Людзей сустракаюць па адзенні. А гарады - па знешнім абліччы і стане вуліц. Глянец і добраўпарадкаванне - гэта тое, на што найперш звяртае свой погляд інвестар. Таму ад стану гарадскога асяроддзя шмат у чым залежыць і эканамічная прывабнасць нашых населеных пунктаў. Праекты па амаладжэнні Магілёва гатовыя. Іх рэалізацыя паўплывае і на фінансавае аблічча горада.
Магілёўхімвалакно - найбуйнейшы ў Еўропе комплекс па вырабе поліэфірных валокнаў і нітак
Асаблівасцю ААТ "Магілёўхімвалакно" з'яўляецца аб'яднанне ў адзіны прамысловы комплекс шэрагу вытворчасцяў, звязаных адзіным тэхналагічным цыклам - ад атрымання зыходнай сыравіны да выпуску гатовай прадукцыі.
Новы кластар хімічнай прамысловасці: ніткі, валокны, тканіна і плёнка. А ў перспектыве акадэмічная навука і хай-тэк пад адным мадэрнізаваным дахам. Бізнес-план Магілёўхімвалакна, зацверджаны Прэзідэнтам, дэталёва разабраў Андрэй Крывашэеў.
Магілёўскае хімвалакно, як гігант яшчэ агульнасавецкай індустрыі, нязменна ў цэнтры ўвагі дзяржавы і Прэзідэнта. Спачатку ратавалі завод і калектыў, у 90-я ён быў на мяжы спусташэння. У нулявыя адваёўвалі рынкі СНД і займалі новыя. Так агрэсіўна, што Еўрасаюз нават уводзіў санкцыі, абараняючы свайго вытворцу. Новы сусветны крызіс і новыя выклікі. Падзенне цэн на нафту і рэгіянальны пратэкцыянізм пазбавілі завод абарачэння і загналі ў даўгі. Зноў дзяржава падстаўляе плячо. І гэта прагматычна - складаная хімія нават у крызіс карыстаецца попытам, гэта тэхналогіі, навуковая школа і замяшчэнне імпарту. Ад банальнага: упаковачнай плёнкі, дывановага пакрыцця і фібры на кухні ў кожнай гаспадыні да тканіны для космасу і біяпаліва.
Яўген Аверкін, начальнік упраўлення ААТ "Магілёўхімвалакно": "Выпускаем тэхнічныя ніткі, якія далей перапрацоўваюцца ў тэхнічную тканіну, тэнтавая тканіна і гуматэхнічныя вырабы - шлангі, пажарныя рукавы робяць".
На сённяшні дзень на складзе нітак практычна няма. Уся прадукцыя прадаецца на экспарт - больш за 80 %. Астатнім закрываем патрэбнасці беларускага рынку.
Апошнія 5 гадоў Хімвалакно ліхаманіць з-за сціскання знешніх рынкаў і акрабатыкі сусветных цэн. Экспарт у валюце прасядае з 2013, і гэта пры сціплым, але росце вытворчасці і рэнтабельнасці продажаў. Зараз яна на ўзроўні 3 %.
Геаграфія экспарту - 27 краін свету, у Беларусі прадаецца менш за траціну ўсяго аб'ёму. Асабліва трывожна за традыцыйны і галоўны расійскі рынак - крыху больш за палову экспарту накіроўваецца менавіта сюды. Зніжэнне цэн і жорсткая канкурэнцыя - вытворцу жыццёва важна замацавацца на альтэрнатыўным прыбытковым рынку ЕС. Ключавыя партнёры тут Германія, Славенія, Польшча і Італія. Новы перспектыўны кірунак - Турцыя. Хімвалакно разлічвае праз Анкару выйсці на вялікі і прэміяльны рынак Міжземнага мора і Персідскага заліва. Яшчэ адзін вектар - Азія і абедзве Амерыкі (Паўночная і Лацінская). Везці прадукцыю далёка і дорага, але выбіраць не прыходзіцца.
Калі б не мадэрнізацыя, Хімвалакно яшчэ 2 гады таму маглі б страціць цалкам. Выратаванне знайшлі ў новай тэхналагічнай плёнцы і нямецкім абсталяванні. Экалагічна чысты матэрыял. Ідэальна для харчовай прамысловасці. Складаная хімія, але без хімічных выпарэнняў у запакаваных прадуктах харчавання.
Толькі плёнка і ніткі вывесці Хімвалакно на стабільную рэнтабельную працу не могуць. Разрыў ліквіднасці, крэдыты і закінутыя цэхі цягнуць усю эканоміку на дно. Адсюль увага Прэзідэнта менавіта да гэтага гіганта і яго перспектыў. Пачынаюць рэвізію менавіта з неэфектыўнай нерухомасці.
