На дзвюх лічбах, якія прагучалі на ўсенародным форуме, жадаем спыніцца больш падрабязна. Гэта нараджальнасць і працягласць жыцця. Простая арыфметыка тут не працуе. Гэта ж пытанне захавання нас, беларусаў, у гісторыі. І пытанне жыцця і смерці кожнага чалавека. І ўсё ж...
Давайце зноў вернемся да трагічнай даты 22 чэрвеня 1941-га. 4 гады найстрашэннага генацыду нашых суайчыннікаў у гісторыі. За час вайны мы страцілі кожнага 3-га, звыш 2 мільёнаў 700 тысяч чалавек. Г.з. кожны дзень чатыры гады запар забівалі 1850 чалавек. Паўтару - кожны дзень амаль па 2 тысячы. Дадайце сюды параненых і скалечаных. Папялішчы на месцы гарадоў і вёсак. Усіх ненароджаных…Цуд, што беларусы наогул захаваліся!
А зараз да дня сённяшняга. 22 чэрвеня 2016-га на сходзе прагучала: за 5 гадоў нарадзіліся звыш 600 тысяч новых грамадзян Беларусі. Упершыню з 90-ых зламаныя дэмаграфічныя "нажніцы". Толькі за кошт гіганцкіх інвестыцый у медыцыну, ахову мацярынства і літаральна бітву за кожнага нованароджанага (як бы складана не праходзілі роды) за 4 пяцігодкі выратаваныя больш як 85 тысяч дзяцей. Гэта цэлы райцэнтр. Самыя старэйшыя ў гэтыя дні здаюць уступныя тэсты ва ўніверсітэты. Поспеху ім!
І яшчэ адна лічба - працягласць жыцця. Мэта - 75 гадоў і 4 месяцы да 2021 года. Плюс год да цяперашняй планкі. Здаецца - няшмат. "Усяго-та" плюс 12 месяцаў. Ведаем жа доўгажыхароў, хто перайшоў за векавы юбілей. Але гэта дасягненне не адзінак, а 10 мільёнаў. Каб дадаць гэты год, прыйдзецца кардынальна змяняць стаўленне да здароўя і ўмоў працы, шкодных звычак і масавага спорту, якасці прадуктаў харчавання і экалогіі, сваім лекам без пабочных і нават смяротнасці на дарогах - тут кожнае жыццё на ўліку.
І яшчэ, каб у 75 (на заслужаным адпачынку) жыццё было не ў цяжар. Пенсія не павінна быць ніжэйшай за 40% ад зарплаты. Гэта таксама задача са стратэгічнай праграмы. І ў тым ліку для гэтага мы праводзім пенсійную рэформу.
Асобна і падрабязна Прэзідэнт аб галоўным энергетычным праекце дзвюх пяцігодак - атамнай станцыі. Да 2020-га года ўвядуць у строй абодва энергаблокі. Гэта 2 тысячы новых высакакласных працоўных месцаў і каласальны аб'ём энергіі.
Таксама ў праектах - зялёная эканоміка, хуткасныя чыгункі, аўтаматызаваная лагістыка і па-сапраўднаму глыбокая геолагаразведка.
Андрэй Каўхута, міністр прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Рэспублікі Беларусь: "У нас вельмі важны кірунак - гэта пошукі нафты, якія мы пастаянна знаходзім, будзем інтэнсіфікаваць здабычу нафты, другі кірунак - гэта новыя віды сыравіны для сінтэтычных валокнаў, рудныя карысныя выкапні, новыя віды будаўнічай сыравіны для забеспячэння будаўнічай галіны, безумоўна, гэта і падземныя воды, якія ў нас маюцца, шэраг і рэдказямельных элементаў. Будзе ацэненая перспектыўнасць іх засваення".
