У Агенцтва тэленавін сёння паступіў аўдыязапіс перамоў экіпажа "Белавія" з дыспетчарам аэрапорта Жуляны. Белтэлерадыёкампаніі стаў вядомы закадравы бок інцыдэнту з беларускім самалётам, які тэрмінова вярнулі ва ўкраінскі аэрапорт "пад пагрозай падняць у паветра знішчальнікі". Расшыфроўку перамоў падаў МЗС Беларусі ў сувязі з адсутнасцю рэакцыі і выбачэнняў з боку афіцыйнага Кіева. Такім чынам, глядзіце зараз эксклюзіў Агенцтва тэленавін! Сапраўдная гісторыя рэйса 840. Толькі факты.
Расказвае Уладзімір Каралёў. 21 кастрычніка. Самалёт авіякампаніі "Белавія" ўзлятае з украінскага аэрапорта Жуляны, каб выканаць рэйс маршруту Кіеў - Мінск. На борце самалёта 136 пасажыраў і 6 членаў экіпажа. Палёт праходзіць у штатным рэжыме, але праз некаторы час на сувязь з бортам выходзіць украінскі дыспетчар з патрабаваннем вярнуцца ў Жуляны. Да мяжы з Беларуссю застаецца 50 кіламетраў, гэта некалькі хвілін лёту, але камандзір авіякампаніі "Белавія" прымае рашэнне падпарадкавацца. Праз 18 хвілін пасля ўзлёту рэйс В2 840 ізноў прызямляецца ў Кіеве. З борта паветранага судна ўкраінскія праваахоўнікі здымаюць аднаго з пасажыраў, грамадзяніна Арменіі Армена Мартырасяна. Пасля дазапраўкі беларускі самалёт ізноў вылецеў у Мінск, дзе паспяхова прызямліўся. А Мартырасян пасля надгляду вылецеў у Мінск наступным жа рэйсам. Сам па сабе факт вяртання паветранага судна - здарэнне сур'ёзнае, але тое, што адбылося з беларускім лайнерам, - падзея надзвычайная. У Белавія неўзабаве заяўляюць: украінскі дыспетчар запатрабаваў неадкладна вярнуцца, прыстрашыўшы, што "ў выпадку невыканання каманды ў паветра для перахопу цывільнага лайнера будуць паднятыя знішчальнікі".
Герман Аляксандраў, начальнік упраўлення УС па выкарыстанні паветранай прасторы Беларусі: "У гэтым выпадку дыспетчарская служба павінна прымаць усе меры, каб гарантаваць бяспеку палётаў. Зыходзячы з надзвычайнага характару сітуацыі, гэтая каманда не дапушчальная для экіпажа. Які знаходзіцца ў такой сітуацыі. Міжнароднае заканадаўства патрабуе ад экіпажа выканання патрабаванняў дыспетчарскай службы, якая здзяйсняе функцыі па кіраванні паветраным рухам у зоне адказнасці гэтай дзяржавы. Таму трэба адзначыць прафесіяналізм экіпажа. Які дзейнічаў у строгай адпаведнасці з нормамі міжнароднага права".
У кампаніі Украэрарух, якая і абслугоўвае паветраны рух, дзеянні дыспетчара крыху пазней растлумачылі патрабаваннем Службы бяспекі Украіны, але СБУ амаль адразу аспрэчвае інфармацыю.
Першыя кропкі над і атрымалася паставіць на наступны дзень, калі было запісана інтэрв'ю ў камандзіра беларускага "Боінга". Паводле слоў пілота, размова адназначна ішла пра ўзняцце баявой авіяцыі.
