Беларусь паслядоўна выступае за моцны Еўрапейскі саюз, як адзін з палюсоў новага шматпалярнага свету і адну з апор беларускай знешняй палітыкі і эканомікі. Гэта сёння гучала на сустрэчы Прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі з Еўракамісарам па еўрапейскай палітыцы суседства Ёханесам Ханам. Апошні час дыялог па лініі Мінск - Брусель інтэнсіўна развіваецца, з'явіліся новыя інтарэсы. Зараз галоўнае, гэта вырашыць, у якім кірунку бакі будуць рухацца далей. Наша краіна бачыць сябе не проста суседам, а значным партнёрам у еўрапейскіх справах. У прыватнасці, у пытаннях бяспекі, пераадоленні рэцэсіі, барацьбы з трансгранічнай злачыннасцю і незаконнай міграцыяй. Прыкметны прагрэс ва ўзаемным гандлі. Еўрасаюз - другі па значнасці рынак для нашага экспарту. Актыўна ўдзельнічае Беларусь і ва ўсіх інтэграцыйных праектах ад "Усходняга партнёрства" да АБСЕ. І тут, на думку афіцыйнага Мінска, галоўная формула поспеху - менш канфліктнай палітыкі, больш рэальных спраў з практычнай аддачай. Якія праекты Беларусь прапануе Еўрасаюзу, калі чакаць спрашчэння візавых рэжымаў, як заходнія партнёры ацэньваюць унёсак Беларусі ў дабрабыт Еўропы? Першыя вынікі другога візіту Еўракамісара ў Мінск падвёў наш палітычны аглядальнік Андрэй Крывашэеў.
"Усходняе партнёрства" як інструмент еўрапейскай палітыкі суседства за 8 поўных гадоў жыцця не раз перажывала ўзлёты і падзенні. Амбіцыйна стартавала ў 2009, на 3 гады заціхала на фоне сусветнага эканамічнага крызісу, станавілася яблыкам еўрапейскага і ўкраінскага разладу ў 2013. Сёння толькі-толькі вяртаецца на цвёрдыя рэйкі эканамічнай прагматыкі і неканфліктнай палітыкі.
Менавіта такі фармат "Усходняга партнёрства" задавольвае Беларусь. Развіццё - так! Бяспека, энергетыка, лагістыка, свабодны гандаль і цыркуляцыя людзей і тэхналогій, вядома, так! Але ніяк не сяброўства супраць кагосьці або дыктат нявыгадных пазіцый.
Менавіта ў гэтай формуле суседства і партнёрства Беларусь дзейнічае ўсё апошняе дзесяцігоддзе, менавіта яна сёння прайшла чырвонай ніткай у перамовах беларускага лідара з Еўрапейскім камісарам Ёханесам Ханам.
Павышаная і прагматычная цікавасць да Беларусі з боку ЕС у апошнія гады - ужо дадзенасць. Афіцыйны Мінск разглядаюць і як партнёра, які трымае слова, і як платформу вырашэння еўрапейскіх праблем і канфліктаў, і як надзейнае сувязное звяно Вялікай Еўропы з Вялікай Азіяй. Адсюль частата візітаў еўрасаюзаўскіх дыпламатаў і чыноўнікаў высокага рангу. Аўстрыец і перакананы еўрааптыміст Ёханес Хан у рангу камісара ў Мінску ўжо другі раз. Г.з. ведае ў дэталях пазіцыю Беларусі і гатовы гаварыць аб перспектывах. На гэта настроены і Прэзідэнт Беларусі.
