На тыдні ў Бруселі думалі, што рабіць з тымі, хто працягвае настойліва стукацца ў Еўропу. "Вялікае перасяленне бежанцаў" або "Здзелка стагоддзя" - так назвалі сусветныя СМІ рашэнні, прынятыя ў ноч на 8 сакавіка ў Бруселі. Дамовіліся, што Турцыя забярэ нелегальных мігрантаў узамен шэрагу дывідэндаў.
З пачатку года з тэрыторыі Турцыі ў ЕС ужо прыбылі 70 тысяч мігрантаў. Тым часам краіны адзінага кантынента працягваюць умацоўваць свае межы. Аб закрыцці межаў на тыдні аб'явілі Славенія і Харватыя. Па прагнозах Еўракамісіі, калі кантроль на межах не будзе адменены ў найбліжэйшы час, гэта пагражае стратамі на 18 мільярдаў еўра штогод. Лічба, без сумнення, вельмі сур'ёзная.
Дык ці ўдасца ЕС справіцца з крызісам, якія настроі пануюць у Бруселі і як сталіца Еўропы страчвае рысы еўрапейскай сталіцы? З Бельгіі рэпартаж Вольгі Макей.
Тыповая раніца ў самым сэрцы Еўропы - Бельгіі. Пакуль жыхары Бруселя яшчэ толькі накіроўваюцца на працу, на службе ўжо каторую гадзіну людзі ў бронекамізэльках і з аўтаматамі. Гэтыя мужчыны за апошнія 4 месяцы сталі ледзь не такімі ж сімваламі сталіцы Еўрасаюза, як і іншыя вядомыя ўсім брусельскія славутасці. Трэці, перадапошні, узровень тэрарыстычнай небяспекі ва ўсёй Бельгіі дзейнічае з 26 лістапада - з таго часу як мясцовыя спецслужбы атрымалі інфармацыю аб падрыхтоўцы тэрактаў, падобных да парыжскіх. Стала звыклай для сэрца Еўропы і такая карціна: мігранты, што хаваюць дзяцей пад коўдрай. Але для кантынента ў цэлым гэтую праблему ўжо не схаваеш. За мінулы год у краіны Еўрасаюза прыбылі 1 мільён 800 тысяч бежанцаў - гэта самы буйны крызіс з часоў Другой сусветнай вайны.
Якраз пасля інцыдэнтаў у сталіцы Францыі гэты раён бельгійскай сталіцы атрымлівае вядомасць. Мігранцкая камуна Маленбек. Менавіта тут жылі як мінімум чатыры арганізатары і выканаўцы парыжскіх тэрактаў. Бельгійца на гэтых вуліцах наўрад ці сустрэнеш. Мясцовыя жыхары - у асноўным выхадцы з ісламскіх краін. Жанчыны ў хіджабах - тыповая карціна для гэтага раёна.
Маленбек - адзін з самых шматнацыянальных і самых бедных раёнаў бельгійскай сталіцы. Чацвёра з дзесяці тут - мігранты. А кожны трэці - беспрацоўны. Турыстам у гэтай частцы горада з'яўляцца не раяць. Небяспечна. Хаця да цэнтра Бруселя тут усяго толькі два кіламетры.
А вось і тыповыя для Маленбека надпісы, якія абазначаюць прыкладна наступнае: "Лепш лайдачыць, чым ісці працаваць" або "Я аддаю перавагу тусавацца сярод ідыётаў, чым працаваць". Кожны другі ўзростам да 25 гадоў тут беспрацоўны, а 30 працэнтаў маленбекскіх школьнікаў не могуць атрымаць сертыфікат аб заканчэнні школы з-за непаспяховасці.
440 чалавек адсюль далучыліся да баевікоў ІДІЛ. Гэта адзін з самых вялікіх паказчыкаў сярод еўрапейскіх дзяржаў. Для маленькай Бельгіі такая колькасць радыкалаў на душу насельніцтва - вельмі вялікая лічба, лічаць мясцовыя жыхары.
Падобныя выказванні гучаць і з еўрапейскіх трыбун, і ў кулуарах еўрапарламента. Пры гэтым дэпутат з Латвіі Івета Грыгуле тлумачыць: для многіх мігрантаў падарожжа ў Еўропу хутчэй пытанне не жыцця і смерці, а эканамічнай выгады.
Івета Грыгуле, дэпутат Еўрапарламента (Латвія): "Гэта не палітыка - адчыніць дзверы і сказаць: "Прыязджайце да нас. Мы ўсім месца знойдзем". Вядома, людзі з Сірыі, Лівіі едуць. Але ніхто не хоча ў Латвію. У Латвіі дапамога толькі 130 еўра. У параўнанні з Германіяй гэта наогул нічога! У Германіі, па-мойму, дзесьці за 600. Ніхто да нас не хоча, таму што мы трэцяя самая бедная краіна ЕС. Дык што гэта за бежанцы? Калі ёсць пагроза жыццю, мне ўсё роўна, дзе жыць, толькі каб было спакойна. А калі жыць на добрых дапамогах, то гэта Вялікабрытанія, Швецыя. Так яно зараз і выглядае. Гэта што за бежанцы?"
Такія ж настроі на тыдні ўзялі верх і ў Бруселі. На экстранным саміце ЕС - Турцыя палітыкі дамовіліся наконт сумесных з Анкарой мер, якія абавязаныя перакрыць так званы балканскі маршрут. Па ім за два месяцы 2016-га ўжо прыбылі амаль 70 тысяч мігрантаў.
Выглядае гэты шлях так: праз тэрыторыю Турцыі бежанцы імкнуцца да грэчаскіх астравоў, адтуль у Македонію, затым праз Сербію, Харватыю і Славенію ў Аўстрыю, адкуль і трапляюць у Германію.
Па распрацаваным плане зараз Анкара будзе абавязаная забіраць усіх нелегалаў, што прыбылі на грэчаскія астравы. Эканамічных мігрантаў адправяць назад на радзіму. А Еўрасаюз будзе прымаць з Турцыі такую ж колькасць сірыйскіх бежанцаў. Тых, хто рэальна ўцёк ад вайны.
У абмен на дапамогу Еўропе ў вырашэнні крызісу Турцыя атрымае дадаткова 3 мільярды еўра, адмену да канца чэрвеня віз у ЕС і паскорыць рух пытання па далучэнні да блока. Зрэшты, і такія дамоўленасці, на думку многіх экспертаў, выглядаюць не зусім рэалістычнымі. Кропку або ўсё ж шматкроп'е паставяць на чарговым саміце 17 сакавіка.
Тым часам кантынент без межаў абрастае ўсё новымі бар'ерамі. Ужо 8 краін Шэнгенскай зоны ўзмацнілі кантроль на сваіх межах. Еўропа хоча застацца бязмежнай, але не для ўсіх.
Гэты будынак у Бруселі знаёмы многім. Атоміум - гэта павялічаная мадэль малекулы жалеза. Сімвал бязмежных мірных магчымасцяў атамнай энергіі. Сёння гэты сімвал можна параўнаць з бязмежнай Еўропай. Ну чым не краіны з дарогамі паміж імі, па якіх свабодна перамяшчаюцца людзі, у тым ліку і шматлікія мігранты? Толькі вось ці акажацца Шэнгенскае пагадненне ды і ў цэлым Еўрасаюз такім жа трывалым, як гэтая малекула жалеза, пакажа час.
