Заканчэнне працоўнага тыдня прайшло пад знакам СНД. У Бішкеку сабраліся лідары краін-удзельніц, каб абмеркаваць вынікі чвэрцьвяковай працы, цяперашні стан арганізацыі і перспектывы яе развіцця. У юбілейным саміце прыняў удзел Прэзідэнт Беларусі. Парадак прадстаўнічага форуму быў вельмі шырокі - пытанні эканомікі, бяспекі, дамовы ў гуманітарнай сферы. І ўсё ж, ключавой тэмай перагаворнага працэсу стала рэфармаванне СНД.
Тое, што Садружнасці быць, удзельнікі сустрэчы не падвяргалі сумненню. Вядома, у арганізацыі ёсць нямала праблем. І цяперашнія перамовы не сталі проста пампезнай фармальнасцю, а, наадварот, прайшлі ў дзелавым ключы. І разам з тым, Садружнасць застаецца вельмі запатрабаванай пляцоўкай для абмену меркаваннямі, унікальнай па ступені даверанасці яе ўдзельнікаў, інструментам палітычнага і эканамічнага ўзаемадзеяння. Зрэшты, сучасныя рэаліі дыктуюць свае ўмовы - і менавіта да іх СНД неабходна адаптаваць. Пасля вострай дыскусіі ключавой і жыццёвай - важны дакумент для СНД быў прыняты. Што ж, наперадзе маштабная праца па перазагрузцы. А пакуль аб выніках таго, што зроблена, і планах на будучыню з Бішкека рэпартаж "Галоўнага эфіру".
СССР памёр, жыве СНД. Прыкладна так можна ахарактарызаваць падзеі ў далёкім 1991 годзе. Зараз, праз 25 гадоў, эксперты завуць СНД цывілізаванай формай шлюбаразводнага працэсу савецкіх рэспублік Савецкага Саюза. Дамовіліся не рушыць адразу. Так на змену Саюза прыйшла Садружнасць - сям'я блізкіх краін. І нам, сталіцы СНД - Мінску, прыйшлося не раз прыкладаць нямала намаганняў для захавання тых інтэграцыйных ініцыятыў. І час паказаў, што, робячы гэта, мы мелі рацыю.
Сёння палітычныя рэаліі такія, што фармат Садружнасці - гэта найвышэйшая інтэграцыйная надбудова на постсавецкай прасторы. Менавіта яна стала прабацькам для новых цэнтраў аб'яднання - Саюзнай дзяржавы, АДКБ і Еўразійскага эканамічнага саюза.
25 гадоў у Садружнасці вырашылі адзначыць без помпы, па-дзелавому. На юбілейны саміт "клуба 11-ці" ў Бішкек зляцеліся, прыбылі прэзідэнты краін, якія з'яўляюцца асноўнымі цэнтрамі інтэграцыйнага прыцягнення.
Галоўнае пытанне сёння - гэта адаптацыя СНД да новых рэалій у эканоміцы, бяспецы і гуманітарнай сферы. Пасля шматгадовага застою Садружнасць як ніколі патрабуецца ў рэфармаванні, - аб гэтым не раз гаварыў Прэзідэнт Аляксандр Лукашэнка.
Лічыць, што саміт СНД - гэта ўсяго толькі гутарка за круглым сталом, хай і на самыя складаныя тэмы, значыць, недаацэньваць патэнцыял арганізацыі. Вялізная частка працы вядзецца ў кулуарах, а значыць, што адзін такі саміт, варты дзясятка працоўных візітаў.
Вышэйшы орган СНД - Савет кіраўнікоў дзяржаў, але ўсё ж у Беларусі ў Садружнасці адмысловы статус. Пастаянна дзеючы орган - выканкам - знаходзіцца ў Мінску. Да нашых парадаў па рэфармаванні СНД прыслухваюцца. Бо вопыт самай адказнай працы ў міжнародным маштабе ў Беларусі ёсць.
Юбілейны саміт прайшоў у дзелавым ключы, а кіраўнікі 11-ці дэлегацый не хавалі праблемы з нагоды урачыстасці. Менавіта гэтая непарадность - лепшае пацверджанне таму. Саміт СНД завяршыўся. Але праца ў рамках Садружнасці па актуалізацыі, і па рэфармаванні яго структуры працягнецца. Цяперашнія перамовы за круглым сталом не сталі проста пампезнай фармальнасцю. Вельмі шматлікія дакументы, якія распрацоўваюцца, абмяркоўваюцца і пралічваюцца зараз у Садружнасці, разлічаныя на перыяд да 2020 года.
Сёння, праз дваццаць пяць гадоў, можна па-рознаму ацэньваць СНД. Адзначаць выпушчаныя магчымасці.
Бясспрэчна адно - 25 гадоў таму гэта быў адзіны шматбаковы міжнародны фармат, які аб'яднаў постсавецкую прастору. З аднаго боку СНД памякчыла развод савецкіх рэспублік, з другога - процідзейнічала дэзінтэграцыі. За 25 гадоў мы не перасталі быць блізкімі. Значыць, краінавай Садружнасці і далей быць.