Ёханес Хан, Еўракамісар па еўрапейскай палітыцы суседства і перамовах аб пашырэнні ЕС: "Я ўдзячны за вашы словы і за ваша бачанне Еўропы. Вымушаны прызнаць, што ЕС апошнія некалькі гадоў сутыкнуўся з шэрагам выклікаў. Але ў такой структуры, якая складаецца з 28 краін-членаў, заўсёды ёсць нейкія праблемы. Часам яны выкліканы ўнутранымі працэсамі, часам іх выклікаюць знешнія падзеі. Вядома, на нас самым сур'ёзным чынам паўплываў міжнародны фінансава-эканамічны крызіс. Але таксама сур'ёзна на нас паўплывала хваля міграцыі. Больш за тое, нам прыходзіцца займацца Брэксітам. Але, напэўна, гэта адна з якасцяў структуры, якая грунтуецца на моцным фундаменце, - ЕС з усіх падобных сітуацый выходзіць больш моцным і ўстойлівым. Усе негатыўныя падзеі прывялі да ўмацавання інтэграцыі і мабілізавалі падтрымку насельніцтва ў дачыненні да саюза. Асабліва гэта бачна ў кантэксце Брэксіту. І той факт, наколькі мы адзіныя на перамовах з Вялікабрытаніяй, наколькі мы гаворым адным голасам, пацвярджае, што нават гэтыя падзеі ўмацоўваюць наша ўнутранае адзінства".
Не ўтойвае Беларусь і сваёй прагматыкі ў эканамічнай плоскасці. Зняцце санкцый і квот на тэкстыль, новая стратэгія Еўрапейскага банка рэканструкцыі і развіцця - зараз фінансуюцца не толькі прыватныя, але і дзяржаўныя праекты мадэрнізацыі. Плюс праца з Еўрапейскім інвестыцыйным банкам, тэхнічная дапамога і прамы рост тавараабароту. Нядрэнны вынік, калі ўлічыць, што дагэтуль не абноўлена базавая дамова Беларусі з ЕС.
Падтрымліваючы адзін аднаго, Беларусь і Еўрасаюз становяцца мацнейшыя. У прыватнасці, наша рэспубліка ўнесла сур'ёзны ўклад у рашэнне праблемы міграцыі. З беларускага кірунку мяжы ЕС не штурмавалі. А шмат у чым з-за слабасці меж ЕС сёння перажывае бум на радыкальныя палітычныя сілы, а цень масавай міграцыі выразна праступае ў Брэксіце. Хоць чуткі аб заняпадзе еўрааптымізму моцна перабольшаныя, ды і Беларусь з Усходу гатова падставіць плячо партнёрам. Галоўнае весці справы без палітызацыі і надуманых фобій.
Ёханес Хан, Еўракамісар па еўрапейскай палітыцы суседства і перамовах аб пашырэнні ЕС: "Я толькі што вярнуўся з Сусветнага эканамічнага форуму ў Давосе, дзе адзначыў сур'ёзную змену рыторыкі ў дачыненні Еўрасаюза: Два гады назад усе крытыкавалі Еўропу і гаварылі, што, пэўна, Еўропа падышла да свайго канца. Летась усе абмяркоўвалі тэму папулізму ў Еўропе. А сёлета ўжо ўсе гавораць як паспяхова Еўропа спраўляецца з праблемамі".
Чым хутчэй Еўрасаюз вырашае свае ўнутраныя праблемы і выходзіць з эканамічнай дэпрэсіі, тым актыўней гатовы інвесціраваць у суседзяў. Гэта паказалі два інвестфорумы Беларусь - ЕС у Бельгіі і Люксембургу. Беларусь, дарэчы, падзякавала за адкрытасць і падтрымку.
Дапамагае адносінам і максімальная сумленнасць у прыярытэтах. Беларусь на членства не прэтэндуе, але разлічваюць выйсці на падпісанне прыярытэтаў партнёрства да 2020 года. Гэта дарожная карта па чатырох кірунках: эфектыўнае дзяржкіраванне і эканамічнае развіццё, транспарт, энергаэфектыўнасць і барацьба з кліматычнымі зменамі, кантакты паміж людзьмі.
Уладзімір Макей, міністр замежных спраў Беларусі: "Мы дэталёва прайшліся па ўсіх гэтых чатырох сферах. Упэўнены, што ў нас ёсць поўнае разуменне таго, як нам рухацца далей, каб паспяхова завяршыць гэты працэс, каб мы ў найбліжэйшы час выйшлі на падпісанне гэтых прыярытэтаў".
Яшчэ адзін прыярытэт - межы і мытні. Напрыклад, Беларусь накіроўвае ў Брусель прадстаўніка Мытнага камітэта для пастаяннага дыялогу.
