Бяспека сёння - гэта, на жаль, не толькі доля экспертных дыскусій. Напагатове трэба быць кожнаму. Асабліва, калі на лініі агню нашы дзеці.
Новы час прынёс новыя тэхналогіі. Прагрэс не спыніць. Ён робіць наша існаванне больш зручным, эфектыўным, дазваляе ратаваць жыцці. Але ёсць тыя, для каго - гэта не інструмент тварэння, а інструмент разбурэння. Апошнім часам усё часцей у Інтэрнэце з'яўляецца тое, што ўводзіць бацькоў у жах. Адна справа, калі праз гульні, напрыклад, выцягваюць грошы, і зусім іншая, калі сацыяльныя сеткі напаўняюць групамі, якія падводзяць падлеткаў да суіцыду.
Хто абвясціў паляванне на дзяцей і як нам супрацьстаяць такому кібер-тэрору. Адказы шукаў Уладзімір Каралёў.
Масавы псіхоз з сацыяльных сетак дабраўся і да Беларусі. Першымі трывогу забілі бацькі, якія сталі рассылаць адно аднаму папярэджанні - у Інтэрнэце ёсць групы, прысвечаныя смерці. Трэнд гэтага года - "Бяжы або памры".
Сутнасць новай гульні простая - трэба перабегчы дарогу перад аўтамабілем, які рухаецца. Хто бліжэй апынуўся перад машынай, той і перамог. Правілы простыя - чым бліжэй ты апынешся да машыны, тым больш шанцаў перамагчы. Невыпадкова, пэўна, гэта гульня стала папулярнай менавіта ў галалёд. Бо ўзімку спыніць імгненна машыну практычна немагчыма.
Сярод тых, хто апублікаваў папярэджанне для бацькоў, - спявачка Галіна Шышкова. Мама 9-гадовага школьніка пачула пра гэту гульню ад свайго сына.
Такія гульні - выдумка або сур'ёзная небяспека для падлеткаў? Як правіла, менавіта школьнікі - актыўныя ўдзельнікі сумнеўнай забавы. Ёсць том і іншае тлумачэнне - часта дзіцячая псіхіка не здольная супрацьстаяць такім тэхналогіям. Скажаце, журналісцкая вутка? Дзіцячы омбудсмен Расіі Ганна Кузняцова заклікала ДІБДР праверыць гульню "Бяжы або памры", прапанаваўшы прааналізаваць статыстыку ДТЗ з удзелам дзяцей.
Зараз пакінуць дзіця аднаго дома нават з Інтэрнэтам - смяротная небяспека. Летась журналісты не раз паднімалі трывогу з нагоды груп суіцыдальнай скіраванасці - "Мора кітоў", "Ф57", "Ф58", "Рына", "Ціхі дом". У кантакце ў гэтых паблікаў дзясяткі тысяч падпісчыкаў, большасць з якіх школьнікі. Карыстальнік павінен прайсці квэст з 50 заданняў. Апошняе з якіх - пайсці з жыцця.
Думаеце, журналісцкая вутка? Раскамнагляд за апошні год заблакаваў больш за сотню інтэрнэт-супольнасцяў у сацыяльных сетках. Рэгулятар палічыў, што гэтыя групы прапагандуюць суіцыдальную скіраванасць. Мадэратары прымушаюць школьнікаў рабіць цэлы шэраг заданняў. Выйграе той, хто пройдзе гульню.
Гэта інтэрв'ю заснавальнікаў груп "Ф57" і "Мора кітоў". Яшчэ год таму хлопцы адважна размаўлялі з журналістамі і расказвалі пра свае інтэрнэт-дасягненні. Карыстальнікаў звалі кітамі - таму і назва групы - "Мора кітоў". Кіты часам выкідваюцца на бераг. Гэтак жа і людзі - у сетцы збіваюцца ў зграі, ператвараючыся ў інтэрнэт-групы, а такіх груп цэлае мора. Шырока вядомы ў вузкіх кругах Піліп Ліс сёння праходзіць экспертызу ў псіхіятрычнай бальніцы. Пры затрыманні мужчына паспрабаваў схавацца ад праваахоўнікаў у канапе.
Зараз следчыя спрабуюць даказаць, што хлопец з канапы датычны да суіцыдаў. Шматлікія ахвяры былі ў групе, створанай Піліпам. Хтосьці з куратараў у інтэрнэт-перапісцы дапамагаў школьнікам здзейсніць фатальны крок. Але што прад'явіць мужчыне юрыдычна? Артыкул Крымінальнага кодэкса "Давядзенне да самазабойства" мяркуе жорсткае абыходжанне з пацярпелым або сістэматычнае зневажанне асабістай годнасці. Ні слова пра віртуальныя парады аб гібелі. Вось і атрымліваецца, што фраза "Прывітанне, ты 49-ы, чакай!" і парады, як пайсці ў вечнасць, нельга тлумачыць як заклік да суіцыду. Праўда, школьнікі думалі інакш.
У такой субкультуры нават ёсць свае куміры. Студэнтцы з Усурыйска Рэнаце Камболінай (яна ж Рына Палянкова) нават прысвоілі нумар - першая. З-за нераздзеленага кахання дзяўчына легла на рэйкі. Перад смерцю выклала фота. І сёння старонка дзяўчынкі карыстаецца папулярнасцю - 80 тысяч падпісчыкаў, тысячы падарункаў і толькі 14 сяброў. Можа быць, супраць такіх куміраў б'юць трывогу беларускія бацькі?
Пакуль праваахоўнікі разбіраюцца, хто вінаваты ў стварэнні такіх гульняў, псіхолагі рэкамендуюць бацькам звярнуць увагу на дзяцей і пагрузіцца ў іх свет, які, можа быць, поўны таямніц і нават смяротных небяспек.