Занятасць - стаўка на ініцыятыву і ініцыятыўных. Малы і сярэдні бізнес. Для яго ўсе даступныя стымулы росту. Крэдытаванне - ужо сёння ў распараджэнні кітайскі мільярд, нашы і ЕС-аўскія мікрапазыкі. Доступ да дзяржзаказу - на роўных з бізнесам буйным і дзяржаўным, на празрыстых конкурсах. Калі ўвозіш абсталяванне - ніякіх мытных пошлін і ПДВ. Будуеш бізнес на сяле - 2 гады падатковыя канікулы па прыбытку і нерухомасці. Плюс бізнес-інкубатары, мінус бюракратыя і праверкі.
Экспарт - на традыцыйных рынках захаваць сваё і заняць раней чужыя нішы. Па харчаванні, складанай хіміі, кампазітах, якасным адзенні і ВПК. Перашкаджаюць наша няспрытнасць і еўразійскія бар'еры.
У беларускім пасольстве ў Белакаменнай выйсце ведаюць і дзейнічаюць, падтрымліваючы СП з глыбокай перапрацоўкай. Паралельна праз замежныя пасольствы ў Маскве прасоўваецца наша прадукцыя ў трэція краіны.
Ігар Петрышэнка, Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Рэспублікі Беларусь у Расійскай Федэрацыі: "Мы забяспечваем такую злучную нітку пасольстваў, якія акрэдытаваныя ў нас па сумяшчальніцтве, такіх пасольстваў парадку 80, але штаб-кватэры іх знаходзяцца ў Маскве. І задача рэалізацыі экспарту ў гэтыя краіны, гэта тыя пасольствы, у тым ліку і ЕС, якія не адкрылі ў нас дыппрадстаўніцтва, мы з імі актыўна ўзаемадзейнічаем і падштурхоўваем на тое, каб яны бралі нашу тэхніку, прадукты харчавання і, адпаведна, інвеставалі ў нашу эканоміку, здзяйснялі трансфер тэхналогій".
Расійскі калега Аляксандр Сурыкаў з трыбуны сходу гаворыць менавіта аб гэтым - кааперацыя, якая працуе на Саюзную дзяржаву.
Далёкая дуга - Амерыка, Азія і Афрыка. Звышзадача - за 5 гадоў нарасціць экспарт у 1,5 раза. Адкрыць і замацавацца на рынках Перу, Чылі, Уругвая, Нікарагуа, Калумбіі і Мексікі.
Асабняком - стратэгічны партнёр Кітай. Разам асвойваем космас і касмічныя па складанасці праекты ВПК, хай-тэк-індустрыі, энергетыкі, машынабудавання. Галоўная задача - хутчэй атрымаць аддачу ад індустрыяльнага парка і лагістыкі Шаўковага шляху. Дыпламатыя прыспешвае бізнес. Працуем разам ад Паднябеснай - гучыць як гарантыя дынамікі.
Рэгіянальная палітыка - паскоранае развіццё правінцыі і падцягванне абласцей "лакаматыўнымі" праектамі. Індустрыяльны парк - Міншчына. "Граніт" і мэбля - у Брэсцкай вобласці. Льняны холдынг на базе Оршы, гэта Віцебшчына. Прэзідэнта просяць прыспешыць аб'яднанне, але крытэрый адзін - узбуйняць цэлыя сектары эканомікі ў кластары будуць толькі тады, калі гэта дасць дадатковы прыбытак і развіццё. Інакш гэта бюракратыя, а не рост.
Яшчэ гарачая тэма і заклік дэпутата - не кідаць так званыя неперспектыўныя вёскі. Малыя радзімы шматлікіх цяперашніх мінчан.
Для Прэзідэнта гэта асабістая справа. Яго вёсачка прыведзеная ў парадак, але без празмернасцяў. Таксама паступілі шматлікія паспяховыя ў Беларусі людзі. Лідар просіць бізнес падключыцца да захавання нашых вытокаў.