У тым жа рэжыме актыўнага дыялогу і фінішных узгадненняў - лібералізацыя візавага рэжыму і пытанне рэадмісіі. На сустрэчы з Еўракамісарам кіраўнік беларускага МЗС падкрэслівае: няўзгодненых момантаў засталося мала. Тым больш у нас добрая візавая гісторыя: Беларусь узначальвае топ краін па ліку выдадзеных шэнгенскіх віз на душу насельніцтва, а самі беларусы, па ацэнках ЕС, - пісьменныя, дысцыплінаваныя і законапаслухмяныя госці.
Ёханес Хан, Еўракамісар па еўрапейскай палітыцы суседства і перамовах аб пашырэнні ЕС: "У нас ідзе абмен ведамі і вопытам у адукацыі, культуры, навуцы, тэхналогіі. Гэта тое, што мы таксама абмяркоўвалі сёння з Прэзідэнтам, і мы пагадзіліся, што мы павінны сфакусіравацца на "цыркуляцыі мазгоў", а не на іх адтоку. Добры прыклад - ваш міністр. Ён адвучыўся 2 або 3 семестры ў дыпламатычнай акадэміі ў Вене, а потым вярнуўся ў Беларусь. Гэта вельмі добры прыклад".
Дэталёва эканоміку адносін Беларусь - ЕС Ёханес Хан абмеркаваў сёння з прэм'ер-міністрам Беларусі. Два прыярытэты - гэта спалучэнне еўразійскай і еўрапейскай інтэграцый. Тут Беларусь - натуральны мост. І заключэнне асноватворнага дагавора. Ён значна аблегчыць жыццё бізнесу і дыпламатам. Па меркаванні госця, спрынтарскую хуткасць ужо набралі, застаўся апошні рывок да мэты.
Андрэй Кабякоў, прэм'ер-міністр Рэспублікі Беларусь: "Рух у кірунку фарміравання агульнай эканамічнай прасторы ад Уладзівастока да Лісабона аб'ектыўна адпавядае інтарэсам не толькі абодвух інтэграцыйных аб'яднанняў і іх грамадзян, але і інтарэсам трэціх краін. Беларусь адыгрывае ўсё больш актыўную ролю ва "Усходнім партнёрстве". У гэтай сувязі асабліва актуальным з'яўляецца пытанне заключэння сучаснага асноватворнага пагаднення паміж Беларуссю і Еўрапейскім саюзам. Як мы бачым, у нас шмат тэм, якія ўяўляюць узаемную цікавасць. Мы гатовы да абсалютна адкрытага абмеркавання гэтых пытанняў".
Ёханес Хан, Еўракамісар па еўрапейскай палітыцы суседства і перамовах аб пашырэнні ЕС: "Думаю, мы зможам атрымаць поспех у гэтым кірунку, асноўным цэнтрам нашай увагі з'яўляецца дасягненне дамоўленасцяў па прыярытэтах партнёрства. Нам варта "прабегчы" пакінутыя нават не кіламетры, а метры да нашай агульнай мэты".
Менш палітызацыі - больш прыкладных спраў. У гэтай формуле Прэзідэнта зацікаўленая не толькі Беларусь як удзельнік "Усходняга партнёрства" з Еўрасаюзам, але і не менш, калі не больш - сама інтэграцыя.
Бо сёння ў свеце канкурыруюць не толькі краіны, але і саюзы. Пры гэтым галоўнымі крытэрыямі выжывання інтэграцый становяцца: эканамічная выгада ад іх і ўзважаная не дэструктыўная палітычная пазіцыя. Свежы прыклад - Злучаныя Штаты выйшлі з Трансціхаакіянскага партнёрства з фармулёўкай - "не выгадна". І дзе зараз гэтае партнёрства? Або, ну хто зараз успомніць ГУАМ, а быў такі палітычны саюз, але апынуўся занадта канфліктным.
Ёсць і гісторыі поспеху - тая ж ЦЕІ або Парламенцкая Асамблея АБСЕ - іх саміты надоечы прайшлі ў Мінску. Таму прапаноўваючы пазітыўны парадак дня "Усходняму партнёрству" Беларусь працуе не толькі на свае нацыянальныя інтарэсы, але і на захаванне і развіццё гэтай інтэграцыі Захаду і Усходу.
