Калі напярэдадні дэлегацыі абмяркоўвалі парадак дня БРІКС, то цяперашні дзень - гэта Шанхайская арганізацыя супрацоўніцтва. На саміце запушчаны працэс уступлення двух новых удзельнікаў - Індыі і Пакістана. Нагадаем, у новым статусе зараз і Беларусь - назіральнік. Рэзананс ад самітаў каласальны. Сусветныя СМІ не скупяцца на эпітэты, спрабуючы вызначыць фармат таго, што ўбачылі ва Уфе. Вось толькі некалькі загалоўкаў з еўрапейскай і амерыканскай прэсы: "Альтэрнатыўная філасофія развіцця" або нават "новы светапарадак". Для беларусаў цікавасць да падзеі абумоўлена не толькі фактам удзелу ў такім маштабным форуме, але ў першую чаргу тымі магчымасцямі, якія адкрываюцца зараз ужо ў статусе назіральніка. Акрамя таго, Уфа гэтымі днямі стала выдатнай пляцоўкай для шліфоўкі двухбаковых фарматаў. Напярэдадні мы бачылі вельмі насычаны перагаворны дзень Аляксандра Лукашэнкі - Бразілія, Іран, Афганістан, Манголія. Калі больш прадметна, якія перспектывы адкрываюцца зараз?
Меркаванні экспертаў у рэпартажы нашага палітычнага аглядальніка Глеба Лаўрова. На тое, каб стварыць свет, звычайна ідзе каля сямі дзён. Каб акрэсліць новае ўладкаванне свету - хапіла трох.
Прынамсі, такое ўражанне склалася пасля першага ж погляду на вынікі працы двух узаемадапаўняльных самітаў, што прайшлі ў расійскай Уфе. Гэта былі без сумнення знакавая сустрэча краін Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва, назіральнікаў пры ёй і яе партнёраў па дыялогу, а таксама адкрытая і магчыма па гэтай прычыне надзвычай дзейсная сустрэча сапраўды вялікай пяцёркі - Бразіліі, Расіі, Індыі, Кітая і ПАР, блока БРІКС. 49,143% насельніцтва Зямлі дэлегавалі сваім прадстаўнікам паўнамоцтва завяршыць ва Уфе працэс афармлення не канкурэнтнага, але альтэрнатыўнага наяўнаму цэнтра сусветнай сілы. Удумайцеся, за спінай палітыкаў, якія працавалі гэтымі днямі на палях двух форумаў, эканомікі з сукупным намінальным ВУП больш за 16 трыльёнаў долараў. Прапусціць магчымасць выразна заявіць пра сябе, быўшы паўнапраўным і каштоўным партнёрам па дыялогу настолькі элітарнага клуба, было б геастратэгічна недапушчальна. І Беларусь скарысталася перавагамі і месца, і часу. Цалкам.
І ўжо ў рамках гэтай новай больш справядлівай сусветнай мадэлі наша краіна прадоўжыла рэалізоўваць сваю стратэгію, працаваць на сваю, але разам з тым і на сваіх партнёраў агульную перспектыву. У гэтай узаемавыгаднай каардынацыі намаганняў - сутнасць канцэпцыі, якая не раз прапаноўвалася Беларуссю, а сёння рэалізуецца краінамі - удзельніцамі Шанхайскай арганізацыі і БРІКС.
Яркім прыкладам дзеяння ў гэтым ключы ад новага свету стаў Новы банк развіцця БРІКС з задэклараваным капіталам 100 мільярдаў. На адкрыцці цяперашніх самітаў была названа дата, калі фінансавая структура пачне сваю працу, каб у тым ліку "дапамагаць краінам-партнёрам, на якія аказваецца націск у выніку рэалізацыі экспансіянісцкай грашова-крэдытнай палітыкі ЗША". Першыя крэдыты будуць выдадзены Новым банкам развіцця БРІКС праз лічаныя месяцы - у наступным красавіку.
Але праца з краінамі БРІКС, а гэта толькі на сёння 37 мільярдаў тавараабароту Беларусі з Расіяй, 3 з Кітаем, амаль мільярд з Бразіліяй, патэнцыяльна столькі ж з Індыяй, толькі частка тых кантактаў і кантрактаў, якія былі і якія абмяркоўваліся ва Уфе. Далей, як гаварыцца, у тэлеграфным стылі: 5 аб'ёмных праектаў былі названы асновай нашых узаемаадносін з паўднёваамерыканскім гігантам, лідарам свайго кантынента - для іх абмеркавання вырашана стварыць адмысловую камісію ўзроўню ўрадаў. Таксама 5 праектаў былі вызначаны прыярытэтамі двухбаковай палітыкі на першай у гісторыі сустрэчы першых асоб Беларусі і Манголіі. Былі пацверджаны нашы дамоўленасці з Іранам, што прайшлі выпрабаванне санкцыямі, якія налажыў на ісламскую рэспубліку той самы аднапалярны "захад", і ў самай хуткай будучыні пасля магчымай адмены абмежаванняў спіс агульных тэм, зразумела, будзе пашыраны. Нарэшце з афганскім бокам на палях уфімскіх форумаў адбылася больш чым канструктыўная гутарка, і гэта ўлічваючы тую няпростую сітуацыю, у якой знаходзіцца гэтая сярэднеўсходняя дзяржава з падачы ўсіх тых жа трансатлантычных партнёраў. Так, нават калі глядзець на рэчы, не засяроджваючыся на лічбах. Усё, што адбывалася гэтымі днямі там, на форуме, як раз і было тым, што называецца рэальнай палітыкай і рэальнай эканомікай. Для рэалізацыі іх планетарнаму сёння як раз і патрэбны воля флагманаў сучаснай сусветнай дыпламатыі - дзяржаў Шанхайскай арганізацыі і БРІКС. У супольнасці іх Беларусь, якая ўсе гады паслядоўна выступае за дыялог, не гублялася ніколі раней і не згубілася ва Уфе.
І вось яно. Спачатку заява генеральнага сакратара Шанхайскай арганізацыі, дзе ён не ўтойвае, "паказаўшы вельмі паспяховую працу ў статусе партнёра па дыялогу Беларусь, вядома, прапануе новыя падыходы, свае ініцыятывы і гэта, вядома, умацуе ўсю структуру", а затым і… афіцыйнае павышэнне статусу нашай краіны. Такімі значна большымі чым сямімільнымі крокамі, большаючы такімі партнёрамі, Шанхайская арганізацыя і БРІКС як раз і фарміруюць глабальны палітычны парадак дня. Новага дня ўсяго свету.
Тыя, хто сабраўся ва Уфе, не ставілі задачу правесці "тры дні, якія б ускалыхнулі свет". Узрушэнняў усім ужо хапіла. Але ў гэтыя дні ўдалося пакласці пачатак яго, свету, дзейснаму змяненню, рэальна адышоўшы ад догмы аднапалярнасці. І галоўнае - удалося канчаткова замацаваць за сумай інтэграцыйных праектаў рознага маштабу статус новага глабальнага цэнтра сілы - узаемапаважлівай супольнасці, удзельнікі якой, абапіраючыся на падабенства поглядаў, вырашаюць пытанні на ўзаемавыгаднай аснове, чым у канчатковым выніку паляпшаюць свет. У першых асоб розных краін і яшчэ ў мноства людзей, якія правялі гэтыя напружаныя дні ва Уфе, у іх, здаецца, атрымалася. Хочацца верыць, атрымалася.
