Беларусь - жывы помнік
Кадры, якія лепшыя за ўсе словы. Ваенны час прынёс вялізныя страты. Перамога стала неацэннай. А Беларусь - жывым помнікам ваеннага ліхалецця. Ніколі не забыць - сёння гучыць рэфрэнам на кіраўскай зямлі. Гэтага пасёлка на карце Беларусі магло і не быць. Гарачыя 40-я пакінулі тут выпаленую зямлю. Яна палала разам з яе жыхарамі. Борки сцерлі з твару зямлі, як і ўсё, што было побач - яшчэ шэсць вёсак па суседстве.
Леанід Шпакоўскі родам з вогненнай вёскі. Тут у гады вайны жылі бацькі. Сёння з намі ён гаворыць успамінамі сваіх блізкіх.
Нацысты знішчылі больш за 2 тысячы жыхароў
Дакладную лічбу загінуўшых усталяваць немагчыма. Не менш за 2 тысячы мірных вяскоўцаў толькі за дзень, 15 чэрвеня 1942. Здаецца, гэтай ране на сэрцы Беларусі не зажыць нават праз дзесяцігоддзі. У тыя гады магілёўская зямля сярод іншых была тым краем, дзе партызанскія атрады рабілі засады на ворага. У тыя чэрвеньскія дні пасля шэрагу нечаканых налётаў партызаны знішчылі больш за сотню гітлераўцаў - лётчыкаў і паліцэйскіх. Нацысты адказалі маштабнай карнай аперацыяй.Боркі падзялілі долю Хатыні
Борк сталі адной з самых масавых трагедый на тэрыторыі Беларусі часоў Вялікай Айчыннай. Аб ёй крычалі ў прозе, здымалі кінастужкі. Памяць увекавечылі ў камені. У 2008 тут з'явіўся мемарыял, прысвечаны ўсім знішчаным вёскам рэгіёна. Памяці 15 тысяч жыхароў і больш як сотні пасёлкаў, што падзялілі лёс Хатыні. На каменнай сцяне - усе спаленыя дашчэнту вёскі.
З пачатку года тут поўным ходам ідзе рэканструкцыя. Бо 75 гадоў з дня Вялікай Перамогі. Адпавядае даце новы помнік. Грандыёзны праект - сумесная праца архітэктараў, скульптараў, гісторыкаў Магілёва і Мінска. Маладая каманда справілася ў рэкордна кароткія паўгода. Ці складана? Не спрачаюцца. Але многіх натхніла яшчэ і асабістая гісторыя. Сёння да чарговай гадавіны трагедыі ў Борках урачыста адкрыць мемарыяльны комплекс прыязджае Прэзідэнт.
У граніце на мемарыяльных дошках выбітыя не толькі назвы знішчаных вёсак, але і імёны жыхароў
Тут усё сімвалічна. Вось студня, куды фашысты скідвалі дзяцей. Студня смутку, чые воды скамянелі ад гора. А побач шугае полымя, у якім раставалі жанчыны, старыя і дзеці. І сімвал Беларусі. Маці, якая схілілася над пустой калыскай і аплаквае сваіх дзяцей. Мільёны жыццяў, забраных вайной.
У граніце на мемарыяльных дошках побач з капліцай зараз выбітыя не толькі назвы знішчаных вёсак, але і імёны жыхароў, якія ўдалося ўсталяваць. Але з нябыту хочуць вярнуць кожнага.
Жывых сведак той трагедыі ў Борках зусім нямнога: час няўмольны. Але ўспаміны нават тых, хто сёння не з намі, тут захавалі ў камені. Чытаць гэтыя радкі нашчадкам няпроста. Занадта шмат дэталяў. Як стралялі, забівалі з асоблівай жорсткасцю без разбору дзяцей, старых. На гэтай сімвалічнай вуліцы смерці - гэтым шляхам вялі людзей на верную гібель - вырасла сцяна памяці. Аб тых, хто не пакарыўся сіле зброі. Для тых, хто верыць у сілу розуму і каштоўнасць мірнага жыцця.
За гады вайны спалена каля 5 тысяч беларускіх вёсак
Боркі называюць вогненнай сястрой Хатыні. Такіх вёсачак на нашай зямлі каля 5 тысяч. Камусьці ўдалося паўстаць з попелу і пачаць усё спачатку, як у Борках. Іншыя засталіся толькі ў людскай памяці. Сёння гэта зварот да нашчадкаў аб каштоўнасці міру на сваёй зямлі. І гэта па-за часам.
Прэзідэнт: Беларусы не прапусцяць фашызм і нянавісць пад сцягамі дэмакратыі
Прэзідэнт нагадае: цана той перамогі занадта высокая. Беларусы як ніхто ў свеце заплацілі спаўна. А пасля адбудавалі цяперашнюю краіну. Забыць немагчыма, парушыць мір і спакой - безразважна.
Больш за 500 чалавек сабраліся на адкрыцці мемарыяла
Афіцыйная цырымонія ля мемарыяла ў Борках завершана. Але Прэзідэнт заўсёды асабіста вітае ўдзельнікаў, спытае пра здароўе ветэранаў. Сустракаць кожны новы дзень у здароўі - амаль як ваенны загад. Мірная зямля, бясспрэчна, багацце. Ва ўсіх сэнсах. Але свой надзел не павінен быць раскошай, скажа Прэзідэнт. Падыдуць па-гаспадарску. Зрэшты, размова за жыццё. Заўсёды пра надзённае. Людзі і спытаюць, і падтрымаюць.
А. Лукашэнка: Калі б не было жанчын, я б не быў Прэзідэнтам
Людзі доўга не адпускаюць. Гэта заўсёды магчымасць спытаць пра самае важнае. Закрытых тэм няма. Прэзідэнт нават анансуе хуткую фінансавую падтрымку. Сёння не забудуць і стваральнікаў мемарыяла. За душэўную і натхнёную працу ў камені, бетоне і метале калектыў аўтараў прадставяць да дзяржаўных узнагарод, запэўніць Прэзідэнт.У 2000-х у Борках з'явілася памятная капліца. Тут праходзяць асаблівыя службы. Напрыканцы Аляксандр Лукашэнка запаліць свечку ў памяць аб нявінных ахвярах ваеннага часу. Графік не дазваляе надоўга затрымацца. Але і пасля людзі не спяшаюцца разыходзіцца. Тут у кожнага свая сямейная гісторыя перамог і страт. Бацькі, дзяды, прадзеды - у многіх не засталося нават фота.
І як тут без слёз! Што ні слова аб вайне, то боль і страты. Людзі нясуць кветкі, чытаюць успаміны ў камені, знаходзяць знаёмыя прозвішчы. Гавораць, зараз сюды заўсёды можна вярнуцца - да месца смутку апаленай вайной, але не пераможанай беларускай зямлі.
