На самым старце вясновай сесіі дэпутаты ўзяліся за найважнейшыя элементы нацыянальнай бяспекі і інструменты для яе ўмацавання. Панядзелак - "Дактрына міру". Менавіта так эксперты назвалі новую, трэцюю у суверэннай гісторыі, ваенную дактрыну Беларусі. Яна прайшла падрабязную экспертызу і ўлічвае тое, што сёння адбываецца ў свеце.
А яшчэ дэпутаты прынялі папраўкі ў закон "Аб барацьбе з экстрэмізмам". Дакумент у парламенце прадстаўляў асабіста Старшыня КДБ Валерый Вакульчык.
Памятаеце дыялог пра бяспеку ў цэху МАЗа на сустрэчы з Прэзідэнтам? Гаварылі аб тым, што гэта тэма не для нас. А чаму так? Таму што інструментарый бяспекі абнаўляем як зараз - загадзя і з апярэджаннем.
Рэпартаж Аляксандра Смірнова.
Экстрэмізм для Беларусі - паняцце далёка не новае. Як і сама з'ява. Юрыдычна нормы былі аформлены ў 2006 годзе, калі з'явіўся закон "Аб процідзеянні экстрэмізму".
Тут ёсць усё: тэрміналогія, паўнамоцтвы, санкцыі, меры. Усё, акрамя аднаго - сучаснага погляду на праблему.
Закон "Аб процідзеянні экстрэмізму" прыняты 10 гадоў таму. Калі ўзяць у разлік, якія падзеі за гэты час адбыліся і з якімі наступствамі, становіцца зразумела - часу прайшло занадта шмат. Свет змяніўся, не пакідаючы ўбаку і Беларусь. Слова за заканадаўцамі.
Парламентарыі новы законапраект прынялі практычна ў самым пачатку вясновай сесіі адразу ў двух чытаннях. Змяненні прадставіў кіраўнік КДБ Валерый Вакульчык, што лішні раз падкрэсліла значнасць вырашэння дадзенай праблемы. Галоўнае - экстрэмізм павінен перайсці ў больш цяжкую вагавую катэгорыю і карацца не штрафам, крымінальным праследаваннем.
Паняцце "экстрэмізм" у праекце закона значна пашырэе. У першую чаргу за кошт незарэгістраваных арганізацый, бо менавіта яны, па сцвярджэнні Валерыя Вакульчыка, з'яўляюцца асноўнымі пераносчыкамі шкоднаснага віруса. За аснову ўзяты вопыт краін блізкага замежжа, дзе галоўным фактарам росту радыкальна-нацыяналістычных арганізацый сталі групоўкі, клубы і лагеры адпаведнай накіраванасці.
Вядома, што любая вайна пачынаецца, працягваецца і заканчваецца інфармацыйнымі спонсарамі. Сусветная павуціна часам самы прыдатны для гэтага інструмент. Дэструктыўныя заклікі праз Сетку будуць трапляць пад дзеянне адміністрацыйнага кодэкса, як і любое дзеянне з экстрэмісцкай прадукцыяй. Але распальванне сацыяльнай варожасці, а гэта яшчэ адно істотнае дапаўненне, прадугледжвае крымінальнае праследаванне.
Аляксей Бяляеў, палітолаг: "Гэта і не тэрарызм, і не хуліганства. Гэтае дзеяння, накіраваныя на разгойдванне сітуацыі з наступствамі, але з прымяненнем незаконных форм, у тым ліку гвалтоўных або звязаных з правакацыямі, спробай выклікаць негатыўную рэакцыю на свае дзеянні, разбурыць наяўны кансэнсус".
28 матэрыялаў у дачыненні да больш як 130 чалавек. МУС перадало ў СК справы беларусаў, якія ваявалі ва Украіне. У новым законапраекце пад крымінальную адказнасць трапляюць не толькі тыя, хто паехаў зарабляць грошы, праліваючы чужую кроў. Наёмнікамі будуць лічыцца ўсе, хто нават паехаў у зону канфлікту бескарысліва, нібыта за ідэю. Пытанне не ў тым, чаму паехаў чалавек, праблема, з чым ён вернецца назад у краіну.
Ва Украіне псіхалагічным здароўем салдат, якія вярнуліся з вайны, займаецца цэлы інстытут. Такім чынам не адбываецца так званай эскалацыі канфлікту ў мірнае жыццё. Але нават пры гэтым ёсць істотныя праблемы - значна ўзрасло колькасць суіцыдаў і ўзброеных злачынстваў. Згодна з падлікамі грамадзянскіх арганізацый, у краіне ад 4,5 да 6 мільёнаў нелегальных адзінак агнястрэльнай зброі.
Людміла Міхалькова, старшыня Пастаяннай камісіі Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі па заканадаўстве: "Удзел нашых грамадзян ва ўзброеных канфліктах за мяжой падрывае аўтарытэт Беларусі як нейтральнай краіны. Мы прынялі ваенную дактрыну - у нас армія для абароны. Мы не павінны прымаць удзел ва ўзброеных канфліктах. Пра гэта гаварыў і Прэзідэнт, усё гэта разумеюць".
Новую, трэцюю ў суверэннай гісторыі, ваенную дактрыну Беларусі эксперты назвалі "Дактрынай міру". Праўда, відавочная супярэчнасць ніяк не ідзе насуперак з унутранай і знешняй палітыкай дзяржавы. Яна дазволіць актыўна выкарыстоўваць калектыўную рэгіянальную бяспеку - ад Саюзнай дзяржавы і АДКБ да АБСЕ і ААН. А гэта стратэгічнае стрымліванне любых пагроз.
Ігар Каротчанка, ваенны эксперт, галоўны рэдактар часопіса "Нацыянальная абарона", Масква: "У нас у дактрыне прапісана імкненне да ўзаемаразумення з краінамі НАТА, ЕС. Гэта не заўсёды гучыць у ваенных дактрынах".
Ці ёсць вакцына супраць разбуральнага віруса экстрэмізму, ці можна прафілактаваць рост пагрозы. Парламентарыі ўжо зрабілі свой выбар. Слова засталося за сенатарамі, а канчатковае рашэнне, у якім выглядзе ўбачаць свет законы, прыме Кіраўнік дзяржавы.
За стварэнне экстрэмісцкага фарміравання, за кіраванне ім або структурным падраздзяленнем абмежаванне волі да 5 гадоў або пазбаўленне волі ад 3 да 7 гадоў.
За паўторнае парушэнне - абмежаванне волі на тэрмін ад 3 да 5 гадоў або пазбаўленне волі на тэрмін ад 6 да 10 гадоў.
За фінансаванне экстрэмісцкіх фарміраванняў абмежаванне волі на тэрмін да 5 гадоў або пазбаўленне волі на тэрмін ад 3 да 6 гадоў.
