У Мінску адбудзецца саміт "нармандскай чацвёркі"

9 февраля 2015

Як чакаецца, у сераду на перамовы ў беларускую сталіцу прыедуць прэзідэнты Расіі, Украіны, Германіі і Францыі. Аб тым, што Мінск чарговы раз стане цэнтрам сусветнай палітыкі, напярэдадні ў Сочы дамовіліся Аляксандр Лукашэнка і Уладзімір Пуцін. Пакуль Мінск чарговы раз рыхтуецца даць пляцоўку для мірнага ўрэгулявання ўкраінскага пытання, у Берліне сёння пачаліся падрыхтоўчыя перамовы на ўзроўні кіраўнікоў МЗС. У Еўракамісіі спадзяюцца на "магчымы вырашальны прарыў". У Маскве разлічваюць на "прыняцце важных рашэнняў". Як бы там ні было міратворчыя ініцыятывы еўрапейскіх лідараў відавочныя. Эксперты, у сваю чаргу, ацэньваюць сітуацыю на ўсіх франтах, аналізуюць і робяць прагнозы.

Кампетэнтныя меркаванні сабраў Андрэй Крывашэеў.

У сераду Мінск ізноў стане найважнейшай пляцоўкай еўрапейскай дыпламатыі па вырашэнні ўкраінскага канфлікту. За стол перамоў сядуць прэзідэнты Расіі, Украіны, Францыі і канцлер Германіі.

З просьбай да Прэзідэнта Беларусі арганізаваць перамовы на такім высокім узроўні яшчэ 8 лютага звярнуўся Уладзімір Пуцін. І атрымаў неадкладную згоду беларускага лідара. Тым больш што аналагічную просьбу ў тэлефоннай гутарцы агучыў і прэзідэнт Украіны Пётр Парашэнка.

Аляксандр Лукашэнка, Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь: "Я гаварыў з Парашэнкам. Я запэўніваю вас, што дзеля таго, каб было спакойна ў нашым з вамі агульным доме, усё ж гэта не чужыя нам людзі ў Данецку, Данбасе, ва Украіне, мы будзем у Беларусі рабіць усё для таго, каб выйсці з той сітуацыі, у якую яны трапілі.

Можаце не турбавацца за мерапрыемства ў Мінску. Мы арганізуем усё, прыязджайце".

Ініцыятары новых прамых перамоў - Меркель і Аланд - паставілі на кон рэпутацыю і палітычную вагу сваіх дзяржаў. Імаверна, адгэтуль асцярожнасць у афіцыйных каментарыях і сакрэтнасць вакол усяго, што тычыцца парадку дня мінскай сустрэчы.

Новую інфармацыю прыходзіцца здабываць па крупінках. Так французскі лідар пазначыў толькі адну канкрэтную ўмову - поўнае спыненне агню і стварэнне дэмілітарызаванай зоны ад 50 да 70 кіламетраў.

Французская Le Monde, абапіраючыся на ўласныя крыніцы, заявіла аб падрыхтоўцы "дарожнай карты". Размова аб пакрокавай стратэгіі на аснове адкарэктаваных мінскіх пагадненняў. Гэтым разам тых, якія юрыдычна абавязваюць. Гэта пацвердзіў і прэс-сакратар Прэзідэнта Расіі Дзмітрый Пяскоў.

Дзмітрый Пяскоў, прэс-сакратар Прэзідэнта Расійскай Федэрацыі: "Зыходзячы з прапаноў, сфармуляваных прэзідэнтам Францыі і канцлерам ФРГ, зараз сумесная праца вядзецца для падрыхтоўкі тэксту магчымага сумеснага дакумента па імплементацыі мінскіх дамоўленасцяў. Дакумента, які ўключаў бы ў сябе прапановы прэзідэнта Украіны і прапановы, сфармуляваныя сёння і дададзеныя прэзідэнтам РФ Пуціным".

Выходзіць, нават шмат разоў парушаныя мінскія дамоўленасці застаюцца адзінай асновай для будучага міру. Пачынаць з нуля еўрапейскія палітычныя цяжкавагавікі не адважыліся.

Рафаэль Маркеці, прафесар паліталогіі і міжнародных адносін, дэкан факультэта палітычных навук Свабоднага ўніверсітэта міжнародных адносін і сацыяльных навук LUISS (Італія): "Я лічу фармат мірных перамоў і базавыя дагаворы, ужо прынятыя ў Мінску, вельмі важнымі. Яны скарацілі маштаб баявых дзеянняў, прывялі да абмену палоннымі, паменшылі колькасць наёмнікаў, запусцілі гуманітарныя місіі. Наступным крокам павінна стаць прызнанне аўтаноміі ўсходніх раёнаў, поўная забарона на выкарыстанне цяжкага ўзбраення і наёмнікаў. Гэта важныя рашэнні, якія скароцяць узровень насілля. Таму я высока ацэньваю ролю Мінска. На мой погляд, гэта паваротны момант. Варта прытрымлівацца такога рэжыму: адну праблему вырашылі, пачынаем вырашаць наступную".

