4 декабря 2016

І завяршыць праграму хочам,  успомніўшы гістарычныя падзеі. 4, 5 і 6 снежня - важная дата ў летапісу Вялікай Айчыннай вайны. 75 гадоў таму пачата контрнаступленне Чырвонай арміі пад Масквой. Пасля правалу наступлення нямецка-фашысцкіх захопнікаў  абарона Масквы і пачатак контрудараў - гэта першыя крокі да далёкай, але перамогі. Гэта была першае буйное паражэнне немцаў за ўсю вайну. І першая  псіхалагічная ў першую чаргу перамога над Германіяй.

Зрэшты, карані гэтага хрэстаматыйна адзначанага пералому ў вайне ляжалі за шматлікія кіламетры ад савецкай сталіцы. Яны  і ў подзвігу тылу, і ў супрацьстаянні бліц-крыгу першых гарадоў, якія прынялі на сябе ўдар і затрымалі прасоўванне фашыстаў на Усход, і ў партызанскім і падпольным руху, які быў арганізаваны і пачаў дзейнічаць літаральна ў самыя першыя дні нямецкай акупацыі. Адным з вырашальных пунктаў актыўнага супраціўлення вайне ў першыя ж дні стаў Віцебск. Захоплены ў ліпені 41-га стратэгічны горад (чыгунка, ваенны аэрадром, прыфрантавая паласа) стаў адным з наймацнейшых антыфашысцкіх цэнтраў. Першапачаткова з Масквы горад на Дзвіне бачыўся першарадным для савецкай разведкі. У галоўным разведвальным упраўленні задачай тут ставілі не столькі дыверсійную дзейнасць і контрпрапаганду, колькі разведку, збор сакрэтных звестак для Чырвонай арміі. Віцебск пачынаў з дзвюх падпольных груп і дзясятка чалавек, да канца вайны ў паўночнай беларускай сталіцы дзейнічала каля 66 арганізаваных брыгад і больш за паўтары тысячы чалавек. Сілу мясцовых антыфашыстаў вораг разумеў першапачаткова: у першы ж год вайны на ракрыццё віцебскіх падпольшчыкаў з Германіі былі выкліканы лепшыя элітныя контрразведвальныя сілы. Мноства падпольных груп было раскрыта нямецкімі правакатарамі. Так была выкрыта і група Веры Харужай, якая лічылася адной з самых моцных і славілася сваім інтэрнацыянальным складам. І зараз мала вядома і рэдка гучыць: разам з беларусамі плячо ў плячо са шматнацыянальнымі савецкімі грамадзянамі вялікую перамогу кавалі і кітайскія таварышы.