Як правіла, пагранічнікі ахоўваюць мяжу, але 28 мая зялёныя фуражкі самі пераадолелі яе, прычым якую - векавую. За гэты час змянілася не адно пакаленне, межы на карце больш не такія выразныя і закрытыя як, скажам, трыццаць гадоў таму, але гэта на першы погляд. Наркатрафік, гандаль людзьмі, кантрабанда, перавозка зброі і хвалі нелегальных мігрантаў - усе гэтыя, безумоўна, непрыемныя з'явы шмат у чым абышлі нас бокам як раз з-за дазорных ля парога.
Прычым самы вялікі націск на брэсцкі кірунак. Злева - Польшча, значыць НАТА. На поўдні - Украіна, якая больш увагі надае ўсходнім межам, бо з нашага боку мяжа надзейная. Прафесія пагранічнік архіскладаная, бо гэта цэлы лад жыцця і мышлення. Гэта выдатна разумее і Прэзідэнт. Кіраўнік дзяржавы служыў як раз у Брэсцкай вобласці. Таму і вырашыў у гонар юбілею наведаць такія знаёмыя сэрцу месцы.
Заадно і пагаварыць з людзьмі, якіх мы можам не ведаць, але менавіта яны ахоўваюць першыя метры Радзімы ад усіх бед - кожную хвіліну і кожную секунду, без выхадных і перапынкаў. Чым жывуць на мяжы сёння, адправіўся даведацца і наш карэспандэнт Аляксей Волкаў. Усе падрабязнасці даведаемся ў яго ўжо зараз.
Мы знаходзімся на пагранзаставе "Дзівін" і гэта сапраўды дзівоснае месца. Цэлы аўтапарк сучаснай тэхнікі, узбраенне і ўмацаванне - нават камар носу не падточыць. Ад ужо знакамітага ўсюдыхода "Волат" да сістэмы "Воран" і спецыяльных багнаходаў - рэльеф тут разнастайны, таму ў пагранічнай гаспадарцы, самі разумееце, усё спатрэбіцца. Дарэчы, літаральна нядаўна пераходу споўніўся год, ну і, вядома, нельга не згадаць куды больш маштабнае свята - стогадовы юбілей пагранічных войскаў. Служба вартавых меж і небяспечная, і цяжкая, але менавіта зялёныя фуражкі - ахоўны авангард Беларусі. Аляксандр Лукашэнка, як і яго старэйшыя сыны, таксама праходзілі службу ў гэтых месцах. І Прэзідэнт вырашыў асабіста ўпэўніцца, што мяжа па-ранейшаму на надзейным замку.
У іх кватэры ўтульна і цёпла. Маленькай сям'і Ераневіч усяго чатыры гады. За гэты час яны некалькі разоў пераязджалі - служба мужа абавязвае. Так у "шляху" з'явілася і дзіця. Малая хутка пойдзе ў сад, любіць кніжкі пра татаву працу і ведае - у яе ёсць абаронца. Прафесію складанай рамантыкі Надзея падзяліла з мужам без ваганняў. І пакуль муж абараняе пачатак Радзімы, яна захоўвае цяпло сямейнага ачага.
Пагранічнікі, як і шчаслівыя, на гадзіннікі не глядзяць. Мяжа не проста плот з вартавым - іншы свет. Год таму застава “Дзівін” была невялікім будынкам - яго бралі ў арэнду. Сёння гэта суцэльны гарнізон. Побач пабудавалі 16-кватэрны дом для чыноўнікаў з сем'ямі. Увесь жылы комплекс здавалі нібы пагранпераход - пад ключ з мэбляй і рамонтам. Гэта не лішкі - неабходнасць - "трывожна" на пагранзаставе “Дзівін” бывае часта. Паднімаюць усіх.
Гэта, вядома, навучальная трывога. Але паўтарае рэальную баявую вылазку. І такі сцэнарый падзей не рэдкасць - як правіла некалькі разоў за суткі загараецца чырвоная кнопка і зялёныя фуражкі імчацца на баявы пост.
Больш як 30 кіламетраў кардона неабходна праглядаць вельмі ўважліва - нават маленькая дзірка ў агароджы, усё роўна, што яго адсутнасць. Ад гэтага баявы выхад і падобны на выпрабаванне стратэгічнага ўзбраення ў трох стыхіях: вада - спецыяльныя катары разразаюць водную роўнядзь, паветра - лёгкая авіяцыя, беспілотнікі і зямля - квадрацыклы, багнаходы і той самы "Волат" - мабільная крэпасць здольная адолець любы рэльеф. Таксама "Воран" ведае адказ - сістэма назірання са штучным інтэлектам - перыметр як на далоні.
Але за ўсімі тэхнічнымі наваротамі стаіць ён - пагранічнік. Чалавек са сваімі перажываннямі, марамі, але ў той жа час моцны, які ведае сапраўдную цану спакою на мяжы, якую ён гатовы плаціць. Ведае аб гэтым не па чутках і Аляксандр Лукашэнка. Прэзідэнт сам служыў у брэсцкай пагранічнай групе - застава нумар 4 у Казіміраве. Так, час змяніў тэхналогіі, але не патрабаванні да духу і падрыхтоўкі байцоў. Асабліва зараз, на мяжы прасцей і лягчэй не стане - час дыктуе свае даволі жорсткія правілы. А тут яшчэ самы напружаны ўчастак - з Украінай. Праблем у суседзяў хоць адбаўляй. Ды і з Расіяй як выстройваюць адзіную рысу - задача з зорачкай.
