А зараз у новы пракатны цэх. І ўласна да мадэрнізацыі, якая абышлася ў 330 мільёнаў еўра, але абяцае добрую аддачу. Аб'ёмы ліцця вырастуць да 3 мільёнаў тон за год. Наш аглядальнік падлічыў - гэта 411 Эйфелевых вежаў. Што яшчэ здзіўляе, хуткасць праходжання нарыхтоўкі на новым стане - 430 кіламетраў за гадзіну. Гэта блізка да рэкорда, усталяванага самым хуткім аўтамабілем у свеце - Bugatti. Адзначым, не паспелі цалкам запусціць лінію, у цэху яшчэ ішлі работы, а металургічны ўжо прадаў прадукцыю ў два дзясяткі краін, пашыраючы геаграфію беларускага валютнага экспарту. І час жа няпросты, сусветны гандаль прасядае. А вось сыравіна і энергія не таннеюць. Прасілі завадчане аб падтрымцы, аб доўгіх крэдытных грашах. Гэта дасць перадышку. Прэзідэнт абяцае дапамагчы, але ставіць жорсткія ўмовы: ніякай нажывы на цяжкасцях і максімальная эканомія. Металургі абяцалі справіцца. Лічбы і факты па выніках мадэрнізацыі, гісторыя "стальнога характару" Беларусі і "жалезныя" аргументы эканамічнай выгады - у Андрэя Крывашэева.
Наш "стальны характар" у Жлобіне ў свае 30 дасць фору любому еўрапейскаму старажылу з векавой гісторыяй. Размяняўшы паўналецце, за апошнія 10 гадоў БМЗ вырас удвая, асвойваючы дзякуючы мадэрнізацыі новыя вытворчасці, тэхналогіі і рынкі. У 2004-м Прэзідэнт разам з металургамі выплаўляе 20-мільённую тону беларускай сталі, сёння ўжо 43 мільёны. У кожнай 30-й шыне на планеце і кожнай пятой у Еўропе - айчынны корд.
Праз тры гады ў 2007-м беларускі лідар тут жа дае жыццё новай трубапракатнай вытворчасці - яна выратуе завод і калектыў у пік сусветнага крызісу 2008-2010. Калі большасць канкурэнтаў ад ЗША і Кітая да Індыі заявяць: справа - труба. Сёння БМЗ прыйшоў у Штаты, падтрымаўшы іх сланцавую рэвалюцыю. У перспектыве сумесная вытворчасць - гатовыя трубы для ўсяго сланцавага нафтагазавага комплексу Амерыкі.
Сёння ў завода пачынаецца новая эпоха металапракату, даць ёй старт зноў запрашаюць Прэзідэнта. Лідар прылятае без ваганняў.
У гэтага візіту акрамя ўрачыстай цырымоніі пуску ёсць і важная рабочая місія - падтрымаць металургаў у няпросты час. З-за крызісу ў Амерыцы, Еўропе і Азіі цэны на гатовую прадукцыю ў свеце ўпалі ўдвая. А вось сыравіна і энергія амаль не патаннелі. "Нажніцы рынку" - так гавораць эканамісты і просяць замяніць кароткія крэдытныя грошы на доўгія, выпусціўшы аблігацыі. Механізм таксама рыначны, ён ужо спрацаваў на МТЗ. Пытанне такое важнае, што абмяркоўваць яго пачынаюць адразу ля трапа.
Прэзідэнт не супраць падтрымаць калектыў праз спецыяльны ўказ, тым больш што завод заўсёды вяртаў укладзенае да капейкі і з лішкам. Але лідар ставіць тры жорсткія ўмовы. Дапамагчы павінны менавіта заводу і завадчанам, а не банкам і банкірам. Значыць, крэдыторы не маюць права перапрадаваць аблігацыі і ўмешвацца ў вытворчую палітыку. Плюс ніякай нажывы на цяжкасцях БМЗ - мінімальная маржа. І трэцяе ўжо да металургаў: прыйдзецца натужыцца - скараціць сабекошт на 80 мільёнаў долараў у бягучым году і 95 у наступным. У холдынгу гавораць - справімся.
Чаму ўпэўненыя - адказ у лічбах і фактах па выніках мадэрнізацыі. Пяць ключавых прычын. Пра іх, у тым ліку, дакладваюць Прэзідэнту ўжо ля варот новага цэха.
Геаграфія экспарту - 52 краіны свету. За год дадалі за кошт Ірландыі, Калумбіі і Паўднёвай Карэі. І гэта аб'ектыўна - на траціну прасела Расія і СНД, літаральна "выгрызлі" нішу ў Еўрасаюзе, ЗША і Афрыцы.
Прэзідэнт даручае - заваяванае не здаваць. Бо гэта самыя прыбытковыя "прэміяльныя рынкі".
За тры гады на БМЗ створана 1333 новыя эфектыўныя рабочыя месцы. Шанц для моладзі і зарабіць, і стаць асамі ў прафесіі. Ужо сёння БМЗ памаладзеў да 39 у сярэднім і 32 у новай пракатнай вытворчасці. Тут набралі 750 чалавек, шматлікіх прама з мясцовага каледжа. Гавораць, вочы гараць, астатняму навучым.
На інвестыцыі тут не скупіліся ўсе 5 гадоў сусветнага крызісу. Сума ўкладанняў вялікая - 860 мільёнаў долараў. Без іх завод можна было бы закрываць, прызнаецца Прэзідэнту Уладзімір Сямашка. Спазніўся з кордам, трубамі або металапракатам - і ты банкрут. А тут акрамя заробку і невялікай, але рэнтабельнасці знізілі выдаткі, закрылі імпарт, напрыклад, па вапне і кіслародзе і палепшылі экалогію.
