Ад профільнай IT-ВНУ да электроннага ўрада! Прэзідэнт правёў нараду па развіцці лічбавай сферы

Лічбавізацыя, якая змяняе свет і грамадства ў цэлым і кожную з галін эканомікі ў прыватнасці. Ад будаўніцтва і машынабудавання - да адукацыі і нашага з вамі побыту. Як зрабіць поспехі беларускага IT "скразным" набыткам усёй Беларусі, падшпіліць якасць адукацыі і не страціць пры гэтым традыцыйныя кампетэнцыі?

Аб гэтым сёння падрабязна гаварылі на вышэйшым узроўні. Даклад урада, кіраўніцтва ПВТ, рэктарата і IT-кампаній перарос у сапраўдны Савет на тэму "скразной лічбавізацыі". Кіраўнік дзяржавы падтрымаў ідэю стварэння "IT-Універсітэта" і мадэрнізацыю Мінсувязі, як галоўнага рэгулятара ў гэтай галіне. Назвы ВНУ і абноўленаму Міністэрству яшчэ падбяруць, але сутнасць ужо вядомая. 

Эксперымент з "лічбай" павінен стаць "маяком" для сістэмы адукацыі і рэальнага сектара. Падшпіліць якасць і задаць канкурэнтныя рамкі. А паралельна канвертаваць увагу дзяржавы да IT  у рэальныя праекты ў кожным з сектараў эканомікі. 

Што атрымоўваецца ўжо, і чаму так важная счэпка новай і традыцыйнай эканомікі, - наш палітычны аглядальнік Андрэй Крывашэеў. 

Лічбавізацыя як прывадны рэмень для развіцця традыцыйнай беларускай эканомікі і традыцыйнага беларускага грамадства - ад школы да цэха, поля  і электроннага ўрада. Калі лічбавы хай-тэк існуе не як анклаў або востраў, а праймае і падганяе ўсе сферы нашага сапраўднага і будучага жыцця. Менавіта такую ідэю ўкладвала дзяржава,  паскорана развіваючы высокатэхналагічны кластар ПВТ, з унікальнымі нават для свету льготамі. І менавіта такую аддачу Прэзідэнт чакае сёння ад калектыўнага  нацыянальнага распрацоўшчыка лічбавай сучаснасці і будучыні, які моцна стаў на ногі. Аб гэтым у першую чаргу гаварылі сёння тут, у Палацы Незалежнасці,  на вышэйшым узроўні.

Нават па форме сённяшняя размова  аб лічбавізацыі больш нагадвала савет... старэйшын або бацькоў-заснавальнікаў новай галіны. Прычым дзяржава і асабіста Прэзідэнт уклалі ў гэты кірунак максімум намаганняў - ад ільгот  бізнесу да самага ліберальнага заканадаўства ў Еўропе. Смелыя  ідэі ляглі ў аснову галоўнага плана краіны на пяцігодку, а самі айцішнікі рэгулярна падбадзёрваюцца дзяржавай - актыўней уваходзіць у рэальны сектар. Лічбавізіруючы  прамысловасць, банкі, сельскую гаспадарку, адукацыю і ўсю сацыяльную сферу. 

Cпектр актуальных задач па пазначанай тэматыцы вельмі шырокі. Менавіта таму ў пяцігадовай праграме сацыяльна-эканамічнага развіцця інфарматызацыя вылучана як адзін з прыярытэтаў. Пакуль у гэтым кірунку выхваляцца асабліва  няма чым. Хоць на V Усебеларускім народным сходзе  была пастаўлена задача да 2020 года стварыць паўнавартасны электронны ўрад.

Аб тым, як хай-тэк не на словах, а на справе праймае ўсе сферы нашага жыцця - Прэзідэнту дакладвалі ў красавіку пры наведванні ПВТ. 

Вось стэнд па медыцыне - дыягностыка і складаныя аперацыі ў рэжыме дапоўненай рэальнасці. А гэта новая якасць хірургіі ў прыватнасці і медыкаў у цэлым. Яшчэ адзін прыклад - лічбавае занаванне раллі - поўны аналіз гаспадарскага падыходу да зямлі ў рэжыме рэальнага часу. Беспілотныя камбайны і лічбавы "аграном" - тое, што перш здавалася цудам, ужо ўчора стала рэальнасцю. 

Галоўнае тут - не паляцець у космас ідэй, цалкам адарваўшыся ад зямлі і зямных пытанняў, якія абавязаныя разам вырашаць дзяржава, бізнес і грамадства. Аб гэтым гаворыць Прэзідэнт. 

Іншая тэндэнцыя - усё большая і большая колькасць прасунутых людзей бачаць сябе толькі менеджарамі лічбавых кампаній або якія займаюцца лічбавымі і IT-тэхналогіямі. Але я намякнуў на тое, што зямлю араць, гайкі тачыць, ствараць прадукты машынабудавання і іншае - гэта застанецца яшчэ надоўга, калі не назаўжды. Хоць "лічба" праймае ўсе галіны, і гэтыя ў тым ліку. Ад гэтага мы не сыходзім і сыходзіць не збіраемся. 

Чаму гэта так важна для краіны ў цэлым. Хоць бы зыходзячы з рэальнай карціны занятасці. Мяркуйце  самі. 

