60 гадоў таму ў сталіцы Італіі быў падпісаны Рымскі дагавор - ён паклаў пачатак Еўрапейскай эканамічнай супольнасці, якая з часам трансфармавалася ў найбуйнейшае інтэграцыйнае аб'яднанне сучаснасці - Еўрасаюз. Да юбілейнай даты ЕС падышоў з мноствам праблем. Пачынаючы Брэксітам і ростам папулісцкіх настрояў і заканчваючы міграцыйным крызісам разам з пагрозай тэрарызму.
Для дэманстрацыі еўрапейскага адзінства лідары 27 дзяржаў ЕС (гэта ўсе члены саюза, акрамя Вялікабрытаніі) падпісалі дэкларацыю аб развіцці супольнасці. У дакуменце пазначаныя ключавыя праблемы Еўрасаюза, з якімі Бруселю трэба будзе справіцца ў найбліжэйшыя 10 гадоў.
Расказвае Юрый Казлоў.
Надышоў час перамен. Так пракаменціраваў падпісанне Рымскай дэкларацыі кіраўнік Еўракамісіі Жан-Клод Юнкер. Палітык намякнуў, што прыняцце дэкларацыі пакладзе пачатак перамовам аб фарміраванні Еўропы розных хуткасцяў. Гэта канцэпцыя мяркуе розную ступень інтэграцыі для розных краін у адзіную супольнасць. Супраць выступаюць краіны Усходняй і Паўднёвай Еўропы. Яны асцерагаюцца застацца ззаду цягніка, але ў Бруселі абяцаюць, што да адсталых будуць ставіцца з разуменнем.
Усяго ў Рымскай дэкларацыі пазначаныя 4 ключавыя кірункі ў развіцці ЕС. Бяспека, эканоміка, сацыяльная сфера і пазіцыі на міжнароднай арэне. Таксама, як адзначыла нямецкі канцлер Ангела Меркель, на парадку стаіць і шліфоўка ўжо прынятых механізмаў, якія дзейнічаюць не зусім так, як задумвалася.
Ангела Меркель, канцлер Германіі:
"Зараз у нас ёсць праграма дзеянняў, і мы павінны ўвасобіць яе ў жыццё. Мы павінны дабіцца канкрэтных вынікаў, таму што ёсць рэчы, якія мяне крыху клапоцяць. Я маю на ўвазе сітуацыю, калі мы выконвалі якія-небудзь рашэнні, не прадумаўшы наступствы. Гэта павінна змяніцца ў найбліжэйшыя 10 гадоў. Напрыклад, мы дазволілі свабоду перамяшчэння, але не прадугледзелі абарону знешніх межаў, а наша валюта не была абароненая ад крызісаў. Але зараз мы падбаем аб гэтых момантах".
Саміт Еўрасаюза ў Рыме праходзіў ва ўмовах беспрэцэдэнтных мер бяспекі. У сталіцы Італіі былі дадаткова размешчаныя каля пяці тысяч паліцэйскіх. Іх галоўнай задачай было забеспячэнне парадку на фоне акцый анархістаў. Раніцай у суботу італьянскія праваахоўнікі апублікавалі відэазапіс прылад леварадыкалаў, своечасова выяўленых на шляху руху калоны пратэстантаў. Жалезныя пруты, маскі, газавыя балончыкі… Непасрэдна перад пачаткам мітынгаў паліцыя арыштавала каля 120 чалавек. Афіцыйна - для ўстанаўлення асобы. Але інфармагенцтвы паведамляюць, што затрыманыя знаходзіліся ў антыглабалісцкіх рухах і маглі рыхтаваць правакацыі падчас шэсцяў. Дзякуючы аператыўнай працы паліцыі акцыі ў цэлым прайшлі спакойна. Усяго ў Рыме адбылося пяць дазволеных уладамі дэманстрацый самага рознага роду. Ад шэсця меншасцяў да анты- і праеўрапейскіх мітынгаў. Дарэчы, сам саміт праходзіў на фоне забастоўкі італьянскіх журналістаў. У інфармацыйным байкоце рымскай сустрэчы прынялі ўдзел каля 800 супрацоўнікаў мясцовых СМІ.
І калі еўрапейцы з Брэксітам ужо змірыліся, то самі брытанцы працягваюць заставацца ў шоку ад вынікаў летняга рэферэндуму. У Лондане прыхільнікі ЕС арганізавалі дэманстрацыю супраць выхаду краіны са складу адзінай Еўропы. У мітынгу прынялі ўдзел дзясяткі тысяч чалавек. Падобная акцыя прайшла ў шатландскім Эдынбургу.
Пасля серыі эканамічных і палітычных крызісаў, з якімі ў апошнія гады сутыкнулася планета, акцыі пратэсту літаральна захлістваюць буйныя гарады. Не толькі еўрапейскія. Напярэдадні ў Бішкеку была разагнаная акцыя ў падтрымку экс-дэпутата Садыра Жапарава. Затрыманыя 70 чалавек. Праваахоўнікі - іх было больш як паўтысячы - выкарысталі дубінкі і слёзатачывы газ.
Дарэчы, у апошнія гады эксперты адзначаюць тэндэнцыю: на фоне ісламісцкай пагрозы паліцыя Еўропы, Азіі, краін Паўночнай Афрыкі ўсё часцей дзейнічае на папярэджанне. Патэнцыйных пагромшчыкаў або правакатараў затрымліваюць да пачатку дэманстрацый - як гэта было ў Рыме. Акцыі, якія праводзяцца без дазволу ўлад або іх апавяшчэння, усё часцей жорстка спыняюцца. Апошні прыклад - стыхійны сход прадстаўнікоў турэцкай суполкі ў Ратэрдаме.
Дарэчы, у пераважнай большасці выпадкаў такія жорсткія дзеянні паліцыі знаходзяцца ў рамках закону. Дакументы, якія рэгулююць права на масавыя сходы, існуюць ва ўсіх цывілізаваных дзяржавах і вельмі падобныя па змесце.
Віктар Чудакоў, старшы выкладчык Акадэміі МУС Беларусі:
"У любой еўрапейскай дзяржаве перад правядзеннем масавых мерапрыемстваў падаецца заяўка, адназначна. У муніцыпальны орган або ў дэлегаванае аддзяленне паліцыі або ў прэфектуру - заяўка пішацца загадзя. Гэта бывае ад 3-15 сутак.
У Лос-Анджэлесе непасрэдна павінны падаваць заяўку за 40 сутак.
Калі ў далейшым заяўка не выконваецца, гэта з'яўляецца парушэннем. У Германіі за гэта вельмі вялікі попыт ідзе. У Францыі мерапрыемствы без заяўкі завуцца "зборышчамі", і паліцыя пасля двух папярэджанняў мае права выкарыстоўваць сілу для іх разгону".
Арганізаванае шэсце альбо дэманстрацыя - гэта сігнал, які, паводле разліку арганізатараў, павінен быць пачуты. І таму, адзначаюць спецыялісты, іграць трэба па правілах. Інакш можна сутыкнуцца з мерамі ў адказ. Калі перасцярогі, прапісаныя літарай закону, не выконваюцца, мерапрыемства амаль заўсёды і ўсюды расцэньваецца як спланаваная правакацыя. У такім разе праваахоўнікі з розных краін дзейнічаюць паводле аднаго сцэнарыя. Праўда, рознымі інструментамі.
