Энергетычная бяспека, паніжэнне сабекошту энергіі і ніякага СО2. Калісьці гэта здавалася фантастыкай, але ўжо больш чым паўстагоддзя - абсалютная рэальнасць. Энергія мірнага атама асвятляе гарады, вуліцы, дамы мільярдаў людзей - у гэтую секунду ў свеце працуюць амаль 450 энергаблокаў.
А для таго каб вы зараз маглі глядзець тэлевізар, дзесьці на ЦЭЦ спальваюць газ. І гэта не проста дарагое задавальненне - гэта яшчэ і выкіды вуглекіслаты ў атмасферу. У найбліжэйшыя гады гэтыя выкіды скароцяцца, як і закупы імпартнага газу. А менавіта - да 2020-га запусцяць першы энергаблок Беларускай АЭС.
Будаўніцтва ўласнай атамнай станцыі - адзін з самых маштабных праектаў у найноўшай гісторыі Беларусі. У свой час з такой ініцыятывай выступіў асабіста Кіраўнік дзяржавы. Свая АЭС - гэта не проста танная энергія. Гэта яшчэ і дадатковая гарантыя дзяржаўнай незалежнасці. Плюс - ядзерная энергетыка можа стаць новай галіной у эканоміцы і навуцы, як у свой час адбылося з касмічнымі тэхналогіямі. А яшчэ кіраўніцтва краіны не раз запэўнівала: Беларуская АЭС будзе самай бяспечнай у свеце.
На тыдні ўсе дэталі глабальнага і амбіцыйнага праекта абмеркавалі ў Палацы Незалежнасці: Аляксандр Лукашэнка сустрэўся з кіраўніком Расатама. Аляксей Ліхачоў напярэдадні сустрэчы пабываў на будпляцоўцы АЭС, таму гутарка атрымалася прадметнай. Прэзідэнт адзначае: увага ў краіне да гэтага праекта павышаная. Зрэшты, не толькі ў краіне - Беларусь выконвае абавязацельствы і падае справаздачы ў міжнародныя арганізацыі, у тым ліку і МАГАТЭ.
На пляцоўцы будучай атамнай станцыі пабывала і наша здымачная група. Ксенія Рабчынская не раз наведвала гэтую глабальную будоўлю і сёння распавядзе аб перспектывах, якія адкрые беларускі мірны атам.
АЭС-2006, пакаленне тры плюс, Беларуская АЭС. Гэтыя словы, а больш дакладна - назвы праекта, апошнія некалькі гадоў гучаць даволі часта. За кожным з іх стаяць гады разлікаў, падрыхтоўкі і прыняцця рашэнняў. Для нас, беларусаў, за гэтым праектам стаіць энергетычная бяспека.
95 працэнтаў нашай электраэнергіі - прыродны газ. І гэта не толькі нашы з вамі халадзільнікі, пральныя машыны або лямпачкі - гэта прадпрыемствы, якія забяспечваюць нас ежай, гэта бальніцы, у якіх ратуюць жыцці. Такая залежнасць, гавораць эксперты, згубная. З уводам у эксплуатацыю Беларускай АЭС каля 27 працэнтаў электраэнергіі будзе нашай, выпрацаванай самастойна, і, што немалаважна, яна не залежыць ад, напрыклад, надвор'я. Ветракі спыняцца без ветру, сонечныя батарэі маюць патрэбу ў вялізнай тэрыторыі і, вядома, сонца - АЭС днём і ўначы працягвае выпрацоўваць электрычнасць.
З яе ўключэннем у энергасістэму краіны імпарт газу знізіцца на 5 мільярдаў кубаметраў. Параўнальна невысокі кошт дазволіць зрабіць больш канкурэнтаздольнай эканоміку. Лічбы і факты ўражваюць, і гэта будучыня ўжо наступае.
Але пакуль важней за ўсё - сама маштабная будоўля.
Без малога 5 гадоў таму на тады яшчэ будучай будаўнічай пляцоўцы Кіраўнік дзяржавы заклаў капсулу з пасланнем нашчадкам.
Праз пяць гадоў да атамнага праекта ў краіне ўсё такая ж сур'ёзная ўвага - у тым ліку і на вышэйшым узроўні. Менавіта з гэтай заявы на тыдні пачалася сустрэча Прэзідэнта з кіраўніком дзяржкарпарацыі "Расатам".
