На дарогу вайны выехалі перавозчыкі. Праблема, якая, як гэта часта бывае, носіць латэнтны характар, на праверку аказалася не такой ужо і завуаліраванай. А як жа яшчэ? Бо кампаніі, якія працуюць з пасажырамі, заўсёды на вачах. А вось, што застаецца за кадрам відэарэгістратара, - канкурэнцыя. Па абвінавачанні абодвух бакоў, нядобрасумленная.
Ды не проста канкурэнцыя, а часам сапраўдная вайна. Па абодва бакі барыкад аказаліся фірмы, у якіх дакументы аформленыя па літары закона. Але, калі адны працуюць так, што не падкапаешся, то другія ездзяць не па правілах. Пытанне, як нам растлумачылі эксперты, у паняцці "рэгулярнасць" перавозак. У адных ёсць на гэта афіцыйны дазвол, у другіх няма, але працуюць пры гэтым усе прыкладна па адной схеме.
Якая цана пытання? Як павінна выглядаць добрасумленная канкурэнцыя вялікіх дарог? І ці наспела неабходнасць змяняць закон аб аўтатранспарце? Расследаванне ў Аляксандра Смірнова.
Усё ж такі машына - раскоша або сродак перамяшчэння? Многія пакуль не змаглі адказаць сабе на гэта пытанне. Мабыць, маршрутнае таксі стала самым удалым спалучэннем і таго, і іншага. Асабліва, для тых, хто жыве ў гарадах-спадарожніках, а са сталіцай звязаны працай. Паехаць у Мінск, як і вярнуцца, можна без асаблівых праблем у любым кірунку. Адзінае, што хвалюе пасажыра ў такіх выпадках, - таблічка з пазначэннем канчатковага пункту паездкі.
Кацярына дасканала вывучыла закон аб аўтатранспарце. Сцвярджае, што абышла ўсе інстанцыі, але ніхто нічога зрабіць можа. Фірма, інтарэсы якой яна абараняе, выйграла тэндар на перавозку Плешчаніцы-Мінск у рэгулярных зносінах. Аднак канкурэнты зблыталі ўсе карты.
Разабрацца, хто ж насамрэч цёмны конік, мы адправіліся ў Плешчаніцы. Пасля невялікай прабежкі і дамаўленняў прадстаўнікі канкуруючай фірмы нам інтэрв'ю ўсё-такі далі. Чамусьці на павышаных абаротах. Хоць з дакументамі накшталт усё ў парадку.
Аднак, не ўсё застаецца за кадрам відэарэгістратара або камер назірання. Супрацьстаянне двух перавозчыкаў выліваецца ў бойкі вадзіцеляў. Прычым, часта на вачах саміх жа кліентаў і працаўнікоў аўтастанцыі. Адна з такіх боек скончылася для пацярпелага чэрапна-мазгавой траўмай. Міліцыя для ўзбуджэння крымінальнай справы падстаў не знайшла. Не знайшлі канцоў і ў іншай гісторыі. Гэтага вожыка, якога Кацярына трымае ў руках, падкінулі пад колы мікрааўтобуса прама на пляцоўцы дыспетчарскай станцыі. Добра, для пасажыраў усё скончылася добра.
Ад гэтага супрацьстаяння пакутуюць і аўтастанцыі. Перавозчыкі, якія за 15 гадоў прывыклі працаваць па даўніне, не жадаюць плаціць лішнюю капейку - дыспетчарскія, касы і сучасныя вакзалы не для іх. Кліента прасцей перахапіць у дзвярах і пасадзіць да сабе ў машыну, часам нават у багажнік.
Каб зразумець, якая сітуацыя ў цэлым, досыць пад'ехаць да цэнтральнага аўтавакзала ў сталіцы. Калі ўнутры партала асаблівага ажыятажу не відаць, то на прылеглых вуліцах яблыку няма дзе ўпасці.
Карціна алеем, машынным. Паркоўкі літаральна забітыя мікрааўтобусамі. Амаль на кожным таблічка "заказны". Вадзіцеляў складана абвінаваціць у некампетэнтнасці, бо гэта іх кампанія павінна была заключыць дагавор з аператарам, Мінтрансам, зацвердзіць расклад і заплаціць адпаведныя падаткі.
Пытанне, вядома ж, у падатках. Калі індывідуальныя прадпрымальнікі плацяць адзіную стаўку - у раёне 800 тысяч рублёў, то ў рэгулярных перавозчыкаў нагрузка значна большая: гэта працэнты з прыбытку, страхоўкі, аплата інфраструктуры транспартных тэрміналаў і г.д. Але пры гэтым ІП таксама працуюць па раскладзе, нікім не зацверджаным. Яго лёгка знайсці ў Інтэрнэце або нават на прыпынках.
Падатковай, транспартнай інспекцыі і ДАІ ў самы час самім вывешваць расклад. 2-3 разы на тыдзень дзяржорганы праводзяць сумесныя рэйды. Але нават самі кантралёры прызнаюцца: даказаць рэгулярнасць перавозак нелегаламі практычна немагчыма.
Перавозчыкі наракаюць на ліберальнасць закона. Новаспечаны індывідуальны прадпрымальнік на 2 гады атрымлівае імунітэт ад праверак. У гэты час кампаніям застаецца падлічваць страты. Напрыклад, у адным толькі кірунку ў дзень легальная фірма страчвае да 10 мільёнаў.
Якія ж агульныя лічбы па краіне, пакуль што падлічыць не вырашыўся ніхто. Колькі страчвае бюджэт у выглядзе нявыплачаных падаткаў - пытанне адкрытае. У падвешаным стане і ўнясенне змяненняў у закон аб аўтаперавозках. Ужо створана рабочая група, якая ацэньвае сітуацыю, зыходзячы з рэалій, што склаліся. Аднак, як хутка чакаць выніковага рашэння, пакуль гаварыць яшчэ рана.