Адказаць на сцісканне знешніх рынкаў павінна глыбокая мадэрнізацыя. Падрыхтаваць стратэгію даручыў Прэзідэнт у рамках ліпеньскай рабочай паездкі па Магілёўшчыне. Бізнес-план звярсталі на пяцігодку, у два этапы - да канца 2017 і 2019, але праект адхіліў урад. Экспертыза несуцяшальная: лічбы спрэчныя, рынкі збыту не пралічаны, прыбытак не гарантаваны.
Вялізныя інвестыцыі памерам 208 мільёнаў еўра могуць сысці ў неліквід і канчаткова падарваць і без таго слабое эканамічнае здароўе Хімвалакна. Бізнес-план перад Прэзідэнтам абаранялі з такімі лічбамі: прырост выручкі на траціну, прыбыткі на 80 % да 20 мільёнаў долараў па годзе. Але галоўная рызыка, вядома, тэрміны. 9 гадоў з няўстойлівымі сыравіннымі цэнамі - занадта амбіцыйна.
Першы этап ужо рэалізуецца. 15 % сродкаў знайшлі самі, астатняе - нямецкая крэдытная лінія пад невысокі працэнт. Сумненні ўрада распальваюць канкурэнты. Аналагі новых ліній плануюць будаваць у Расіі і Турцыі, і калі зацягнуць мадэрнізацыю на 10 гадоў, рынак будзе страчаны беззваротна. Кіраўнік дзяржавы выслухоўвае ўсе бакі і асцярогі.
Пагоршыла эканоміку Хімвалакна і хранічнае пытанне неэфектыўнай нерухомасці. Завод будавалі з размахам, пад грувасткае і неэканомнае абсталяванне. Сучасныя лініі ў некалькі разоў больш кампактныя і таму звыш паловы цэхаў пустуюць, адцягваючы каласальныя сродкі на ўтрыманне. Самастойна знесці старую спадчыну Хімвалакно не можа. Паводле сціплых ацэнак, гэта будзе каштаваць вытворцу 15 мільёнаў долараў. Столькі каштуе новая лінія поліэфірнага валакна, але і адкладваць рашэнне нельга - прастой павялічвае сабекошт. Рашэнне выносяць на суд Прэзідэнта: тры будынкі - прадаць, каля двух дзясяткаў - на дэмантаж.
Прэзідэнт адмаўляецца зацвярджаць знос адным росчыркам пяра, падрабязна вывучаючы кожны цэх і яго перспектывы.
Большасць аб'ектаў не выклікае цікавасці ў інвестараў - 5 аўкцыёнаў і ні адной заяўкі, але моцныя будынкі з рабочай інфраструктурай і камунікацыямі будуць адноўлены і вернуты ў эканоміку. Прэзідэнт патрабуе падключыць увесь урад - у рэспубліцы хапае інавацыйных праектаў без даху над галавой. Плюс ёсць кітайскія крэдытныя лініі - на іх аснове павінны зарабіць вытворчасці канчатковай прадукцыі з высокай дабаўленай вартасцю.
Большая частка прадукцыі Хімвалакна - паўфабрыкаты. Тры кіты: ніткі, валокны і плёнка плюс кампаненты для біяпаліва. Па-сапраўднаму інавацыйных брэндаў мала, адкрыта прызнаецца дырэктар.
Пажарныя шлангі, прэформы, спецадзенне, пакрыцці і больш складаная хімія - гэта будучыня. Вытворчасць і навуку акадэмічную і прыкладную ўніверсітэцкую прапануецца сабраць у адзіны кластар у адным з найбуйнейшых цэхаў завода.
Кластар - гэта будучыня. А вось сучаснае Хімвалакна пачалося ўжо сёння з новага этапу мадэрнізацыі, адобранай Прэзідэнтам. Паралельна савецкая спадчына будзе прыводзіцца ў ідэальны стан. Бо гэта не проста камфорт калектыва, патрабаванне новых тэхналогій і руплівасць, гэты яшчэ і твар айчыннай складанай хіміі.
Магілёўхімвалакно - гэта, па сутнасці, цэлы горад на сотні гектараў зямлі. Будавалі ў 70-х з размахам, сёння столькі плошчаў аб'ектыўна не трэба. 2/3 - горад-прывід: закансерваваныя цэхі, старыя канструкцыі, неахайны бераг маляўнічага Дняпра. Кіраўнік дзяржавы ўважліва вывучыў перспектыву, па-гаспадарску, акуратна абследуючы кожны аб'ект, кожны гектар. У выніку самыя моцныя будынкі на трэцім этапе мадэрнізацыі прымуць новы кластар складанай хіміі - канчатковая высокарэнтабельная прадукцыя і навука, аж да акадэмічнай. Астатняе - знос і рэкультывацыя зямлі. Яе перададуць гораду пад сядзібную забудову і новы жылы квартал, даўшы другое жыццё магілёўскай зямлі. Тэрмін жорсткі - да 2020 года ўсе работы павінны быць завершаны.
