Традыцыі святкавання Вадохрышча

19 января 2021

Праваслаўныя сёння адзначаюць Вадохрышча ці Богаз'яўленне - адно з дванаццаці вялікіх свят царкоўнага календара. У гэты дзень узгадваюць біблейскую падзею: хрышчэнне Іаанам Прадцечам самога Хрыста ў рацэ Іардан. Галоўная традыцыя свята - асвячэнне вады ў храмах і прыродных вадаёмах. Лічыцца, што яна валодае гаючай сілай і ахоўнымі ўласцівасцямі. Каноны святкавання Вадохрышча не мяняліся стагоддзямі. Падрабязна пра іх Наталля Бардзілоўская.

Здавалася б, кожны год Вадохрышча святкуюць аднолькава: шматлюдна ў храмах, доўгія чэргі за святой вадой і ледзяныя купелі з ахвотнікамі акунуцца на славу Божую. Але своеасаблівасць свята Богаз'яўлення 2021 усё ж ёсць: мы жывём у час пандэміі, каранавірусная небяспека наклала свой адбітак і на характар набажэнстваў, і на паводзіны людзей у цэрквах, і на настрой. У няпростыя часы толькі замацоўваецца наша сіла веры і спадзяванне на цуд Божы.

Звычайныя воды Іардана 2 тысячы гадоў таму сваім хрышчэннем асвяціў Хрыстос. З тых часоў трыумф жывой вады і сваё асабістае ачышчэнне ад грахоў, спакусаў і зла прагне перажыць кожны праваслаўны. Каб узяць з крыніц і вадаёмаў гаючай вадкасці, людзі традыцыйна стаяць чэргі. Іх не палохаюць вадохрышчанскія маразы (сёлета яны паказалі класічна нізкі мінус).

Не маржаванне, якое загартоўвае цела фізічна. Гэта духоўная працэдура. Сімвалічнае яднанне ў сваёй веры з Богам, які хрысціўся вадой і перадаў ёй сваю сутнасць. "У імя Айца, Сына і Святога Духа" - апускаючыся ў ледзяную купель людзі шануюць не толькі Богаз'яўленне, але і Тройцу. І быццам наноў праходзяць першасны для любога верніка рытуал хрышчэння-пасвячэння ў праваслаўныя.

Са слоў святарства, на Вадохрышча любая вада, нават тая, што бяжыць з-пад крана, мае асаблівыя ўласцівасці. Сабраная ў пасудзіну, яна можа захоўваць сваю сілу ўвесь год. Але без судакранання з крыжам водная сутнасць ёсць проста рэчыва, а не цуд. Таму ў цэнтры вадохрышчанскага набажэнства два сімвалы: вада, асвечаная крыжам. Водаасвячэнне вянчае святочную літургію, якая на Вадохрышча працягваецца некалькі гадзін.