Дапамога мільёнам людзей, якія пакутуюць ад канфліктаў і стыхійных бедстваў, - так адной фразай можна апісаць парадак дня і мэту маштабнага форуму. Спіс праблем, якія гучалі з трыбуны саміта, зразумела, быў значна шырэйшы. Бо маштабы гуманітарнай катастрофы на планеце цяжка перабольшыць. Досыць проста сказаць, што такое мерапрыемства праводзіцца ўпершыню за 70-гадовую гісторыю ААН.
І гэта павінна стаць пераломным момантам, які зменіць падыход міжнароднай супольнасці да самога паняцця "дапамога". Не чакаць, калі спатрэбіцца, а прадухіляць і ўмець рэагаваць. Пытанняў назапасілася шмат. Усе адказы - са Стамбула ў Анатоля Ліпецкага.
Больш як 125 мільёнаў чалавек зараз маюць патрэбу ў тэрміновай гуманітарнай дапамозе. Планета не ведала такога маштабу пакут з часоў Другой сусветнай вайны. Пан Гі Мун - Генеральны сакратар ААН - прымае рашэнне склікаць Сусветны гуманітарны саміт. Сутнасць закліку Пан Гі Муна простая. У аснове кожнага рашэння ў любой краіне павінны ляжаць простыя інтарэсы: бяспека чалавека, яго годнасць і права на росквіт.
Нягледзячы на ўсе высілкі, гуманітарная дапамога не даходзіць да мільёнаў людзей у Іраку, Емене, Сірыі. Сістэма яе размеркавання не такая ўжо складаная, галоўная праблема - у бяздзейнасці палітыкаў. 9 000 удзельнікаў з 173 краін свету сабраліся ў Стамбуле, каб з'явілася надзея на перамены да лепшага. Калі ўжо не спыніць, дык хоць бы палегчыць людскія пакуты, навучыцца быць гатовымі да крызісаў і ўмець рэагаваць на іх - форум ставіў сваёй мэтай стаць пераломным момантам. Круглыя сталы, пленарныя пасяджэнні, спецыялізаваная выстава - усяго за 48 гадзін Сусветнага гуманітарнага саміта паралельна прайшло каля 130 мерапрыемстваў. Ідэя належыць Генеральнаму сакратару ААН. Перш чым склікаць саміт, Пан Гі Мун некалькі гадоў праводзіў кансультацыі, у якіх прынялі ўдзел 23 000 чалавек у 153 краінах.
Пан Гі Мун, Генеральны сакратар ААН: "Я ўпершыню выступіў з прапановай правесці такі саміт 4 гады таму. Ужо тады ўсё больш людзей мелі патрэбу ў гуманітарнай дапамозе. Сітуацыя патрабавала вызначанай палітычнай волі. Сёння саміт як ніколі актуальны. Рэкордная колькасць людзей мае патрэбу ў дапамозе, каб выжыць. Колькасць людзей, змушаных пакінуць свае дамы, вялізная; іх больш, чым гэта было ў канцы Другой сусветнай вайны".
Рэджэп Таіп Эрдаган, прэзідэнт Турцыі: "Гэта вялікі гонар - прымаць першы Сусветны саміт па гуманітарных пытаннях у Стамбуле, у калысцы цывілізацыі. Гэта гістарычны момант, і я б хацеў падкрэсліць важнасць гэтага моманту. Я спадзяюся, што вынік саміта будзе спрыяльным. Гэта важна для мільёнаў людзей, якія выжываюць зараз у найцяжэйшых умовах".
У спісе ключавых кірункаў значацца прадухіленне і спыненне канфліктаў, клопат аб змушаных перасяленцах, інвеставанне ў абарону інтарэсаў чалавецтва. Гэта, зразумела, не ўсё, паколькі ва ўмовах імклівай глабалізацыі чалавек часам становіцца ахвярай пры непрадказальных акалічнасцях. Але часцей за ўсё бяда здараецца праз парушэнне правіл і адсутнасць агульнай пазіцыі.
Пазіцыя Беларусі простая і зразумелая: у канфліктных сітуацыях альтэрнатывы перагаворнаму працэсу няма, калі ж рашэнне прынята, нельга губляць ні хвіліны, неабходна здзяйсняць яго. Дэлегацыю нашай краіны на Сусветным гуманітарным саміце ўзначаліў генеральны консул Беларусі ў Стамбуле Ігар Белы.
Гаворачы пра дапамогу, важна не забываць, што нараўне з яе аказаннем тым, каму яна неабходная, трэба спыняць падтрымку тых, хто чыніць злачынствы. Падраздзяленні, рухі, узброеныя групоўкі, якія парушаюць гуманітарныя прынцыпы, павінны быць занесеныя ў чорны спіс. Удзельнікі саміта прызналі, што плаціць за здзекаванні і бамбёжкі ўдвая злачынна. Гэтыя грашовыя патокі павінны ісці ў зусім іншым кірунку.
Безумоўна, форум у Стамбуле - гэта крок наперад. Страшныя, але сумленныя лічбы - у кожным дакладзе. Прызнаць трэба і той факт, што для дасягнення рэальнага эфекту спатрэбіцца яшчэ не адна такая сустрэча.