Міністэрства замежных спраў Беларусі на інцыдэнт адрэагавала неадкладна. У МЗС выклікаюць часовага паверанага ў справах Украіны ў Беларусі. Валерый Джыгун атрымлівае ноту, у якой беларускі бок заяўляе пратэст, паведамляе, што чакае афіцыйных выбачэнняў, і патрабуе пакрыцця ўсіх фінансавых выдаткаў, выкліканых дзеяннямі ўкраінскага боку. МЗС таксама даручае паслу Беларусі ва Украіне Ігару Сокалу ўручыць аналагічную ноту пратэсту ва ўкраінскі МЗС. Але і тут рэакцыі ніякай, хіба што праз некалькі дзён у "Фейсбуку" на старонцы прэс-сакратара СБУ Алены Гітлянскай з'яўляецца запіс, у якім яна гутаркі пра магчымасць узняцця знішчальнікаў супраць цывільнага лайнера заве несур'ёзнымі.
Пры гэтым якая менавіта пагроза нацыянальнай бяспецы была лакалізаваная, Алена Гітлянская не ўдакладніла. Хаця што хаваць, украінскі бок меў магчымасць дамагчыся сваіх мэт, не звяртаючыся да прымусовых дзеянняў у дачыненні да паветранага судна. Тут, напэўна, хапае двухбаковых механізмаў супрацоўніцтва па лініі сілавых структур. Дарэчы, салідарнымі ў гэтым пытанні з беларускім бокам былі і многія ўкраінскія стужкі навін. Напрыклад, Укрінфарм неадкладна зрабіў рэпост паведамлення з Байнету, у якім гаварылася пра вяртанне самалёта Белавія.
З моманту інцыдэнту прайшло больш за 10 сутак, але ніякі афіцыйнай больш-менш выразнай рэакцыі Кіева не было, не гаворачы ўжо аб выбачэннях. Улічваючы рэзананс здарэння, беларускі бок відавочна выказаў звышцярпенне, падышоў да аналізу здарэння, як гавораць у такіх выпадках, "у духу добрасуседскіх адносін", якія, без сумнення, існуюць паміж нашымі краінамі. На жаль, замест таго каб разабрацца ў сітуацыі разам, украінскі бок палічыў за лепшае маўчаць. У выніку МЗС Беларусі, як і абяцаў у выпадку працяглага маўчання, апублікаваў расшыфроўку перамоў рэйса Белавія з украінскім дыспетчарам. У нас жа ў руках апынуўся аўдыязапіс з бартавых самапісцаў "Боінга".
Расшыфроўка перамоў экіпажа Белавія з украінскім дыспетчарам чарговы раз пацвердзіла: беларускаму авіялайнеру з зямлі ўсё ж пагражалі знішчальнікамі, што разам з наступным 10-дзённым маўчаннем выглядае не менш як дзіўна. Пагадзіцеся, і пагроза ўжывання сілы, і здыманне з рэйса цывільнай асобы, якая паляцела ўжо наступным рэйсам, і адсутнасць хоць нейкіх кантактаў з беларускім бокам ніяк не ўкладваюцца ў логіку адносін дзвюх краін. Яны, як вядома, дружалюбныя, што мяркуе як мінімум своечасовае інфармаванне і абгрунтаванне падобных дзеянняў. Як гаворыцца, хто б мог падумаць. Тут ёсць яшчэ адзін немалаважны факт. Вопытныя лётчыкі ўпэўніваюць, нават без кантакту з баявой авіяцыяй цывільнае судна моцна рызыкуе, у такія кароткія тэрміны прымаючы рашэнне аб развароце.
І апошняе. Вядома, такія паводзіны ўкраінскіх улад выклікаюць шкадаванне і выглядаюць дзіўна, улічваючы сітуацыю, якая ў апошнія гады разгортвалася вакол Украіны і ролі Беларусі ў яе ўрэгуляванні. Беларусь, якая была добраахвотным мостам паміж Кіевам і Масквой у наладжванні і афіцыйных кантактаў, і гуманітарных сувязяў, відавочна, мела права разлічваць на рэакцыю іншую. На жаль, пакуль мы бачым толькі грэбаванне элементарнымі правіламі міжнародных зносін.