У нашай прамысловасці працуе каля мільёна чалавек (1 036 000) хіба можна пакінуць іх на абочыне лічбавізацыі? Сукупна ў сельскай, рыбнай і лясной гаспадарцы - яшчэ 410 000 занятых. Бо гэтыя галіны кормяць краіну  і гарантуюць экалогію нам і нашым дзецям. 

Або медыцына - тое, чым ганарыцца Беларусь. Ад суперсучаснай ядзернай да сямейнага доктара, які прадухіліць хранічныя і запушчаныя хваробы. З сацыяльнай сферай гэта 330 000 спецыялістаў. Без IT-навінак здароўе пакінуць нельга. 

Як гэта працуе - самы "здаровы" прыклад з урачэбнай галіны. Традыцыйны стэтаскоп тэрапеўта пасля лічбавізацыі  на траціну павышае якасць дыягназу. Ён, вядома, не заменіць урача, але выратуе дадаткова не адну сотню пацыентаў. 

Пакуль у навінкі - тры прымяненні. Хатні самакантроль, дыягностыка паміж візітамі да ўрача - выдаленая медыцына  і выкарыстанне медыкамі ў паліклініках. Адзінае, але – гатоўнасць  нашай адукацыі аператыўна вучыць выкарыстаць навацыі. Кансерватыўная школа, уключаючы вышэйшую,  не заўсёды паспявае за гаджэтамі. Гэтаму, дарэчы, прысвяцілі львіную долю дыялогу з Прэзідэнтам пры наведванні ім ПВТ. 


IT-супольнасць гатова нарошчваць лічбавізацыю рэальнага сектара. Прычым у першую чаргу нашага, а не імпартнага. І гэта справядліва з улікам таго, колькі дзяржава ўклала ў сталенне новай маладой эканомікі. 

Адна з самых яркіх ідэй, якая ўжо некалькі гадоў выношваецца дзяржавай і айцішнікамі разам - новы хай-тэк-універсітэт. Сёння Прэзідэнт пасля глыбокага абмеркавання, узважыўшы ўсе за і супраць,  гэтую ідэю падтрымаў. Калі ўрад аператыўна справіцца з паперамі, IT-ВНУ запрацуе ўжо ў наступным верасні. 

Заснавальнікамі IT-ВНУ выступяць ПВТ, дзве вядучыя ў гэтай галіне  альма-матар (БДУ і радыётэхнічны),  плюс некалькі буйных IT-кампаній, якія будуць яе фінансаваць. Гэта, вядома, эксперымент. І новая вышэйшая школа абавязкова будзе асацыіравацца з краінай. Дробязяў няма. Ад назвы да навучальных праграм  - Прэзідэнтам даручана падысці вельмі ўважліва. Новая ВНУ - гэта не проста будынак і рэктарат,  гэта здаровая канкурэнцыя,  магчымасць захаваць маладых выкладчыкаў для краіны і магчымасць павысіць якасць усяго адукацыйнага працэсу. Г. зн. унесці адборнае зерне  ў глебу традыцыйнай сярэдняй і вышэйшай школы. 


Наш эксперымент поўнасцю адпавядае канцэпцыі "Універсітэта 3.0". Яна сёння дамінуе ў свеце. Спачатку ў форме студэнцкага стартапа, затым сумесна з гульцамі індустрыі, якія дапамагаюць у навучанні, а на фінішы ідэя вырастае ў хай-тэк-кампанію для канкрэтнага сектара эканомікі. Напрыклад, прамысловасці, сельскай гаспадаркі або медыцыны. 

180 першакласных менеджараў для новай эканомікі ведаў, а не толькі для IT-кампаній - гэта толькі вяршыня айсберга. 

Цікавасць да развіцця пачынаецца са школы 

Дапоўніць лічбавымі алгарытмамі, калі эксперымент сябе апраўдае, гатовы базавую і сярэднюю школу. Веды і цікавасць да развіцця пачынаюцца менавіта адсюль. Першы крок - павелічэнне дапамогі ад IT-кампаній і профільныя класы. 

Узяць шэфства над некалькімі профільнымі класамі прама на савеце прапанаваў заснавальнік інвесткампаніі Віктар Пракапеня. Ён жа прапанаваў павялічыць узносы прыватных кампаній у фонд ПВТ і за гэтыя грошы даць магчымасць любому беларусу перавучыцца на айцішніка. Схема камфортная - беспрацэнтны крэдыт з адтэрміноўкай. Амбіцыі - да 30 000 чалавек за год. Добры зачын для эканомікі будучыні - эканомікі ведаў. 


Новыя паўнамоцтвы атрымае і галоўны рэгулятар - сёння Міністэрства сувязі і інфарматызацыі. Назву памяняюць, як і кампетэнцыі. Ад інфарматызацыі пераходзім да "скразной лічбы", так што без павелічэння колькасці чыноўнікаў дазагружаем тых, што ўжо працуюць. 

Сённяшнія прынцыповыя рашэнні  па міністэрстве, IT-ВНУ, мадэрнізацыі адукацыі і ўкараненні навацый  - чарговы, але далёка не апошні імпульс для эканомікі ведаў. Ужо анансавана вялікая нарада на вышэйшым узроўні. Ужо запушчаны эксперымент у сярэдняй і вышэйшай школе, ужо працуюць сотні праектаў, якія рэальна  ўкараняюць лічбу ў нашы штодзённыя будні. Перафразуючы класіка,  будучыня -  гэта не заўтра, будучыня пачынаецца сёння.