Асаблівую пазіцыю пакуль займае Вашынгтон. Тут са скепсісам глядзяць на міратворчыя ініцыятывы еўрапейскіх лідараў. Шматлікія ўцечкі ў прэсу гавораць аб гатоўнасці Белага дома пастаўляць смяротную зброю Кіеву, калі ў сераду ў Мінску выйсці на канкрэтныя рашэнні не атрымаецца. Новая зброя стане катастрофай для мірнага працэсу і будзе пагражаць Еўропе поўнамаштабнай вайной, упэўнены аналітыкі.

Фрэд Дэлмаер, доктар юрыдычных навук, прафесар паліталогіі Універсітэта Нотр-Дам (ЗША): "Лідары ў Мінску могуць дамовіцца, калі захочуць. Я, як і многія інтэлектуалы, гаварыў пра гэта з самога пачатку. Гэта стварэнне федэрацыі з шырокай аўтаноміяй для рэгіёнаў, развітым мясцовым заканадаўствам і раўнапраўем моў зносін. Пакуль галоўнае, што перашкаджае дамовіцца, гэта прага ўлады, яна штурхае да насілля і жорсткасці. Адсутнасць палітычнай волі ўжо прывяла да крызісу ў адносінах ЗША, Еўрасаюза і Расіі. Калі не спыніць спіраль насілля зараз у Мінску, баюся, мы скоцімся ў жах вялікай вайны. Місія Беларусі сёння - заахвоціць палітыкаў працаваць, прымаць палітычныя рашэнні, а не аддаваць злачынныя загады".

У Бруселі ўсведамляюць увесь жах гуманітарнай катастрофы на Данбасе і разлічваюць на мінскую пляцоўку. Пра гэта заявіў Еўракамісар па еўрапейскай палітыцы суседства Ёханес Хан: "На перамовах у сераду магчымы вырашальны прарыў. Усе ўдзельнікі перамоў разумеюць, што прыйшоў час знайсці выхад з крызісу".

Палітолаг Юрый Шаўцоў у каментарыі "Лента.ру" так ацаніў сумяшчэнне "нармандскага" і мінскага фарматаў: "Мінскі фармат расставіў па месцах рэальных гульцоў. Беларусь зараз успрымаецца ўсімі рэальнымі ўдзельнікамі крызісу, як моцны гулец па Украіне".

На думку беларускіх і еўрапейскіх аналітыкаў, найважнейшую ролю ў выбары мінскай пляцоўкі адыграла рэпутацыя Беларусі і ўзважаная, палітычна бездакорная пазіцыя Аляксандра Лукашэнкі.

Крысціян Хэрпфер, доктар палітычных навук, прафесар Універсітэта Абердын, кіраўнік Сусветнай асацыяцыі даследавання каштоўнасцяў (WVSA), Аўстрыя: "Гэта пытанне рэпутацыі. У Мінска яна добрая і паляпшаецца з кожным новым раўндам перамоў і рашэннем па ўкраінскім крызісе. Гэтым месцам не мог стаць Брусель або Жэнева. А Мінск, як фенікс, адрадзіўся на сусветнай палітычнай арэне. Магчыма, гэта стане фундаментам да фарміравання зусім новага вобразу Беларусі ў вачах усяго свету. Бо зараз у процівагу ўсяму, што было да гэтага, вядучыя еўрапейскія краіны і іх лідары сталі спадзявацца на ролю Мінска. Мінск стаў караблём надзеі, які аддзяляе ўвесь свет ад магчымай небяспекі. Раптам усе еўрапейскія лідары вырашылі аказаць падтрымку Прэзідэнту Лукашэнку і беларускаму ўраду ў стварэнні мірнага нейтральнага месца для паспяховых перамоў".

Сяргей Кізіма, доктар палітычных навук, загадчык кафедры міжнародных адносін Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце Беларусі: "Калі, прабачце, спачатку спрабавалі ў Нармандыі ўсе пытанні вырашыць - не змаглі. Вяртаюцца да нас зноў, у Мінск. Гэты вялікі твар для Беларусі, для беларускай дыпламатыі на знешнепалітычнай арэне. Ацэнка ўнёску нашага Прэзідэнта ва ўрэгуляванне. Сапраўды, гэта вельмі вялікія бонусы і для Беларусі ў будучыні. А калі яшчэ ўдасца на гэтым мерапрыемстве сапраўды атрымаць хоць нейкія пазітыўныя вынікі, хоць у невялікай ступені, дай Бог, гэта, вядома, мара, але цалкам урэгуляваць на гады наперад гэты канфлікт, то, вядома, таксама прынясе сур'ёзныя бонусы ў скарбонку беларускай дыпламатыі".

Ці будзе новы мінскі саміт дзейсным - стане вядома ўжо ў сераду. Сёння большасць палітыкаў, палітолагаў, журналістаў і простых грамадзян жадаюць яму поспеху і сыходзяцца ў галоўным: правал вялікай еўрапейскай дыпламатыі ў беларускай сталіцы прывядзе да трагедыі кантынентальнага маштабу. Яна закране ўсе сферы - ад міжнароднага права і бяспекі да гуманітарнага становішча ў Еўропе.