Гродзенскі "Азот" на захадзе і магілёўская складаная хімія на ўсходзе. Гомельшчына. "Салёную" тэму паднімае кіраўнік Беларуськалія. Пасля спроб рэйдарскага захопу і зводу капіталу ў Швейцарыю "кірымаўцамі" гігант устаў на ногі. Нарасціў вытворчасць на чвэрць і ў будучыя 5 гадоў увядзе адразу 2 камбінаты. Петрыкаўскі - гэта новая руда, і перапрацоўчы - комплексныя ўгнаенні ў гранулах. Яны і каштуюць даражэй, і прадаюцца лепш. Але ёсць і звышзадача, прычым не толькі для Беларуськалія - уся тэхніка і станкі, што над, што пад зямлёй павінны быць беларускімі - упэўнены Прэзідэнт.
З яркіх прапаноў па гарачых лініях і кулуарах форуму асабліва вылучаюцца электронныя школы, у век інфарматызацыі - рэч абавязковая. Льготнае жыллё для ветэранаў-інтэрнацыяналістаў і паскоранае ўкараненне экатэхналогій - паасобны збор другсыравіны, гэта не смецце, а рэсурсы. Плюс экалагічнае пакаванне, бізнес павінен думаць не толькі аб сённяшнім прыбытку, але і аб заўтрашняй якасці жыцця. Культура - прапанова маштабна правесці Дні Беларусі за мяжой, каб ведалі не толькі нашы БелАЗы, але і наша высокае і тонкае мастацтва. Нарэшце, прапанова сабраць савет маладых навукоўцаў пад патранатам Прэзідэнта або парламента. Каму, калі не маладым, рухаць інавацыйныя веды да бізнесу-поспеху.
Лідзія Ярмошына, Старшыня Цэнтральнай выбарчай камісіі Беларусі па выбарах і правядзенні рэспубліканскіх рэферэндумаў: "Я звярнула ўвагу на развіццё электроннай Беларусі. Мяне больш за ўсё зацікавіла палажэнне, якое дазволіць нам мадэрнізаваць галасаванне. У праграме гаворыцца, што да 2020 года ў кожнага грамадзяніна павінен быць электронны подпіс, тады, калі гэта будзе, мы змаглі б унесці змяненні ў закон і не арганізоўваць галасаванне за мяжой, а даць магчымасць галасаваць грамадзянам менавіта з дапамогай электроннага подпісу".
Мы ўсе вучыліся патроху… Адгэтуль рэзананс і дэбаты па тэме адукацыі. ЦТ, падручнікі, непад'ёмныя для нармальнага школьніка праграмы. З аднаго боку - імкнемся да эканомікі ведаў, з другога надрываем здароўе дзяцей ужо са школы.
Унутраная палітыка - гульня камандная. На ўсенародным форуме Прэзідэнт аб'ядноўвае і фармулюе народны запыт да будучых народных выбраннікаў. 10 крытэрыяў.
Кульмінацыя веча - галасаванне за рэзалюцыю і зварот дэлегатаў. На выхадзе атрымалі стратэгію, арыентаваную на чалавека, выразную, рэалістычную, але гнуткую да любых выклікаў звонку.
Падводзячы вынік форуму, Кіраўнік дзяржавы робіць акцэнт: праграма пяцігоддзя - гэта не догма, гэта вектар краіны, і напаўняць яе новымі ініцыятывамі не тое, што задача - абавязак і ўлады, і народа, якія гаварылі на роўных на Пятым Усебеларускім сходзе.
Такім насычаным і канкрэтным, дыскусійным і канструктыўным, наватарскім, але з апорай на традыцыі, увайшоў у гісторыю Пяты Усебеларускі народны сход. Зрэшты, дзяржаўным гімнам ён не скончыўся - насупраць, даў старт карпатлівай працы ў кожным кутку Беларусі і на працоўным месцы кожнага беларуса. Менавіта тут ствараецца будучыня Беларусі да 2021-га года і Беларусь будучыні, Беларусь 21-га стагоддзя.
