Зрэшты, у кожнага беларускага мястэчка, пасёлка або вёскі свой абвінаваўчы рахунак да Вялікай Айчыннай. Маючы зносіны з ветэранамі, чытаючы ўспаміны цудам уцалелых людзей, іх сваякоў або савецкіх салдат, якія хавалі загінуўшых у агульных магілах, мімавольна накатваюцца слёзы і мароз па скуры. Каб будучыя пакаленні памяталі, наш доўг распавесці, якой цаной нам дасталіся мір і дабрабыт.
У год 75-годдзя Вялікай Перамогі па ўсёй Беларусі ствараюцца мемарыялы, таму што ў нашых сэрцах памяць будзе жывая заўсёды. Напярэдадні Кіраўнік дзяржавы наведаў новы мемарыяльны комплекс "Памяці спаленых вёсак Магілёўскай вобласці" ў вёсцы Боркі. Фашысты жыўцом спалілі там каля дзвюх тысяч мірных жыхароў.
Сёння Прэзідэнт пабываў на Гомельшчыне, у вёсцы Ала, дзе таксама адкрылі мемарыял Памяці. Гэта вёсачка паўтарыла сумны лёс Борак, дакладна так жа ў гады вайны яе жыхары былі знішчаныя жыўцом у агні. 1758 згарэлых лёсаў. Пакуль безназоўных. Але, калі не ўсіх можна назваць, то хоць бы ўвекавечыць іх памяць у камені. Аб трагедыі, якая стала сімвалам гераічнасці і мужнасці нашага народа, - наступны рэпартаж.
Расказвае Ілона Красуцкая.
Раней на гэтым месцы была ўтульная вёсачка Ала
У 1944 годзе менавіта тут, у асяроддзі балотаў і лясоў, сабраліся вяскоўцы суседніх 7 вёсак, каб разам чакаць салдат Савецкай арміі. Бо да вызвалення заставалася менш як паўгода. Але замест выратавальнікаў у вёску прыйшлі фашысты. Частку жыхароў расстралялі. Астатніх сагналі ў хлеў і падпалілі.Тады ў агнявой пастцы жыўцом згарэлі тысяча 758 чалавек. Не пашкадавалі і немаўлятаў. Знішчылі 950 дзіцячых душ. Старых і дзяцей жывымі кідалі ў агонь, а тых, хто выбягаў з полымя, забівалі.
У ліку загінуўшых была і цётка Наталлі Гаўрыленкі. У Але яна стварыла сям'ю, з надзеяй чакала заканчэння вайны, бо пад сэрцам насіла сваё будучае дзіця. Але выратавацца не атрымалася. У агнявы кацёл тады ледзь не трапіў і дзядзька Наталлі, які ў тыя гады быў яшчэ хлапчуком.
Па колькасці ахвяраў Ала - гэта 12 Хатыняў
Выпаленая вёска пасля вайны так і не адрадзілася, засталіся толькі папялішчы, а на ўскраіне - агульная магіла, адзначаная зараз памятным каменем. Жыхары раёна самі ўсталявалі паклонны крыж. Аднак маштабы трагедыі былі несувымерныя сімвалічным жэстам памяці.У снежні мінулага года падчас зносін Прэзідэнта са студэнтамі і выкладчыкамі медуніверсітэта пытанне аб стварэнні комплексу ў Але падняла студэнтка гомельскай ВНУ. Вядома, Аляксандр Лукашэнка ініцыятыву падтрымаў - і будоўля пачалася.
Яе абвясцілі ўсенароднай. Адкрылі дабрачынны рахунак, стварылі праект, за рэалізацыю ўзяліся ўсе неабыякавыя. І зараз тут ужо адзін з самых буйных у Беларусі мемарыяльных комплексаў. Як і абяцаў, Прэзідэнт прыехаў на адкрыццё!
У камені архітэктары вырашылі ўзнавіць тую самую цэнтральную вуліцу. Пешаходны маршрут даўжынёй 225 метраў. Замест хат - сімвалічныя парталы. На працягу ўсяго маршруту - стэлы з сілуэтамі загінуўшых мірных жыхароў. І нават плітка для "дарогі памяці" выбраная асаблівая - з няроўнасцямі, каб цяжар трагедыі наведвальнікі маглі прачуць з кожным крокам.
Дэвіз "Ніхто не забыты, нішто не забыта" аб'ядноўвае ўсіх нас. Беларусь страціла ў гады Вялікай Айчыннай вайны кожнага трэцяга. Цана той Перамогі занадта высокая.
Пакланіцца зямлі, дзе попел людзей, спаленых нацыстамі, і ўвекавечыць памяць адкрыццём мемарыяла сёння сабраліся людзі, для якіх наша гісторыя (боль і страта) не абстрактнае паняцце.
Нараўне з будаўніцтвам мемарыяла правялі рэканструкцыю і братэрскага пахавання салдат-чырвонаармейцаў
За крок ад яго высаджаныя маладыя яблыні з аднайменнай назвай сорту "ала". Сімвалічна, што іх плод цёмна-чырвонага колеру.Сцежка да месца спаленай Алы не зарастала ніколі за ўсе 75 мірных гадоў. Паток сваякоў загінуўшых і проста неабыякавых людзей, экскурсійных груп не спыняўся і падчас будаўніцтва комплексу. Людзі едуць сюды, каб ушанаваць памяць, пакінуць кветкі і дзіцячыя цацкі.
"Мы жывём, пакуль памятаем. Мы жывыя, пакуль нас памятаюць" - такімі словамі будзе сустракаць наведвальнікаў мемарыяльны комплекс
Ала, Боркі, Хатынь, Трасцянец - гэта ўрокі гісторыі для нас, сучаснікаў. Захаваць праўду аб той ваеннай старонцы, напісанай крывёй, і не дапусціць адраджэння страшнага мінулага.У камені, бетоне і метале застылі боль і жах старых, апошні крык дзяцей і маці! Такія мемарыялы і надалей будуць адчыняцца ў розных кутках краіны як сімвалы нашай гнеўнай памяці, якая ніколі нічога не прабачыць фашызму!
