Чарнобыльская зона адчужэння. Тэрыторыя найбуйнейшай тэхнагеннай катастрофы яшчэ гадоў дзесяць назад вабіла толькі сталкераў і паляўнічых за "трохгаловымі" сабакамі. Сёння туды возяць экскурсіі, якія набіраюць папулярнасць дзень ад дня.
Вядома, асцярожнасць ніхто не адмяняў. Наша здымачная група вывучыла гасцявыя сцежкі адчужанай тэрыторыі і даведалася з першых вуснаў, чаму нелегальнае наведванне можа стаць апошнім маршрутам... пры жыцці. Аб альтэрнатыўным і экстрэмальным турызме рэпартаж Ксеніі Лебедзевай.
З Аксанай і Ірынай мы сустрэліся ў гадавіну гібелі іх таварыша Дзмітрыя Шкіндзера. Разам яны не раз незаконна траплялі на тэрыторыю чарнобыльскай зоны адчужэння з боку Украіны. Летась напрыканцы лістапада, прабіраючыся на самы верх радыёлакацыйнай 150-метровай дугі, малады чалавек упаў і разбіўся.
Ваенны звышсакрэтны аб'ект, створаны для своечасовага выяўлення ядзерных ракет, так ніколі і не запрацаваў. Але стаў часткай чарнобыльскай гісторыі, на фоне якой хочуць сфатаграфавацца і вышыню якой хочуць пакарыць. Такая адрэналінавая падзарадка можа каштаваць жыцця.
Андрэй працуе ў буйной IT-кампаніі. Любіць падарожнічаць. Зона не адзіны яго маршрут, але ў ліку асаблівых. Гаворыць: пасля расказаў бабулі хацелася на свае вочы ўбачыць свет пасля тэхнагеннай катастрофы. Пра тое, як працуе сістэма, даведаліся з першых вуснаў.
Мінула больш чым 30 гадоў, а чарнобыльская зона адчужэння па-ранейшаму наводзіць жах на ўвесь свет. І гэтым жа вабіць турыстаў. Яны прыязджаюць сюды не толькі з аднадзённай азнаямленчай экскурсіяй, але і ў 7-дзённы водпуск. Усё законна. Існуюць тураператары, якія на гэтым спецыялізуюцца. Не Канары, але людзі гатовыя плаціць за экстрэмальны адпачынак з дазіметрам.
З украінскага боку легальны турызм квітнее з 2008 года. Яго разглядаюць як сродак рэабілітацыі - эканамічнай, сацыяльнай і нават псіхалагічнай.
Сяргей Мірны як ліквідатар і спецыяліст у галіне радыяцыйнай разведкі надае вялікае значэнне падрыхтоўцы такіх экскурсій.
Гаворыць: узровень радыяцыі на маршруце не вышэйшы, чым у буйных гарадах. Як прыклад прыводзіць Кіеў. А дзень наведвання зоны адчужэння па колькасці назапашанай радыяцыі роўны атрыманай за час палёту.
З прыбыццём турыстаў мёртвы горад ажывае. Дастаткова зірнуць на колькасць аўтобусаў на паркоўцы ля зарослага прыпяцкага стадыёна.
Пасёлак Сонечны вельмі адрозніваецца ад іншых адселеных беларускіх гарадкоў. Тут няма паўразваленых драўляных хат і дзірак ад выкрадзеных студняў. Многія дамы тут дагэтуль у добрым стане.
26 красавіка 1986 года жыццё маладога і перспектыўнага населенага пункта абарвалася. 5 мая людзей масава эвакуіравалі. Элітны па тых часах гарадок шмат разоў хацелі ўваскрасіць. Зразумела, што беспаспяхова. Але ўжо хутка Сонечны стане часткай беларускага турыстычнага маршруту па чарнобыльскай зоне адчужэння.
З канца лістапада мінулага года ў Палескім радыяцыйна-экалагічным запаведніку дазволілі турызм. Першая група ўжо выпрабавала маршрут. Дарэчы, сярод іх аказаліся і былыя нелегалы. Жывёлы - зубры, дзікі.
Плошча Палескага радыяцыйна-экалагічнага запаведніка 216 000 га. Больш як 50 % - лес. У межах цячэ рака Прыпяць. Усе ўмовы для развіцця флоры і фаўны, на што значна ўплывае і абмежаваны доступ чалавека да гэтых мясцін. З уключаных у Чырвоную кнігу Беларусі тут жыве 11 відаў млекакормячых, 60 відаў птушак. Многія з іх уключаны ў Чырвоны спіс Міжнароднага саюза аховы прыроды. Сярод іх зубры і арлан-белахвост, лебедзь-клікун, рысь.
Беларуская зона адчужэння (калі параўнаць з украінскімі мясцінамі) - тэрыторыя, дзе практычна не ступала нага чалавека. І пакуль гаспадар тут - дзікі звер. Гавораць, нават нелегальныя госці да гэтага ставяцца з павагай.
Ржавыя шкілеты буксіровачных катараў - калісьці яны перамяшчалі паром, што курсіраваў па рацэ Прыпяць з Беларусі ва ўкраінскую сталіцу. У Кіеў ездзілі проста развеяцца і правесці ўік-энд, у горадзе атамшчыкаў закуплівалі прадукты. Апошнія рэйсы прыйшліся на момант выбуху. Зараз ля старога рэчышча Прыпяці могілкі буксіровачных катараў.
А гэта яшчэ адзін пункт у турыстычным маршруце па чарнобыльскай зоне адчужэння з боку Беларусі. Ён аброс сваімі легендамі, якіх тут, дарэчы, нямала.
