэхналогіі. Якую выбраць, залежыць ад шматлікіх фактараў: клімат, паток транспарту, стан палатна. Трэба ўсё ўлічваць.
Ільвіная частка рэгіянальных дарог, вядома, заасфальтаваная. Але траціна - гэта так званыя гравійкі. А 16 % і зусім грунтавыя, у дрэннае надвор'е на такіх можна загразнуць. Больш за тое, у 80 % рэгіянальных дарог тэрміны эксплуатацыі і рамонтных работ пратэрмінаваныя ўдвая. Таму ў інтарэсах раней пачаць рэканструкцыю, а значыць больш сэканоміць. Патрабуе рамонту траціна мясцовых дарог - гэта 20 тысяч кіламетраў. У планах у найбліжэйшыя 4 гады адрамантаваць і рэканструяваць 7 тысяч. Большая частка з іх як раз у Мінскай вобласці.
Тэхналогіі дарожнага будаўніцтва прэзентуюць Прэзідэнту. Халодны рэсайклінг - такі спосаб абнаўлення палатна папулярны ў Еўропе, Расіі і Прыбалтыцы. Спецыяльная машына перамолвае прама на хаду стары асфальт як у мясарубцы. Дадаюць у дарожны пірог цэмент і іншыя дадаткі. Утрамбуеш - і атрымліваецца новая дарога. Хутка і нядорага. Гэты спосаб яшчэ і меней энергавыдатковы. Праблема ў тым, што такой тэхнікі, лічы, дзве машыны на ўсю краіну.
Там, дзе нагрузка на дарогу вялікая, ездзяць цяжкагрузы і сельгасмашыны, прапаноўваюць дарожную класіку - бетон укатваюць асфальтаўкладчыкам. Служыць такая дарога доўга.
Яшчэ адна новая для нас тэхналогія – уладкаванне дарожнай асновы з грунту, ўмацаванага цэментам і дадаткамі. Проста дадай вады і ўкатай! Спосаб падыдзе для гравіек, дзе няма моцнага трафіку. Такому палатну не страшна сезоннае бездарожжа. Практычна адразу на падрыхтаваным грунце атрымліваецца новае пакрыццё.
Падыходы ў дарожным будаўніцтве сталі тэмай вялікага семінара, ён праходзіць у рамках транспартнага тыдня. Супольнасць спецыялістаў у гэтай сферы "бурліць". Уладзімір Іосіфавіч у будаўніцтве амаль 40 гадоў. Як намеснік старшыні Гродзенскага аблвыканкама адказвае за дарожнае будаўніцтва ў рэгіёне, гаворыць, трэба абнавіць больш за тысячу кіламетраў мясцовых дарог. Справа гэта выдатковая, таму на любую тэхналогію глядзіць пільна і крытычна. А што рабіць, калі градус надвор’я ў Беларусі ўвесь час скача вакол нуля.
Урад глядзіць цвяроза. Каб абагнаць такі аб'ём па рэканструкцыі мясцовых дарог, патрэбныя і сродкі, і тэхніка. А знос машыннага парку дарожнікаў набліжаецца да 90 працэнтаў. У профільнага міністэрства ёсць ідэі. Мінтранс прапаноўвае 10 % сродкаў інавацыйных фондаў аблвыканкамаў на тэхнічнае пераўзбраенне прадпрыемстваў мясцовых аўтамабільных шляхоў. Гэта тэма для абмеркавання. Але зразумела, што без уласнай тэхнікі для дарожнага будаўніцтва - ад самазвалаў, экскаватараў, каткоў, пагрузчыкаў, землявозаў і аўтагрэйдараў - ніяк не абысціся. Машыны робяць адразу тры холдынгі - МАЗ, МТЗ і Амкадор.
Ёсць што паказаць, ёсць чым працаваць на дарогах. Гэтыя ўзоры дазваляюць адмовіцца ад імпартнай тэхнікі. Але даручэнне Прэзідэнта - пашырыць лінейку машын. Гэта задача з зорачкай для прамыслоўцаў.
Вырабляць і для сябе, і на экспарт. Мінпрам і Мінтранс падрыхтуюць і ўзгодняць праграму, дзе прапішуць, якія машыны патрэбныя дарожным будаўнікам для таго, каб разабрацца з мясцовымі дарогамі.
Усё можам самі. Гэтая думка сёння гучала часта. У тым ліку, калі размова зайшла аб вытворчасці гранітных вырабаў. Як прыклад прывялі каменеапрацоўчае прыватнае прадпрыемства. Іх прадукцыю можна выкарыстаць пры добраўпарадкаванні дарог, набярэжных і шмат іншага. Гэта нагода задумацца аб разумным імпартазамяшчэнні. А наогул усё ёсць для таго, каб крок за крокам рабіць кожны куток краіны крышачку лепшым. І дарогі - гэта толькі частка вялікага глабальнага пытання па навядзенні парадку. Асабліва ў рэгіёнах. Бо ўжо хутка Беларусь адразу прыме некалькі маштабных міжнародных мерапрыемстваў. Тую ж Еўрапейскую алімпіяду. Да прыезду гасцей заўсёды хочацца быць падрыхтаваным. Але мерапрыемства пройдзе, а ўсё, што было зроблена, застанецца. Так што робім для сябе.
