Вайна стала трагедыяй і агульным болем, але менавіта адзінства, мужнасць і любоў да Радзімы дапамаглі народу выдужаць. Наступальная аперацыя па вызваленні Беларусі была адной з самых масавых ваенных кампаній. З абодвух бакоў у ёй удзельнічалі больш як 4 мільёны чалавек. Дакладнай колькасці загінуўшых салдат і афіцэраў невядома і сёння. Як невядомая і лічба знішчаных мірных жыхароў і спаленых вёсак. Беларусь страціла кожнага трэцяга. Мабыць, няма ніводнай сям'і, куды б ні прыходзіла пахаванка на родных. З ворагам ваявалі не толькі на палях бітвы, сотні тысяч нашых продкаў сыходзілі ў лясы - вялікае ўкладанне ў вызваленне ўнеслі партызаны. Аб тым, што не забыта, Алена Борматава.
Жахі вайны ён ведае не па чутках. Артабстрэлы, бамбардзіроўкі, смерць тысяч людзей бачыў на свае вочы. Вочы 11-гадовага хлопчыка. Столькі было Івану Лямешку, калі нацысты захапілі яго роднай Лоеў.
Выратаванне прыйшло ў кастрычніку 1943-га - страшныя баі, зямля скалыналася ад снарадаў. Адваёўвалі кожны метр. Усё было ў дыме, сажы і гары. Пачатак вызваленню Лоева паклалі часці Цэнтральнага фронту. Яны першымі фарсіравалі Днепр і замацаваліся на гэтым участку. Нязломны, як здавалася немцам, усходні вал быў узяты.
Занятая тэрыторыя адыгрывала важную ролю. Менавіта з Лоеўскага плацдарма пачалося актыўнае вызваленне паўднёва-ўсходняй часткі Беларусі.
Сёння гэтае месца - у спісе гісторыка-культурнай спадчыны першай катэгорыі, а гэта міжнароднае значэнне. Прозвішчы загінуўшых вызваліцеляў - на мемарыяльных плітах, помніках, абелісках і братэрскіх магілах па ўсёй краіне. І праз 75 гадоў у нашай зямлі тыя, хто дагэтуль лічацца прапаўшымі без вестак. Тысячы загінулі ў канцлагерах.
Вызваленне Беларусі - гэта адразу некалькі наступальных аперацый, гэта дзеянні падпольных груп, дзейнасць партызанскіх атрадаў, брыгад і злучэнняў. Колькасць партызан да канца 1943-га - пачатку 1944-га ўраўноўвалася адразу некалькім арміям на франтах. Наступальная аперацыя "Баграціён" паўплывала на ход сусветнай гісторыі. Бо яе вынікам стала вызваленне не толькі Беларусі, але і Еўропы.
21-ы кіламетр маскоўскай шашы. Курган Славы, які стаў сімвалам нязломнасці, гераічнасці і памяці. Нашай памяці аб мільёнах загінуўшых у гады Вялікай Айчыннай вайны. Аб тысячы ста днях акупацыі і кожным трэцім беларусе, знішчаным ворагам. Менавіта тут у 1944-м чатыры франты Савецкай арміі нанеслі зруйнавальны ўдар і ўзялі ў абкружэнне 105-тысячную групоўку гітлераўскіх войскаў арміі "Цэнтр" - адной з найбуйнейшых у гады Другой сусветнай вайны.
70-метровы будынак з 4 штыкамі - па колькасці франтоў-вызваліцеляў - стаў месцам усенароднай памяці і сімвалам вызвалення краіны.