Кіраўнік Расатама Аляксей Ліхачоў такую зацікаўленасць разумее: напярэдадні сустрэчы з беларускім лідарам пабываў на будаўнічай пляцоўцы ў Астраўцы. Гатовы адказаць на ўсе пытанні. У такіх маштабах важна звяраць пазіцыі.
Сама будоўля сёння добра бачная ўжо на пад'ездзе - новая траса злучае горад атамшчыкаў з пляцоўкай будучай Беларускай АЭС. На ёй працуюць больш як 5 тысяч будаўнікоў - фактычна гэта максімум. Далей пачнуць расці лічбы па персанале станцыі.
Ужо некалькі гадоў тут на поўнамаштабным трэнажоры навучаюць інжынераў. Усё, як у будучым ў цэнтры кіравання, аж да колеру тэлефоннага апарата. Шмат выпускнікоў нядаўна адкрытых у беларускіх ВНУ ядзерных спецыяльнасцяў.
Следам за Аляксандрам пасля заканчэння ВНУ ў Астравец пераехала і яго сястра. Разам з самага дзяцінства - зараз яны і на працы ў навучальна-трэніровачным цэнтры не расстаюцца.
Кожны працаўнік у Астраўцы забяспечаны жыллём - тут выраслі адразу два новыя раёны, працягваюць будаваць новыя дамы, у наступным годзе адкрыецца раённая бальніца. За 10 гадоў насельніцтва вырасла на дзве тысячы - сёння ў горадзе атамшчыкаў жывуць 10 253 чалавекі. Расце нараджальнасць - летась на свет з'явіліся 167 малых, для невялікага райцэнтра лічба добрая. Добрая і ў цэлым для Беларусі. Амаль у кожнай сям'і ў гэтым горадзе хтосьці працуе або будзе працаваць на станцыі.
Сама будоўля - вялізны жывы арганізм. 1-ы блок завершаны на 40%, 2-і - на 23.
На сваім месцы ўжо і парагенератары першага блока - іх па праекце чатыры.
Наогул, АЭС-2006 праект для Расатама, можна сказаць, іміджавы. Усяго партфель замежных заказаў дзяржкарпарацыі ўключае 34 рэактары. Гэта першае месца ў свеце. Сярод іх - праекты, падобныя да беларускага. Напрыклад, станцыі ў Турцыі, Іране, Індыі, Кітаі і Фінляндыі. Такія ж станцыі будуюцца ў Расіі.
Кіраўнік дзяржавы падкрэслівае: цікавасць да праекта павышаная не толькі ў нашай краіне.
Дарэчы, Расія - адзін з лідараў не толькі экспарту ядзерных паслуг, але і выпрацоўкі электраэнергіі з дапамогай мірнага атама. Усяго АЭС эксплуатуюць у 31 краіне свету - а гэта 440 энергаблокаў. Нараўне з Расіяй у лідарах Кітай, ЗША і Францыя. Чаму наймацнейшыя эканомікі робяць выбар на карысць АЭС, становіцца зразумела яшчэ і на простым прыкладзе.
Для параўнання: усяго 5 грамаў - а менавіта столькі важыць адна ўранавая таблетка - замяняе 350 літраў нафты, 360 кубічных метраў прыроднага газу, 400 кілаграмаў каменнага вуглю або 640 кубічных метраў драўніны. АЭС не толькі эканоміць, але і дазваляе знізіць колькасць выкідаў СО2 у атмасферу.
Ужо падлічана: за год мы прадухілім ад 7 да 10 тон выкідаў вуглякіслага газу. А паводле звестак Міжнароднага энергетычнага агенцтва, эксплуатацыя ўсіх АЭС у свеце не дапусціла за апошнія 45 гадоў выкіду ў атмасферу 56 гігатон СО2.
Гэты ўклад у прыроду і ў будучыню кожнага не вымераць канкрэтнымі лічбамі. Важна адно - на шляху развіцця атамнай энергетыкі мы не адны. У клубе глабальнай ядзернай супольнасці пакуль толькі прырост. І ўжо зразумела, што гэты крок у будучыню - адзін з найважнейшых у гісторыі суверэннай Беларусі.
І напярэдадні Прэзідэнт падпісаў указ, які датычыцца айчынных арганізацый, што ўдзельнічаюць у будаванні Беларускай АЭС. Дакумент стварае ўмовы для своечасовага правядзення грашовых аперацый, звязаных з будаўніцтвам аб'ектаў станцыі.
