Прэм'еры краін - удзельнікаў Садружнасці Незалежных Дзяржаў і Мытнага саюза прыбылі ў Беларусь напярэдадні. Але яшчэ да прыбыцця высокіх чыноўнікаў і бізнес-эліты ўсяго постсавецкага рэгіёну, эксперты гаварылі пра тое, што звыклыя стэрэатыпы гінуць на вачах. Яшчэ нядаўна на слуху толькі абрэвіятура Вялікай сямёркі, Вялікай дваццаткі, краін БРІКС, а сёння ў вяліай палітыкі, эканомікі, бізнесе замацоўваецца абрэвіятура АЭП, Адзінай эканамічнай прасторы.
Наш карэспандэнт Андрэй Лапцёнак, які працаваў на форуме, сабраў меркаванні ўдзельнікаў.
Досыць вялікая праграма, змешчаная ў адзін дзень, была абхопленая цалкам. Часу хапіла і на выступленні, і на дыскусіі. І усё ж было адчуванне, што старыя і новыя знаёмыя па бізнесе нібы засумавалі. Здавалася, што яны не могуць нагаварыцца нават у кулуарах. Мабыць падзейнічаў сігнал, які далі яшчэ на старце пленарнага пасяджэння арганізатары бізнесменам. Безбар'ерная серада для прадпрымальнікаў - гэты тэзіс гучаў часцей іншых. Гаварылася пра тое, што людзям трэба даваць магчымасць ствараць для сябе станы, а не канфліктаваць.
Цігран Саркісян, прэм'ер-міністр Арменіі: Сёння бізнес ад нас чакае, каб мы скарацілі рызыкі, якія ў іх ёсць. Гэта рызыка частай змены правіл гульні і страты заробленых грошай.
У новай фазе стварэння ЕЭП - паменшыць узаемныя прэтэнзіі, зрабіць умовы для бізнесу больш ліберальнымі, заклікаюць тыя, хто толькі думае пра далучэнне. Але значна важней гэта зрабіць Мытнай тройцы, асабліва зараз у такі няпросты год, на фоне падзення тэмпаў у шматлікіх найбуйнейшых эканоміках. Краіны мытнага ідуць у фарватэры сусветных праблем, нават паміж сабою па 1 кварталу гэтага года нагандлявалі на 15% менш чым за першыя чатыры месяца мінулага. Прытым, што апошнія гады ішлі толькі ў рост.
Сяргей Сідорскі, міністр Еўразійскай эканамічнай камісіі: За кароткі прамежак часу з 2010 па 2012 год наш тавараабарот павялічыўся практычна ў 3 разы. Расце ўнутраны валавы прадукт у нашых дзяржавах.
Спыняцца нельга. Тым больш унутраны попыт як раз расце, а значыць, інтэграцыйныя дасягненні відавочныя. Зрэшты, эфект ад АЭП - гэта не проста набор сумных лічб з галіны макраэканомікі, тыпу росту тавараабароту або ВУП. Эканамічная інтэграцыя ўвайшла ў паўсядзённае жыццё шматлікіх людзей нашых краін. 80% усяго экспарту Мытнай тройкі прыходзіцца на ўжо традыцыйныя рэгіёны. Вядома, нядрэнна, што ў глабальным гандлі Еўрапейскі саюз, Кітай, ЗША і Японія - асноўныя партнёры Мытнага саюза. Але геаграфію збыту трэба пашыраць, не за кошт самых блізкіх партнёраў. Просты прыклад. У Казахстан, шматлікія прадукты харчавання прывозяць у рэспубліку з поўдня - з Ірана, Турцыі, Пакістана, Кітая і найбліжэйшых суседзяў па постсавецкай прасторы. Відавочны нахіл у бок прадуктаў параўнальна танных, але якія выклікаюць пытанні па якасці.
Зрэшты, разуменне, што ў канчатковым выніку ад узаемных саступак выйграе спажывец, ёсць. Сярод галоўных перашкод, чаму якасныя прадукты і паслугі партнёраў па АЭП не даходзяць да спажыўцаў нашых краін, або даходзяць па неканкурэнтным кошце, сертыфікацыя, Адзіны мытны тарыф і тэхрэгламент. Зарэгістраваць лекавы сродак у Расіі - 100 тысяч расійскіх рублёў, у Казахстане - 2 тысячы, у Беларусі яшчэ танней. Адна фармакалогія: такія патрэбныя новыя лекі, калі б патрапілі яны на рынак нашых краін яшчэ і прыбытак бы далі, у год 35 мільярдаў долараў.
Пра тое, што такое рашэнне канчатковае, на форуме гаварылі і прэм'еры трох дзяржаў. Абсалютная ўпэўненасць у тым, што канчатковы сукупны вынік будзе яшчэ лепш, перадаецца і тым краінам, якія пакуль не ўваходзяць у мытную тройку. Як следства, сярод падпісаных на форуме дакументаў мемарандум аб узаемадзеянні з Еўразійскай эканамічнай камісіяй - нашай паўднёвай суседкі - Украіны. Для Мытнага саюза - пятага па велічыні гандлёвага партнёра.
Мікалай Азараў, прэм'ер-міністр Украіны: Для нас ТС з'яўляецца не пятым, а першым партнёрам з пункта погляду гандлёва-эканамічнага абарачэння.
Высокі форум адбыўся. Месэдж які запомніўся - прапанова ўзвысіцца над нацыянальнымі інтарэсамі і перайсці ад планаў да сапраўднай кааперацыі, са ўсімі тэхналогіямі і рэсурсамі. Толькі так падцягнем і чалавечы патэнцыял краін, гатовых да стварэння Еўразійскага саюза.