Галоўны скарб чалавека - яго памяць. Таму прыезд Прэзідэнта ў гэтыя месцы, нібы ўспаміны з юнацтва. Вось пасярод найноўшых тэхналогій і тое, што завецца "класіка" - імгненны рычаг успамін пагранічнага мінулага, без якога, згодна са словамі Аляксандра Лукашэнкі, не было б і прэзідэнцкай будучыні.
Сустрэчы з Прэзідэнтам вартавыя меж чакалі. Для мясцовых байцоў ён свой - бо пагранічнік гэта назаўжды. Да таго ж падстава добрая - заставе споўніўся год маштабнага абнаўлення, а зялёным фуражкам - цэлае стагоддзе.
Дарэчы, пагаварыць пагранічнікі прыйшлі разам з жонкамі, дзеткамі. Фармат неафіцыйны, утульны і добры, нібы сям'я сабралася за круглым сталом.
Падарунак на дзень нараджэння ад Прэзідэнта - падзея для сямейных фотахронік і расказаў сябрам. У кожнага дазорнага - свой скарб асабістых гісторый, у гэтых юных вачах Аляксандр Лукашэнка пазнае сябе і разумее, як цяжка даецца кожная хвіліна службы. А значыць, неабходна падтрымаць і словам, і справай.
А вось сяржант Валуевіч нават падчас візіту такога высокага госця не пакінуў свой пост - служба абавязвае. Вось ужо год ён разам з напарнікам па мянушцы НЭШ - навальніца нелегалаў і парушальнікаў пагранічнага рэжыму.
Кінолагі - ключавое падраздзяленне пагранічнікаў. Дзякуючы дакладным чатырохногім сябрам, увесь перыметр прагледжваецца куды хутчэй. Аўчарка вывучыць сантыметр за сантыметрам. У дапамогу і следапыты - падраздзяленне асаблівы гонар "Дзівіна".
І пакуль геапалітычная карта ўсё больш афарбоўваецца ў чырвоны, беларускія аванпосты не даюць маятніку разладу даляцець да нашых меж. Але ці атрымаецца ў гэтым шторме выстаяць і куды дзьме вецер трывог і боязі? Такое пытанне Прэзідэнту ад ужо знаёмай нам Надзеі.
Беларусь ні ад каго не закрываецца, але мяжы ключ напалову не дасць пераламаць. Вучыліся на ўласным горкім вопыце яшчэ ў 90-я. З Афганістана лінулі бежанцы, а з імі - наркотыкі. Але і закрытай зараз нашу краіну не назавеш - каля дзевяці мільёнаў чалавек прайшлі толькі праз брэсцкія пункты пропуску з пачатку 2017 года. Дзейнічае бязвіз і аванпост “Перароў” - там хоць пешкам, хоць на веласіпедзе. А на заставе можна нават праверыць узровень радыяцыі - для гэтага працуе лабараторыя.
Свята - гэта яшчэ і падарункі, асабліва для малых. Таму прыехаць з пустымі рукамі Прэзідэнт не мог - прысмакі, цацкі і добры настрой. Гэта не фармальнасць дзеля карцінкі - ад душы для тых, хто стаіць як "Атлант" на абароне Радзімы і іх сямей - найважнейшага тылу.
Галоўны паўднёва-заходні фарпост краіны - Брэсцкая пагранічная група - чырванасцяжная. Тут цэнтр падрыхтоўкі курсантаў, найноўшыя распрацоўкі кампаніі "Рэгула" - усё гэта не макеты і прататыпы, а ўзбраенне, якое выкарыстоўваецца. Але і тут акцэнт на чалавеку. Вы беражыце сябе, на вас будуць раўняцца пакаленні - такі пасыл ветэранам пагранічнай службы і яшчэ адзін - будучым абаронцам і заступніцам меж роднага краю.
Вайна ніколі не змяняецца. Заўсёды бой першымі прымалі пагранічнікі. Гэта здарылася і ў 41-м тут, у Брэсцкай крэпасці. Трэці рэйх планаваў захапіць фарпост за восем гадзін. Вартавыя меж абараняліся 32 дні - нямецкі "бліцкрыг" праваліўся, а баявы дух вартавых увекавечыў надпіс на сцяне - "Я паміраю, але не здаюся".
Брэсцкая крэпасць - жывы мемарыял. Прыклад таго, якую цану плацяць пагранічнікі. Іх подзвіг стаў сігналам - карычневая чума не заўсёды будзе пераважаць над светам. Магчыма, таму ў хвіліну памяці і ўскладання ішоў дождж - сімвал слёз, разлітых краінай у той вайне. Вайна, якая забрала многіх - нямецкі воўк паглынуў мільёны беларусаў. І проста страшна ад разумення, што ёсць людзі, якія спрабуюць на гэтым сакральным веданні нарасціць карозію з палітыкі і абвінавачанняў. Не атрымаецца.
Ваенная дактрына Беларусі напісаная крывёй мінулага. І ў ёй нават умоўных праціўнікаў не прапісана. Мы мірны народ. Заўсёды гатовыя дапамагчы, стаць мостам паміж усходам і захадам. Але мірны не значыць інертны. І пагранічнікі - рубеж. Там дзе яны - Радзіма пачынаецца, іх заставамі ж і заканчваецца. Гэтая лінія выразна дае зразумець - чужога нам не трэба, але і сваё ў крыўду мы не дадзім.