Партнёры. Сваім новым сусветным брэндам БМЗ хоча зрабіць сталь для аўтапрама. Ніша корда асвоена, на ёй лятаюць нават у "Формуле 1", зараз прыйшла чаргу паўфабрыкатаў для валоў, ступіц, падвесак і рухавікоў. У заказчыках усе зорныя вытворцы Еўропы ад вялікай нямецкай тройкі - "мерседэс", БМВ і "фальксваген", французскіх "пежо" і "сітраен", італьянскіх "фіят" і "івека" да расійскіх КамАЗа, ГАЗа і аўтаваза.
Нарэшце, крэдытныя грошы і даўгі - той самы ўказ аб падтрымцы, які просяць падпісаць Прэзідэнта. Гарантуюць вярнуць, тым больш пік выплат у бягучым годзе пройдзены, а ажыўленне ў еўрапейскай і амерыканскай эканоміцы ўжо пачалося.
Ды і ўнутраны рэзерв ёсць, настойвае гендырэктар.
Тая жа эканомія ў вытворчай структуры. БМЗ гэта не толькі Жлобін, тут сэрца - гэта яшчэ 8 буйных заводаў: ад Рэчыцкага метызнага да Мінскіх падшыпнікаў. Дырэктар просіць вытворцаў у Мінску і Кобрыне перадаць МТЗ - там асноўны збыт. Урад супраць - тут уся сыравіна і тэхналогіі. Прэзідэнт даручае пралічыць усё да капейкі і дамовіцца да новага года. Заводам і, што важней, калектывам у любым выпадку гарантавана падтрымка.
Толькі дэталёва даследаваўшы эканоміку ўсяго БМЗ, Прэзідэнт накіроўваецца ў новы пракатны цэх. Тут вельмі падрабязна разбірае тэхналогію - ад сыравіны, яна, дарэчы, свая, з металалому, да новай лініі - яе набылі ў сусветнага лідара італьянскага канцэрна Danieli. Уніклівасць лідара апраўдана. Адгэтуль пачынаецца сабекошт, якасць і будучы прыбытак.
Жартуе Прэзідэнт толькі збольшага. Узровень тэхналогій новага абсталявання такі, што лінія працуе амаль аўтаномна. А галоўная задача спецыяліста - адладка і кантроль якасці як у швейцарскіх гадзінніках.
Тое, што завадчане-металургі сціпла называюць новым пракатным станам, гучыць амаль як станок, насамрэч вялізны паўнавартасны завод у заводзе. Ацаніць яго маштабы можна, напрыклад, адгэтуль - вялікая лінія даўжынёй 750 метраў. Уявіць аб'ём металу, які праходзіць тут на працягу года, яшчэ больш складана - 700 тысяч тон. Для нагляднасці - столькі важыць 10 Нацыянальных бібліятэк разам з падмуркам, начыннем, мэбляй і кнігамі. Згадзіцеся, уражвае.
А гэта кульмінацыя сённяшняга дня - запуск высокатэхналагічнага сэрца новага завода. Прэзідэнт асабіста рэжысуе цырымонію, змяняючы пратакол. У выніку кнопку "пуск" націскаюць у чатыры рукі. Сімвалічна, бо новы цэх пракату - агульны набытак і дзяржавы, і завода, і Жлобіна, і завадчан.
Каб паказаць наколькі ўдала прайшла мадэрнізацыя і наколькі дасканалы новы цэх, мы сабралі ўсяго 5 фактаў, але яны здзіўляюць уяўленне.
Жалезны аргумент №1: мадэрнізацыя павялічыць ліццё да 3 мільёнаў тон за год. З такой колькасці можна ўзвесці, напрыклад, 411 Эйфелевых веж, парыжскі "цвік" як раз амаль увесь са сталі.
Новы стан з гэтага аб'ёму пракатвае прыкладна чвэрць. Калі ўвесь метал пусціць на арматуру, яе б хапіла на 50 стандартных дзевяціпавярховых дамоў, г.з. цэлы сталічны мікрараён або невялікі гарадок. І гэта за год.
Пакуль асноўныя кліенты новага цэха - аўтагіганты. І тут яшчэ адзін "жалезны" аргумент. Не паспеўшы цалкам запусціць лінію, завод ужо прадаў прадукцыю ў 2 дзясяткі краін свету. Піянером стала Балгарыя. Пазней амаль увесь Еўрасаюз і ЗША. У перспектыве Блізкі Усход і Паўночная Афрыка. Транскантынентальная геаграфія беларускага валютнага экспарту.
Факт №4: стальныя нервы і вытрымка спатрэбіліся будаўнікам. Узвядзенне новага завода ішло ў тры змены, на будпляцоўцы адначасова працавала ад 3 да 9 сотняў чалавек. У выніку гіганта ўзвялі за рэкордныя 3 гады. 29 верасня 2012 будоўлю пачалі, а 25 верасня 2015 сёння ўрачыста запусцілі.
І яшчэ, нарыхтоўка ідзе праз стан з дзіўнай хуткасцю - 430 кіламетраў за гадзіну, гэта ў 11 разоў хутчэй за корак, які вылятае з навагодняй бутэлькі шампанскага, і нароўні з мяжой самага хуткага серыйнага аўтамабіля ў свеце - Bugatti Veyron Super Sport. Так што металургі шмат у чым яшчэ і пілоты вытворчага баліда.
Гэтую хуткасць Прэзідэнт адчуе на сабе. Ад цэнтра кіравання да выставы прадукцыі - яна ў канцы цэха - метраў 500. І пакуль Кіраўнік дзяржавы пераадольвае гэтую адлегласць, лінія паспявае выдаць новую партыю высакакласнай катанкі, яна пайдзе на дрот і аўтакорд.
