Гісторыя ведала шмат альянсаў. Рэлігійныя, гандлёвыя, часцей ваенныя. Вельмі часта стыхійныя, нетрывалыя, слабыя альянсы пад дыктатам або пагрозай адной сілы. Гісторыя ведала мноства перагаворных пляцовак.
Гісторыя XX стагоддзя перад канчатковым рашэннем усіх пытанняў пазнала саюз і форум іншага прызначэння і маштабу. Так. Гэта быў ён. ААН. Аб месцы і ролі нашай краіны ў сусветнай арганізацыі, а таксама аб гісторыі ініцыятыў Беларусі - з ЗША наш калега Іван Міхайлаў.
Гэта канферэнцыя ў Сан-Францыска. Наступная за Тэгеранам і Каірам, Думбартонаксам і Ялтай. Тады, у 1945-м, і там, на Заходнім узбярэжжы, у найскладанейшых перамовах было выпрацавана рашэнне, якое вызначыла мір у той жа ступені, у якой Патсдамскія дамоўленасці падвялі вынік вайне. 26 чэрвеня пераможнага года ў Сан-Францыска пад Статутам ААН стаў і подпіс 1-га міністра замежных спраў рэспублікі Кузьмы Кісялёва. Безумоўнае права і абавязак быць краінай - заснавальніцай арганізацыі нараўне з СССР і Украінай Беларусь заслужыла і выпакутавала, і ўзяла на сябе важкі ўклад, і панесла асаблівыя страты ў Другой сусветнай.
Са дня заснавання Савета Бяспекі - галоўнага органа ААН - пасада пастаяннага прадстаўніка ў беларуса Андрэя Грамыкі. Сусветна вядомы "Спадар "Не" ўзначальваў дыпведамства Савецкага Саюза больш за чвэрць стагоддзя! У гэтыя гады па прапанове БССР Генасамблея прымала ключавыя рэзалюцыі: "Аб выдачы і пакаранні ваенных злачынцаў" і "Аб выкарыстанні прагрэсу ў інтарэсах міру". У 90-я менавіта Беларусі выпала няпростая місія ініцыяваць у ААН пытанне аб мерах па прадухіленні наступстваў чарнобыльскай бяды. У апошнія гады тысячагоддзя дзяржава ў самым сэрцы Еўропы актыўна ўдзельнічала ва ўсіх асноўных рашэннях у галіне нераспаўсюджання ядзернай зброі. І вось у 1998-м Генасамблея прыняла рэзалюцыю, заснаваную на прапанове Прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі, аб стварэнні ў Цэнтральнай і Усходняй Еўропе прасторы свабоднай ад гэтага тыпу ўзбраенняў.
Валянцін Рыбакоў, намеснік Міністра замежных спраў Рэспублікі Беларусь: "Гэта быў саміт тысячагоддзя, былі апісаныя задачы, пастаўленыя перад супольнасцю. Дакумент "Мэты развіцця тысячагоддзя".
Нават да саміту Беларусь прыкладала намаганні ў тым, каб упэўніць супольнасць, што без міру, стабільнасці і бяспекі недасяжныя ніякія добрыя мэты".
Аляксандр Лукашэнка, Прэзідэнт Беларусі: "Беларусь зыходзіць з таго, што ў 21 стагоддзі ўзброеная сіла не можа быць законным інструментам палітыкі".
На жаль, у міжнародных адносінах мы сутыкаемся з усё больш частымі спробамі моцных свету гэтага "прычасаць" усіх пад адзін грабянец, адмаўляючы любую нацыянальную і рэгіянальную спецыфіку, якая не ўкладваецца ў звыклыя рамкі заходняга ладу жыцця.
І сёння гэтая важкая рэмарка Беларусі паўтараецца шматлікімі, таму што тэзіс пацвердзіў сам час. Былы аднапалярны свет спарадзіў праблемы: нестабільнасць, канфлікты, хвалі нелегальнай міграцыі - для сябе самога.
Праз пяць гадоў пасля саміту тысячагоддзя наша краіна таксама выразна і ясна артыкулявала іншае важнае пытанне - аб гандлі людзьмі.
І зараз Беларусь - прызнаны светам эфектыўны лідар у барацьбе з гэтым, без перабольшання, агульнасусветным злом. На цяперашнім саміце краіна зноў адкрыта скажа сваё слова.
І ўся гісторыя Беларусі ў ААН, увесь вопыт апошніх гадоў гаворыць за тое, што гэта будзе важкім, важным, патрэбным.
У Нью-Ёрку сусветным лідарам прыйдзецца вызначыцца, куды заблудная апошнім часам планета Зямля будзе рухацца аж да 2030-га. Вынікам саміту стане план дзеянняў. У ААН упэўненыя, што дакумент стане пераломным.
