Дзве сотні навукоўцаў, дэпутатаў, дыпламатаў палітолагаў і палітыкаў з сарака краін свету сабраліся на "Мінскам дыялогу". І хоць аднайменнай пляцоўцы ўжо два з лішнім гады, і за плячамі тузін лакальных канферэнцый, нараджэнне новага "палітычнага брэнда" многія звязваюць менавіта з сённяшняй датай. Мабыць, упершыню беларуская сталіца прымае такі прадстаўнічы сход, які фарміруе палітычныя рашэнні. У маштабах Еўропы, як мінімум. Эксперты шукаюць шляхі вырашэння агульнаеўрапейскіх праблем і пабудовы новай архітэктуры рэгіянальнай бяспекі. Наша краіна ўсё больш успрымаецца як полюс стабільнасці ў рэгіёне, а Мінск - як пляцоўка міратворчых рашэнняў. Пачаць новы Хельсінкскі працэс не раз прапаноўваў беларускі лідар. Свет змяніўся, узброеныя канфлікты абвастраюцца, расце колькасць тэрактаў, эканамічныя і сацыяльныя ўзрушэнні павялічваюць хвалю міграцыі. Усё гэта выклікае вострую неабходнасць аб'ядноўваць намаганні і прымаць рашэнні, заснаваныя на адзінстве дзяржаў. Удзельнікі сыходзяцца ў меркаванні - па адзіночцы глабальнай бяспекі не дабіцца. Патрэбен усёабдымны дагавор. Якія ідэі прагучалі падчас дыялогу сёння? З палёў форуму наш карэспандэнт Андрэй Крывашэеў.
Беларускіх інтэлектуальных і палітычных брэндаў стала больш: да інтэграцыі інтэграцый, мінскіх пагадненняў па Украіне і "Хельсінкі-2" як рэгіянальнай платформе бяспекі сёння афіцыйна дадалася пляцоўка "Мінскага дыялогу". Па задумцы, гэта новая рэгулярна дзеючая фабрыка думкі і новы стымул для палітыкаў дамовіцца аб бяспецы для ўсіх і кожнага.
Як любы новы брэнд "Мінскі дыялог" запатрабаваў стартавых інвестыцый. І Беларусь як гаспадыня ўжо ўклала сваю рэпутацыю стабільнай, суверэннай і бяспечнай краіны. Плюс, вядома, поспех мінскіх самітаў і прынцып трымаць слова ў любым фармаце. Па меркаванні ўдзельнікаў дыялогу, а гэта 200 інтэлектуалаў з паўсотні краін свету, - гэта ўжо шмат у цяперашніх умовах канфрантацыі ўсіх з усімі.
Пытанне, чаму Мінск, хвалюе прэсу, але адказ відавочны для гасцей канферэнцыі.
Па-першае, ініцыятыва. Адрадзіць хельсінкскія прынцыпы прапанаваў Аляксандр Лукашэнка яшчэ ў лістападзе 2016 года на сустрэчы з дэлегацыяй Камітэта па палітыцы і бяспецы Савета Еўрасаюза. Выбар тады Прэзідэнт пазначыў так - альбо новая "халодная вайна" і роля дыпламатыі, якая ўвесь час спазняецца, альбо дыялог, спачатку на экспертным, а потым і на палітычным узроўні.
На жаль, тыя словы сталі прарочымі. Мінскія пагадненні па Украіне яшчэ трымаюцца, але кананада ўсё выразней. Санкцыённы спрут аплятае і Захад, і Усход. А тут яшчэ іранская ядзерная здзелка пад ударам, новыя глабальныя гандлёвыя войны і канфлікты ад Афганістана да Блізкага Усходу. Бітва ўсюды, дзе сутыкаюцца інтарэсы звышдзяржаў - самы час малым і сярэднім дзяржавам павысіць свой голас. Яны ж рызыкуюць усім, аж да існавання.
Чаму яшчэ менавіта "Мінскі дыялог"? Тут, у Беларусі, - мяжа двух эканамічных саюзаў - Еўразійскага і Еўрапейскага. І гэта яшчэ адна ініцыятыва беларускага лідара: інтэграцыя інтэграцый. Напрыклад, не можа сёння з-за санкцый Расія дамовіцца з ЕС. А калі два саюзы выходзяць на кааперацыю, усе захоўваюць твар і эканоміку. Беларусь, Казахстан, Арменія, а з іншага боку - краіны Балтыі, Польшча, Скандынавія, Балканы - усе выходзяць па адзін бок. Акрамя ідэі тут ужо ёсць канкрэтыка. Беларусь узначальвала ЦЕІ прыняла парламенцкае вымярэнне АБСЕ, уваходзіць ва "Усходняе партнёрства". Усе фарматы працуюць.
Дарэчы, Беларусь ва "Усходнім партнёрстве" - адзіная краіна без гарачых і замарожаных канфліктаў, са стабільнай эканомікай, бяспекай, рэальным суверэнітэтам і без праблем з суседзямі. Гэта шануюць. Як і традыцыйную беларускую адкрытасць і прыстойнасць у палітыцы.
Зараз стала модным у аднабаковым парадку рваць міжнародныя дагаворы без аглядкі на наступствы. Будзь то іранская здзелка або глабальны трансатлантычны пакт.
Беларусь строга трымае ўсе абавязацельствы, нават не самыя выгадныя на першы погляд. Хоць "Мінскі дыялог" - цалкам у нашых нацыянальных інтарэсах.
"Мінскі дыялог" расцягнецца на тры дні. Закране ўсе ключавыя кропкі напружання ад Украіны да гандлёвых войнаў і санкцый. Прычым, у фармаце не толькі адкрытых дыскусій, але і непублічных дэбатаў. Калі прэсу не клічуць. Гэта павышае адкрытасць спікераў, а часта дае і вынік. За зачыненымі дзвярамі, як у "нармандскім фармаце" працуе правіла рэальнай палітыкі - аргумент важнейшы за PR-шум. Бо шуму сёння хапае і без мінскага фармату. Але калі выбар невялікі: альбо новая халодная/гарачая вайна, альбо адкрыты дыялог - нават аднаго спакойнага голасу дастаткова, каб апрытомнець. А пасля мінскага саміту такіх галасоў стане мінімум на дзве сотні больш. І гэта ўжо вынік.
