ХХІ стагоддзе дало сур'ёзны штуршок для развіцця робатаў. Будучыя воіны, ратавальнікі і разведчыкі - хто яны? Менш чым за 10 гадоў беспілотнікі Беларусі ператварыліся з мары не толькі ў рэальнасць, але і сталі канкурэнтаздольнымі машынамі. Аб вынаходках будучыні, якія ствараюць ужо сёння, у нашай рубрыцы "Усім навука". Расказвае Уладзімір Каралёў.
Ёсць рэчы, якія нам не жадалася б рабіць: знаходзіцца ў эпіцэнтры пажару, быць у тыле ворага або рабіць знясільваючыя пералёты. Будучыя воіны, ратавальнікі і разведчыкі гатовыя рабіць гэта за нас без якіх-небудзь выдаткаў. ХХІ стагоддзе дало сур'ёзны штуршок для развіцця робатаў. У будучыні гэтыя машыны стануць дасканалай зброяй. Беспілотнікі Беларусі менш чым за 10 гадоў гэтыя словы сталі рэальнасцю. Самы масавы прыклад - лінейка тэхнікі "Бусел".
Зараз распрацоўка "Бусел" праходзіць экспертызу ў вайскоўцаў - для выкарыстання комплексу ў разведвальных мэтах і карэкціроўкі агню. Перадача інфармацыі патрабуе часу, але калі ідзе ваенная або выратавальная аперацыя, на рахунку кожная хвіліна.
Беспілотны комплекс "Бусел"
Максімальная ўзлётная маса - да 14 кг
Працягласць палёту - да 150 мін
Дыяпазон хуткасцяў - да 120 км/г
Максімальная вышыня палёту - да 5000 м
Радыус прымянення - 70 км
У гэтым выпадку інфармацыя з беспілотніка паступае ў рэжыме анлайн і аператар-аналітык заўсёды ў курсе таго, што адбываецца. А калі машыну абсталяваць зброяй - гэты апарат ператворыцца ва ўніверсальнага воіна.
Камп'ютарныя сістэмы вядуць беспілотнік па выразна зададзеным маршруце. Гэты паветраны салдат не зможа збіцца са шляху. Спецыяльна для пагранічнікаў канструктары вучаць "Бусел" узлятаць і садзіцца вертыкальна.
Беспілотны комплекс "Буравеснік"
Максімальная ўзлётная маса - да 210 кг
Працягласць палёту - 6-10 г
Дыяпазон хуткасцяў - 80-120 км/г
Максімальная вышыня палёту - да 5000 м
Радыус прымянення - 290 км
Там, дзе невялікіх і манеўраных дронаў не хапае, у ход уступаюць іх старэйшыя браты. Гэта "Буравеснік" - беспілотнік з далёкасцю прымянення да 300 кіламетраў. Увасабленне старых і новых тэхналогій. Дарагая высокадакладная электроніка, пры гэтым машына простая ў абслугоўванні. 3000 метраў над зямлёй і 10 гадзін палёту. Мабільны пункт на зямлі здольны сачыць за дзвюма такімі птушкамі. Гэта не толькі ахова мяжы або любой іншай шырокай тэрыторыі. Маніторынг пажараў, радыяцыйны кантроль, ахова зоны вакол АЭС, якая будуецца, і нават дастаўка гуманітарнай дапамогі ў раёны баявых дзеянняў, а таксама пошты ў горныя і цяжкадаступныя месцы - скінуў груз - і вяртайся назад.
З дапамогай датчыкаў машына здольная арыентавацца ў прасторы нават пры нулявой бачнасці, у той час, як аператар дрона знаходзіцца ў поўнай бяспецы на зямлі. У яго ідэальны зрок і памяць. Тэхніка здольная запамінаць мясцовасць і адзначаць змены на ёй. А значыць, беспілотнік можа фіксаваць сляды, перамяшчэнне праціўніка або злачынца, перадыслакацыю войскаў, браканьераў, кантрабандыстаў і шматлікае іншае. Яго не відаць, але ён бачыць усё.
Беспілотны лятальны апарат "Ястраб"
Максімальная ўзлётная маса - да 600 кг
Працягласць палёту - да 6 г
Дыяпазон хуткасцяў - 200-250 км/г
Максімальная вышыня палёту - да 3500 м
Радыус прымянення - 300-500 км
А гэта ўжо будучыня беларускіх беспілотнікаў. Паўнавартасны самалёт, які можа даставіць груз вагой 600 кг на адлегласць да паўтысячы кіламетраў. Пакуль нават корпус існуе ў адзіным экзэмпляры і праходзіць стадыю апрацоўкі. Сёння мадэль "Ястраб" распрацоўваецца па спецыяльным заказе Міністэрства абароны.
У гэтых машынах закладзена глыбокая мадэрнізацыя - больш магутныя рухавікі, электроніка будучыні.
Ужо зараз сучасныя тэхналогіі пад сілу беларускім навукоўцам. Гэты дынамічны стэнд дазваляе машыне роўна трымацца ў паветры. Кошт гэтай тэхналогіі за мяжой - 1 мільён долараў. Уласная распрацоўка навукоўцаў абышлася бюджэту 100 тысяч.
Будучыя беспілотнікі навучаць запраўляцца ў паветры, што зробіць іх магчымасці яшчэ шырэй. Але на адных лятаючых машынах канструктары спыняцца не збіраюцца. Ужо зараз тут займаюцца наземнымі робатамі. Новыя машыны павінны будуць навучыцца тушыць пажары, шукаць людзей у палаючых будынках, размініраваць узрыўныя прыстасаванні, дапамагаць сілавым структурам.
