Афіцыйна новы экскурсійны маршрут прэзентавалі яшчэ ў лютым. Аднак турыстычны сезон на раней закрытую тэрыторыю адкрываецца толькі сёння.
Па сцежках Цярэспальскага ўмацавання прайшла Вікторыя Патоня. Падарожжа ў часе пачынаецца з гэтага вантавага моста, пабудаванага менш чым за год спецыяльна для наведвальнікаў Цярэспальскага ўмацавання. Востраў адкрыты для ўсіх, аднак пагранічны прапускны рэжым абавязковы. З 1939-га па гэтай зямлі ніхто, акрамя пагранічнікаў, не хадзіў. Сёння першыя турысты ацэньваюць новы экскурсійны маршрут. Работнікі пракуратуры вобласці змянілі афіцыйную форму і паглыбіліся ў гісторыю. Пагранічны - гэта некранутая прырода, некалькі дзясяткаў пабудоў ХІХ-ХХ стагоддзяў, якія захаваліся практычна ў першародным выглядзе. Цярэспальскае ўмацаванне памятае дзве сусветнай вайны! Свой галоўны адбітак тут пакінуў Час. У гэтым каштоўнасць экскурсійнага маршруту.
Аляксандр Каркатадзэ, загадчык філіяла Музей 5 форт мемарыяльнага комплексу Брэсцкая крэпасць-герой: Тут захаваліся больш чым 30 аб'ектаў Брэсцкай крэпасці, Брэст-Літоўскай крэпасці, пабудаваных у царскі перыяд, польскі перыяд. Ёсць савецкія доты.
Менавіта на заходнім востраве больш за 200 гадоў таму ажыццяўляўся кантроль падарожнікаў, якія перасякалі мяжу Расійскай імперыі. Як пацвярджэнне – каравульны домік даваеннага перыяду, помнік пагранічнікам і курсантам школы шафёраў, якія першымі прынялі ўдар нямецка-фашысцкіх захопнікаў, і гэтая дарога, па якой сёння праходзяць групы турыстаў, а ў 1941-м па ёй праязджалі Гітлер і Мусаліні ў разбураную, але непакорную цытадэль. Востраў Пагранічны гатовы паказаць турыстам далёка не ўсе свае таямніцы. Усё-такі тэрыторыя рэжымная, за сто метраў знаходзіцца польскі Цярэспаль. Ва ўладаў горада ідэй наконт таго, як зрабіць востраў больш прывабным, шмат. Галоўная справа - за фінансаваннем.
